17/05/2018 17:19 GMT+7

Sóng gió thượng đỉnh Mỹ - Triều

TRẦN PHƯƠNG

TTO - Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Mỹ - Triều bất ngờ trở nên gập ghềnh khi Bình Nhưỡng dọa hủy cuộc họp dự kiến diễn ra ngày 12-6 nếu Washington cứ khăng khăng đòi nước này đơn phương từ bỏ vũ khi hạt nhân.

Người dân Hàn Quốc theo dõi bản tin về cuộc họp Mỹ - Triều tại Seoul ngày 16-5 - Ảnh: AFP

Tuyên bố đưa ra vài giờ sau khi Triều Tiên thông báo hủy chương trình đối thoại cấp cao với Hàn Quốc để phản đối cuộc tập trận chung Mỹ - Hàn dự kiến diễn ra trong tuần này, phát đi tín hiệu tiêu cực đầu tiên trong quan hệ liên Triều đang ấm lên trong vài tháng qua.

Trong khi đó, cảnh báo khiến chính quyền ông Trump lúng túng, chưa rõ Bình Nhưỡng chỉ đang làm giá hay thực sự đang muốn chơi khăm Nhà Trắng.

"Số phận khốn khổ"

Trong tuyên bố ngày 16-5, Thứ trưởng ngoại giao Kim Kye Kwan của Triều Tiên chỉ trích đích danh tân cố vấn an ninh quốc gia John Bolton của ông Trump.

"Nếu Mỹ muốn dồn chúng tôi vào góc tường để buộc chúng tôi đơn phương từ bỏ hạt nhân, chúng tôi sẽ không quan tâm đến cuộc đối thoại như vậy và không thể không cân nhắc lại tiến trình thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên" - ông Kim Kye Kwan nói thẳng, nhắc đến cuộc gặp lịch sử dự kiến diễn ra ngày 12-6 tại Singapore.

Bình Nhưỡng khẳng định sẽ không đi theo con đường của Iraq hay Libya, để cuối cùng chuốc lấy "số phận khốn khổ" trong tay các cường quốc.

Tuyên bố đề cập đến các bình luận gần đây của ông Bolton cho rằng Triều Tiên nên đi theo hình mẫu của Libya về việc giải trừ hạt nhân, nhưng quên rằng kết cục cay đắng của nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi sẽ khiến Bình Nhưỡng phật ý. Ông Kim Kye Kwan cáo buộc "những tuyên bố lố bịch" này là sự khiêu khích của Washington trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh.

Quan chức này cũng nhấn mạnh quan điểm mà các quan chức Mỹ đến nay vẫn cố tình chưa hiểu rõ, rằng Bình Nhưỡng sẽ không từ bỏ chương trình hạt nhân để đổi lấy thương mại với Mỹ. Tuyên bố gián tiếp bác bỏ lời Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cuối tuần trước rằng Washington sẽ đồng ý dỡ bỏ một phần cấm vận nếu Triều Tiên đồng ý hủy bỏ hoàn toàn chương trình vũ khí hạt nhân.

Đáp lại, Nhà Trắng tỏ ra thận trọng khi đưa ra tuyên bố mềm mỏng. "Mỹ sẽ xem xét những gì Triều Tiên đã tuyên bố một cách độc lập và tiếp tục hợp tác chặt chẽ với các đồng minh. Hi vọng cuộc gặp sẽ vẫn diễn ra" - New York Times dẫn lời người phát ngôn Sarah Sanders.

Về cuộc tập trận với Hàn Quốc, Washington cũng giải thích đây là hoạt động hợp pháp và đã lên kế hoạch từ trước. "Ông Kim Jong Un trước đó đã nói ông ấy hiểu về sự cần thiết và hữu ích của việc Mỹ và Hàn Quốc tiếp tục tập trận chung" - Nhà Trắng cho biết.

Phép thử?

Động thái của Triều Tiên gây bất ngờ khi nước này mới đây thông báo đã bắt đầu phá bỏ bãi thử hạt nhân và thậm chí cân nhắc tham gia cơ chế cấm thử hạt nhân toàn cầu, trong nỗ lực chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh với Mỹ vào tháng sau. Theo giới quan sát, ông Kim Kye Kwan là một quan chức được coi trọng của Triều Tiên, nên nhiều khả năng sẽ không nói sai ý nhà lãnh đạo Kim Jong Un.

Nó đặt ra nhiều nhận định. Một số ý kiến cho rằng Bình Nhưỡng chỉ tỏ thái độ cứng rắn bắt chước ông Trump khi từng dọa sẽ rút khỏi cuộc gặp nếu không hài lòng với thỏa thuận. Và với việc Triều Tiên cũng từng nhiều lần đổi ý xoành xoạch trong cuộc gặp với các nước láng giềng, tuyên bố mới có thể không mấy đe dọa tới số phận hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều. "Triều Tiên có thể nối lại các cuộc đàm phán (liên Triều) bất cứ lúc nào" - chuyên gia Lee Sung Yoon thuộc Đại học Tufts của Mỹ nhận định.

Tuy nhiên, một số khẳng định Bình Nhưỡng đang đặt ra các yêu cầu trong cuộc đàm phán và muốn thăm dò mức độ nhượng bộ của Washington. "Họ có thể đang chỉ ra rằng các cuộc tập trận sẽ nằm trên bàn đàm phán" - học giả Victor Cha của Đại học Georgetown nhận định.

Hàn Quốc ngày 16-5 "lấy làm tiếc" về việc Triều Tiên đơn phương hủy các cuộc đối thoại liên Triều, nhưng khẳng định sẽ tiếp tục tập trận với Mỹ. "Chính phủ vẫn giữ cam kết mạnh mẽ thực hiện Tuyên bố Bàn Môn Điếm và hối thúc Triều Tiên đối thoại càng sớm càng tốt vì hòa bình và thịnh vượng của bán đảo Triều Tiên" - Hãng tin Yonhap dẫn lời Bộ Thống nhất Hàn Quốc tuyên bố.

Bộ Quốc phòng Hàn Quốc khẳng định cuộc tập trận Mỹ - Hàn sẽ vẫn tiếp tục, bất chấp cảnh báo của Bình Nhưỡng. "Cuộc tập trận nhằm củng cố năng lực của các phi công và không nhằm triển khai kế hoạch tác chiến hay diễn tập tấn công" - Bộ Quốc phòng Hàn Quốc xác nhận. Một số nguồn tin cho hay máy bay ném bom chiến lược B-52 của Mỹ có thể không xuất hiện trong các cuộc diễn tập sắp tới.

Mỹ cương quyết điều kiện Triều Tiên phải giải trừ vũ khí hạt nhân

TTO - Trao đổi với các phóng viên tại phòng Bầu dục, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận không thay đổi điều kiện Triều Tiên phải giải trừ vũ khí hạt nhân để đôi bên có thể tiến hành đàm phán ở hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều.

TRẦN PHƯƠNG