12/04/2011 04:04 GMT+7

Tên nào đúng?

TRƯƠNG MINH NHỰT (Bình Dương)

TTC - * Ở tỉnh Sóc Trăng có cửa Trần Đề. Đây cũng là tên một huyện mới được thành lập của tỉnh. Thế nhưng Atlat lớp 12 lại gọi địa danh này là Tranh Đề. Vậy tên nào đúng, cô Tú?

Quán Mắc Cỡ em mở bên đườngMua đi bán lại cái văn chương...

TRƯƠNG MINH NHỰT (Bình Dương)

Phóng to

- Địa danh Trần Đề còn một số tên gọi khác như Tranh Đề hoặc Trấn Di... (Cũng như tên Sài Gòn, xưa kia có người gọi là Sài Côn, Đề Ngạn hoặc Bến Nghé...). Cửa biển Trần Đề (tên chính thức hiện nay) là nơi một trong những nhánh của sông Hậu đổ ra biển. Huyện mới mang tên Trần Đề thuộc tỉnh Sóc Trăng cũng đã được thành lập gần đây (Quyết định số 64-CP ngày 23-12-2009 của Chính phủ). Theo Tú tôi, cứ gọi theo tên chính thức được thừa nhận là... chắc ăn nhất!

Cột kèo hay cột chèo?

* Tôi thường nghe ông bà mình bảo anh em cột kèo là hai người đàn ông cùng lấy hai chị em ruột. Nhưng cũng có người cho rằng phải nói anh em cột chèo mới đúng. Cô Tú thấy sao?

CAO KỲ NAM (Bình Định)

- Đúng ra là “anh em cọc chèo” (như hành động tương tác để chèo ghe ở miền sông nước), nhưng thường bị nói trại đi, thành “cột chèo” (Từ điển tiếng Việt 1994, Hoàng Phê chủ biên).

Hội thơ đầu tiên?

* Trong bài Hai cuộc tình thơ nơi cõi mộng Hà Tiên đăng trên ANTG giữa tháng 11-2010, tác giả Vương Tâm có viết: “Và ngay năm sau nối nghiệp cha, vị tướng trẻ 29 tuổi này đã lập ra Tao Đàn Chiêu Anh Các vào đêm Nguyên Tiêu năm Bính Thìn (1736) thu hút được 36 thi nhân tham gia. Vậy có thể nói, cách đây 274 năm, Chiêu Anh Các là hội thơ đầu tiên ở nước ta”.

Thưa cô Tú, theo tôi biết thì trong nửa cuối thế kỷ XV trong thời gian trị vì của mình, vua Lê Thánh Tông đã lập ra Tao Đàn Nhị Thập Bát Tú mà trong đó nhà vua cùng các đại thần giỏi thơ văn cùng xướng họa. Như vậy phải chăng Chiêu Anh Các không phải là hội thơ đầu tiên ở nước ta mà chính xác Tao Đàn Nhị Thập Bát Tú mới là hội thơ đầu tiên?

N.H. (Nam Định)

- Vâng. Chắc chắn Tao Đàn Chiêu Anh Các không phải là hội thơ đầu tiên.

Bỏ hay cầm?

* Chương trình Thể thao thứ 7 trên HTV7, trong phóng sự về võ Bình Định có trích dẫn câu ca dao ở Bình Định: Ai về Bình Định mà coi Con gái Bình Định bỏ roi đi quyền. Như vậy có đúng không cô Tú? Theo tôi biết, câu đó phải là: Ai về Bình Định mà coi Con gái Bình Định cầm roi đi quyền.

M.J.H. (Quảng Ngãi)

- Trong võ cổ truyền VN có cả roi lẫn quyền. Cho nên Tú tôi có nghe câu ca dao như sau: Ai về Bình Định mà coi Con gái Bình Định múa roi, đi quyền. Trong 3 câu đã dẫn, câu nào đúng hơn chắc phải hỏi mấy cô gái Bình Định mới rõ. Xin lưu ý, các cô không thể vừa múa roi vừa đi quyền cùng một lúc. Vì vậy giữa hai cụm từ múa roi và đi quyền nhất thiết phải có dấu phẩy (,) thì mới khỏi bị bắt giò.

Kim cương là kim loại?

* Bản tin ĐHQG TP.HCM (số 123- 2010) trang 26 có bài: Giải mã kim cương của Ngọc Hà, câu mở đầu như sau: “Kim cương - chỉ hai từ nhưng đủ thể hiện tất cả những đặc trưng hiếm có của kim loại này”... Bộ kim cương là kim loại hả cô Tú?

SEN HỒNG (Đồng Tháp)

- Mặc dầu trong trên gọi (Hán Việt) có chữ kim nhưng kim cương không phải là kim loại. Bản chất của kim cương là carbon kết tinh lại dưới áp suất và nhiệt độ cao và nguội lại rất chậm. Nó không có lý hóa tính của kim loại.

Thủ hiến hay thủ phủ hiến?

* Trên ANTG số 904 (ngày 28-10- 2009), tác giả Trần Mỹ Hiền viết: “... Chủ nhân của chiếc xe là viên thủ phủ hiến Bắc Kỳ...”. Cô Tú ơi, thủ phủ hiến là cái giống gì vậy?

CART (Nam Định)

- “Thủ hiến là chức quan đứng đầu một xứ thời thực dân Pháp”; “thủ phủ là thành phố quan trọng nhất của một khu vực, một vùng” (Từ điển tiếng Việt, 1994). Còn “thủ phủ hiến” là gì thì Tú tôi bó tay!

CÔ TÚ