“Vua sô-cô-la” tuyên bố thắng cử tổng thống UkraineDân Ukraine bầu tổng thống trong bất ổn

Ông Poroshenko tự tin đã chiến thắng - Ảnh: Reuters

Theo báo Kiev Post, kết quả kiểm phiếu sơ bộ cho thấy ông Poroshenko giành được 56% số phiếu. Trong khi đó, đối thủ về nhì là “nữ hoàng khí đốt” Yulia Tymoshenko chỉ được vỏn vẹn 13% số phiếu. Bà Tymoshenko đã thừa nhận thất bại.

Với kết quả này, ông Poroshenko đã tránh được cuộc bỏ phiếu vòng hai ngày 15-6, có thể dẫn tới thêm những bất ổn ở Ukraine. Ông cũng nhấn mạnh kết quả bầu cử cho thấy người dân Ukraine đã chọn “con đường châu Âu”.

Nga sẽ đối thoại

Truyền thông phương Tây cho biết các quan sát viên châu Âu đánh giá cuộc bầu cử tổng thống Ukraine đã diễn ra công bằng, tự do và đúng luật. Tuy nhiên, hoạt động bỏ phiếu bị các tay súng ly khai cản trở tại hai vùng miền đông Donetsk và Luhansk, nơi có 5 triệu trong tổng số 35 triệu cử tri Ukraine sinh sống. Ủy ban Bầu cử cho biết chỉ khoảng 20% điểm bỏ phiếu ở hai vùng này mở cửa.

Trên Facebook, Phó chủ tịch Duma Quốc gia Nga Sergei Neverov viết: “Khó có thể công nhận sự hợp pháp của cuộc bầu cử khi xe tăng, pháo cối tấn công thường dân và 30% dân số đi bỏ phiếu trước họng súng”. Tuy nhiên theo Itar-Tass, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Chính phủ Nga sẽ đối thoại với ông Poroshenko. Ông Lavrov tiếp tục kêu gọi chính quyền Kiev dừng chiến dịch chống ly khai ở miền đông.

Ngoại trưởng Nga cho rằng chỉ có đối thoại giữa Kiev và lực lượng đòi ly khai mới có thể giải quyết được cuộc khủng hoảng. Ông Poroshenko cũng tỏ ra rất thực tế khi nhấn mạnh sẽ đàm phán để xây dựng một mối quan hệ ổn định với Nga.

“Sẽ không thể đạt được sự ổn định ở miền đông Ukraine nếu không có sự tham dự của Nga” - ông Poroshenko tuyên bố. Ông bày tỏ hi vọng sẽ gặp các nhà lãnh đạo Nga vào tháng 6 và mô tả Ukraine có “một danh sách dài các vấn đề” cần bàn với Nga. Ông cho rằng Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cần tham gia các cuộc đàm phán với Kiev và Matxcơva.

Reuters cho biết sau khi truyền thông Ukraine công bố kết quả kiểm phiếu, Tổng thống Mỹ Barack Obama mô tả đây là “bước quan trọng trong nỗ lực của Chính phủ Ukraine nhằm thống nhất đất nước và đối thoại với mọi công dân”. Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier kêu gọi Nga tôn trọng kết quả cuộc bầu cử. RIA-Novosti cũng dẫn lời Tổng thống Ukraine bị lật đổ Viktor Yanukovych tuyên bố ông chấp nhận việc Ukraine có tổng thống mới.

Giao tranh tại sân bay Donetsk

Báo Kiev Post nhận định tân Tổng thống Poroshenko phải đối mặt với vô vàn khó khăn trước mắt và có trong tay rất ít công cụ để xử lý các thách thức này. Đầu tiên là cuộc chiến ly khai ở miền đông. Từ vùng Donetsk, đón chào sự kiện ông Poroshenko thắng cử là tin các tay súng ly khai tấn công sân bay thành phố Donetsk, buộc sân bay này ngừng hoạt động. Lập tức, quân đội Ukraine triển khai máy bay chiến đấu, trực thăng và lính dù tấn công phe ly khai tại sân bay.

Trong nhiều giờ tiếng súng và tiếng nổ liên tiếp vang lên. Các phóng viên phương Tây và Nga có mặt tại Donetsk mô tả một chiến đấu cơ SU-25 của quân đội Ukraine bắn cảnh cáo trước khi hai máy bay trực thăng xả đạn vào nhà ga chính của sân bay. Khói đen bốc lên mù mịt từ khu vực này. Trực thăng Ukraine cũng tấn công các mục tiêu gần đường băng và phá hủy một hệ thống tên lửa đất đối không của các tay súng ly khai. Các cuộc giao tranh cũng nổ ra ở thị trấn Novoaidar thuộc vùng Luhansk. Ít nhất hai tay súng ly khai thiệt mạng.

Trước đó ông Poroshenko tuyên bố sẵn sàng đàm phán với phe ly khai, trao quyền tự trị cho các tỉnh miền đông, quyền sử dụng tiếng Nga và quyền ngân sách. “Với những ai đã cầm súng nhưng chưa giết người, chúng tôi sẽ ân xá. Còn những kẻ đã giết chóc là khủng bố và chúng tôi không đàm phán với khủng bố” - ông Poroshenko nói. Ông cũng cho biết muốn tiếp tục chiến dịch chống ly khai ở miền đông một cách hiệu quả hơn.

Thách thức thứ hai là thực hiện các biện pháp tái cấu trúc nền kinh tế rất ngặt nghèo mà Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và EU đòi hỏi để nhận khoản vay 27 tỉ USD. Nhưng nhiệm vụ khó khăn nhất của ông Poroshenko là lái đất nước theo con đường hội nhập EU trong khi vẫn phải duy trì quan hệ với Nga, thị trường lớn nhất của Ukraine và là nhà cung cấp năng lượng không thể thiếu.