Đại tá Turki Al-Malik công bố các mảnh vỡ tên lửa thu thập được tại hiện trường vụ tấn công cơ sở lọc dầu trong buổi họp báo ngày 18-9 ở Riyadh - Ảnh: Reuters

Trong cuộc họp báo ngày 18-9 (tối muộn giờ Việt Nam), người phát ngôn Bộ Quốc phòng Saudi Arabia, đại tá Turki al-Malki, cho biết đã có tổng cộng 25 máy bay không người lái (UAV) và tên lửa được phóng vào các cơ sở lọc dầu trong loạt tấn công cuối tuần qua.

"Vụ tấn công xuất phát từ phía bắc và chắc chắn do Iran bảo trợ", Hãng tin Reuters dẫn lời ông Turki al-Malki tại cuộc họp báo, cho biết đó là UAV Delta Wing của Iran và các tên lửa hành trình Ya Ali.

Mọi nghi ngờ dồn về Iran

Dù vậy, theo Hãng tin AP, chính quyền Riyadh vẫn chưa cáo buộc thẳng Iran là bên phát động cuộc tấn công. Ông Malki nói cuộc tấn công "đến từ phía bắc", song cũng không nói cụ thể nó đến từ đâu vì cả Iran và Iraq đều nằm ở phía bắc của Saudi Arabia. 

Cho tới tối muộn 18-9 giờ Việt Nam, Iran vẫn bác bỏ mọi cáo buộc liên quan vụ tấn công. Iran cũng đã cảnh báo Mỹ rằng nước này sẽ trả đũa "ngay lập tức" nếu Iran bị tấn công vì vụ việc xảy ra với các cơ sở khai thác dầu của Saudi. 

Trong một diễn biến khác liên quan, theo Hãng tin IRNA, cả tổng thống lẫn ngoại trưởng Iran có thể không tham dự được các hội nghị trong khuôn khổ Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào tuần tới ở New York do Mỹ vẫn chưa cấp thị thực cho họ.

Bộ Quốc phòng Saudi Arabia cũng thông báo họp báo cung cấp các "bằng chứng xác đáng" về vai trò của Iran trong các vụ tấn công này cũng như những vũ khí đã được sử dụng. 

Trước đó, Riyadh nói rằng kết quả điều tra sơ bộ cho thấy vụ tấn công không xuất phát từ Yemen, trái ngược với lời nhận trách nhiệm phóng 10 UAV của phiến quân Houthi ở Yemen.

Trong khi đó, một quan chức Mỹ không nêu tên tiết lộ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kết luận các vụ tấn công trên liên quan tới tên lửa hành trình có nguồn gốc từ Iran và bằng chứng sẽ được trưng ra tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vào tuần tới.

Ngay sau cuộc họp báo của Bộ Quốc phòng Saudi Arabia, theo Reuters, ông Hesameddin Ashena - cố vấn của tổng thống Iran - phản ứng trên Twitter, nói Saudi Arabia đã chứng tỏ "họ chẳng biết gì". 

"Cuộc họp báo đã chứng tỏ Saudi Arabia không biết gì về chuyện những tên lửa và UAV này được làm hay phóng đi từ đâu, và cũng không thể giải thích được vì sao hệ thống phòng thủ của họ đã không thể đánh chặn", ông Hesameddin Ashena viết.

Nếu các bằng chứng cho thấy Iran có trách nhiệm được công khai, Mỹ và Saudi Arabia sẽ đối diện với áp lực đưa ra phản ứng thích hợp. Về phía Mỹ, thông điệp "đã khóa mục tiêu và lên nòng" được Tổng thống Trump và Phó tổng thống Mike Pence nhắc lại liên tục. 

Không rõ Saudi Arabia sẽ phản ứng ra sao, nhưng trước mắt nước này ngày 18-9 thông báo sẽ nối gót Anh, Bahrain và Úc tham gia liên minh hàng hải do Mỹ dẫn đầu để bảo vệ các tuyến đường biển ở Trung Đông, trong đó có eo biển Hormuz nằm gần lãnh thổ Iran.

Các cuộc tấn công trước bình minh nhằm vào 2 nhà máy lọc dầu thuộc vùng trung tâm của ngành công nghiệp dầu mỏ Saudi Arabia hôm 14-9 đã làm tổn thất hơn một nửa sản lượng dầu mỏ của nhà xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới và làm sụt giảm 5% lượng cung dầu mỏ toàn cầu. 

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết ông đã xác nhận với thái tử Mohammed bin Salman rằng Pháp sẽ cử các chuyên gia tới Saudi Arabia tham gia điều tra nhằm tiết lộ nguồn gốc và phương thức tiến hành của các vụ tấn công trên.

Lá chắn ở đâu lúc xảy ra tấn công?

Theo Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm, năm 2018 Saudi Arabia đã chi 65 tỉ USD để mua vũ khí và là một trong những nhà nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Từ những rađa đời mới nhất, các loại chiến đấu cơ như F-15 cho tới hệ thống tên lửa Patriot, nước này đều sở hữu.

Tuy nhiên, sau vụ tấn công cuối tuần trước, người ta đặt ra câu hỏi: số vũ khí này đã giúp gì cho Saudi Arabia?

Do đó, vụ tấn công 2 nhà máy lọc dầu vừa cho thấy lỗ hổng phòng không của Saudi Arabia, vừa cho thấy thủ phạm đứng sau không tầm thường.

Báo Wall Street Journal dẫn nhận định của các quan chức Mỹ cho rằng các lực lượng quân sự Mỹ và Saudi Arabia cùng những hệ thống phòng không tinh vi của họ đã không thể phát hiện được những vũ khí bay về hướng các cơ sở sản xuất dầu của Saudi Arabia. Chính vì thế, theo Hãng tin AP, có ít nhất 19 vũ khí được phóng đi, trong đó có tới 17 vũ khí nhắm trúng các mục tiêu tại Saudi Arabia.

Theo một số quan chức không nêu tên lý giải, hiện Mỹ và Saudi Arabia đang đổ dồn sự tập trung vào khu vực biên giới phía nam của Saudi Arabia, tức giáp Yemen, nơi Riyadh đang dẫn đầu một liên minh quân sự nhằm tiêu diệt phiến quân Houthi nhiều năm qua. 

Trước đây, Saudi Arabia từng dùng "lá chắn thép" Patriot của Mỹ để bắn hạ những vũ khí phóng từ Yemen về hướng thủ đô Riyadh. Trong khi đó, vụ tấn công cuối tuần trước mà theo họ là do Iran tiến hành lại đến từ phía bắc vịnh Ba Tư.

"Như các bạn biết, chúng tôi không thể nào sở hữu một con mắt luôn mở to để giám sát toàn khu vực Trung Đông mọi lúc" - tướng Joseph Dunford, chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, giải thích cho sự cố trên.

Các nguồn tin cho rằng số UAV và tên lửa trên đã được phóng đi từ biên giới phía nam Iran với Iraq, sau đó bay sát mặt đất để tránh bị phát hiện. Các nhà điều tra đã tìm thấy những mảnh vỡ cho thấy chúng dường như có chứa công nghệ tên lửa hành trình của Iran.

Saudi công bố bằng chứng tên lửa tấn công của Iran

TTO - Chính quyền Saudi Arabia đã công bố những mảnh vỡ tìm thấy tại hiện trường vụ tấn công hai cơ sở lọc dầu mà theo họ chính là các mảnh vỡ từ tên lửa hành trình và máy bay không người lái của Iran.