Đây là thông tin đáng chú ý nhất liên quan hàng loạt sai phạm tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức.

Theo kết luận vừa được công bố, cựu bộ trưởng cùng hai cựu thứ trưởng liên quan đã có hành vi vi phạm trong nhiều khâu, từ phê duyệt chủ trương tuyển tư vấn nước ngoài đến buông lỏng, từ đó để xảy ra nhiều sai phạm gây thiệt hại và lãng phí lên đến hơn 1.200 tỉ đồng tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức.

Bộ trưởng "cố ý làm trái"

Tài liệu đính kèm kết luận được công bố của Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã chỉ đích danh trách nhiệm của các lãnh đạo Bộ Y tế qua từng thời kỳ. Cụ thể bà Nguyễn Thị Kim Tiến, bộ trưởng Bộ Y tế giai đoạn 2011 - 2019, là người trực tiếp ký các quyết định liên quan cả hai dự án trong năm 2013 - 2017.

Thanh tra phát hiện việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án mang tính chủ quan, "cố ý lựa chọn tư vấn nước ngoài" là Công ty VK khi chưa đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm của tư vấn trong nước.

Bà Tiến đã xác định Công ty VK là đơn vị tư vấn lập dự án trong khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu. Bà còn ban hành kết luận "có nội dung trái quy định" Luật Đấu thầu năm 2005 khi xác định rõ Công ty VK Group phải lập xong dự án đầu tư bao gồm thuyết minh và thiết kế cơ sở, khi chưa triển khai các bước lựa chọn nhà thầu.

Những việc trên bị cho là "vi phạm nghiêm trọng" hoặc trái quy định về đấu thầu. Kết luận nêu rõ trách nhiệm thuộc bộ trưởng Bộ Y tế, giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm, Vụ Trang thiết bị và công trình y tế, các đơn vị, cá nhân trực tiếp liên quan.

Thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý

Đáng chú ý TTCP "điểm tên" bà Nguyễn Thị Kim Tiến có trách nhiệm trong hàng loạt sai phạm xảy ra tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức.

Đối với nội dung cố ý trình phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án đầu tư, các tổ chức, cá nhân vi phạm được nêu ra gồm bà Nguyễn Thị Kim Tiến, ông Nguyễn Chiến Thắng (giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm)...

Bà Tiến, ông Thắng cũng được nêu trong phần tổ chức, cá nhân vi phạm đối với nội dung cố ý trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án kiến trúc khi không đủ cơ sở, không đảm bảo tính cạnh tranh.

Bà Tiến cùng thứ trưởng Bộ Y tế được phân công phụ trách theo từng thời kỳ bị xác định "thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý", thiếu kiểm tra, giám sát, theo dõi công tác đấu thầu thực hiện hợp đồng đối với chủ đầu tư - TTCP nêu rõ.

Theo TTCP, công tác tổ chức lựa chọn các nhà thầu tư vấn tại hai gói thầu và nhà thầu thi công tại bốn gói thầu đã xảy ra nhiều vi phạm quy định của pháp luật. 

Đối với nội dung này các tổ chức, cá nhân có trách nhiệm liên quan đến vi phạm gồm: bà Tiến, ông Thắng, ông Nguyễn Hữu Tuấn (giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm 2017 - 2020), ông Nguyễn Minh Tuấn (vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và công trình y tế thời điểm đó)...

Bà Tiến và ông Thắng cũng bị "điểm tên" trong phần tổ chức, cá nhân vi phạm liên quan một số gói thầu "có nhiều vi phạm quy định về pháp luật" tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai.

Gây lãng phí hơn 1.200 tỉ đồng

Theo Thanh tra, những sai phạm xảy ra tại cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức gây lãng phí số tiền lên đến hơn 1.200 tỉ đồng.

Thanh tra kết luận việc điều chỉnh thiết kế cơ sở phương án móng cọc khoan nhồi sang ép cọc bê tông không thuộc trường hợp được điều chỉnh. Nhưng Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm đã trình và được bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt là trái quy định.

Việc thực hiện thi công kéo dài thời gian làm tăng chi phí so với phương án móng cọc khoan nhồi được phê duyệt ban đầu, gây lãng phí, có dấu hiệu thiệt hại số tiền tạm tính khoảng 20,7 tỉ đồng.

Dự án dừng thi công từ tháng 1-2021 đến nay đã làm phát sinh nhiều chi phí như công tác bảo hành, chi phí quản lý, tiền điện, bảo lãnh ngân hàng... tăng lên với tổng số tiền tạm tính khoảng 253,6 tỉ đồng. Trong đó dự án Bệnh viện Việt Đức là 102,5 tỉ đồng, Bệnh viện Bạch Mai là 145 tỉ đồng.

Theo kết luận, hai dự án đã khánh thành kỹ thuật rồi lại tạm ngừng hoạt động nên có nguy cơ gây lãng phí vốn nhà nước do không trích được khấu hao và không tính đủ chi phí khấu hao trong giá dịch vụ khám chữa bệnh. 

Nếu tính thực hiện trích khấu hao trong bốn năm từ 2021 - 2024 với khối nhà chính của hai dự án thì giá trị lãng phí tạm tính khoảng 217,1 tỉ đồng.

Hai dự án còn bị xác định gây lãng phí khi không sử dụng hết nguồn vốn. Với nguồn vốn từ quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp, cơ quan thanh tra viện dẫn nếu lấy tiền trong từng năm gửi ngân hàng thương mại thì số lãi tạm tính khoảng 309,1 tỉ đồng.

Với nguồn vốn ngân sách nhà nước, nếu tính theo lãi suất danh nghĩa trái phiếu Chính phủ kỳ hạn năm năm thì khoản tiền lãi vay phải trả cho phần vốn đã bố trí cho hai dự án nhưng không được sử dụng hết có giá trị tạm tính khoảng 453,4 tỉ đồng, kết luận nêu.

Có dấu hiệu "thiếu trung thực, không minh bạch"

Kết luận của TTCP còn phát hiện giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm xin phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc hai dự án cho Công ty VK trước khi bộ trưởng phê duyệt chủ trương.

Ban này đề xuất lựa chọn một đơn vị tư vấn nước ngoài được báo cáo các phương án thiết kế kiến trúc thay vì tổ chức thi tuyển là "vi phạm quy định về đảm bảo nguyên tắc cạnh tranh, tiết kiệm chi phí, hiệu quả".

Từ đó Thanh tra kết luận việc trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc có dấu hiệu "thiếu trung thực, không minh bạch", cố ý lựa chọn Công ty VK Group là đơn vị tư vấn nước ngoài tham gia đề xuất các phương án thiết kế kiến trúc để tuyển chọn.

"Những vi phạm trong việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án, trình và phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc cho thấy Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm và bộ trưởng Bộ Y tế đã cố ý làm trái để lựa chọn đơn vị tư vấn nước ngoài là Công ty VK Group", kết luận chỉ rõ trách nhiệm.

TTCP kết luận những sai phạm trong bốn gói thầu tư vấn tại hai bệnh viện gây thiệt hại ngân sách nhà nước với số tiền tạm tính khoảng 80 tỉ đồng và chuyển hồ sơ, tài liệu liên quan sang Bộ Công an để điều tra.

Trách nhiệm của cựu bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến tại cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức

Thanh tra Chính phủ nêu rõ trách nhiệm của cựu bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cùng 2 cựu thứ trưởng liên quan đến hàng loạt sai phạm tại dự án cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức.