Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam, Hội Sinh viên Việt Nam TP.HCM, Hội Sinh viên Việt Nam tại Đức vừa phối hợp với Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM tổ chức Hội thảo khoa học sinh viên lĩnh vực “Công nghệ tự động hóa và robot”.

Hội thảo với chủ đề: “Tiềm năng ứng dụng và sự sáng tạo trong nghiên cứu khoa học của sinh viên Việt Nam” diễn ra chiều 24-11 tại Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM.

Sinh viên làm chủ công nghệ, kiến tạo sản phẩm“Made in Việt Nam

Phát biểu tại hội thảo, Phó chủ tịch Hội Sinh viên Việt Nam TP.HCM Nguyễn Đức Trung cho biết hai định hướng lớn “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là một trong ba đột phá chiến lược”.

Bên cạnh đó, định hướng “Giáo dục là quốc sách hàng đầu, là nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững” cùng đặt con người và tri thức, đặc biệt là thế hệ trí thức trẻ, sinh viên vào trung tâm của phát triển đất nước.

“Robot và tự động hóa đã trở thành yếu tố không thể thiếu trong hầu hết các ngành: từ nhà máy thông minh, logistics, y tế, giáo dục, nông nghiệp công nghệ cao đến ngành dịch vụ.

Những công nghệ như robot cộng tác (cobot), robot hình người, hệ thống điều khiển thông minh, thị giác máy (machine vision), hay robot di động tự hành (AMR) đang mở ra nhiều cơ hội mới cho doanh nghiệp Việt Nam và cũng đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao hơn, tinh nhuệ hơn”, anh Trung nói.

Anh Trung mong muốn tạo ra một diễn đàn học thuật mở để gặp gỡ, trao đổi, chia sẻ tri thức, đề xuất những hướng nghiên cứu và ứng dụng mới. Đây là không gian giúp sinh viên tiếp cận thực tế sản xuất, hiểu rõ nhu cầu của thị trường, qua đó chủ động tham gia vào quá trình làm chủ công nghệ và kiến tạo sản phẩm bản quyền “Made in Việt Nam.

Phó hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM TS Quách Thanh Hải cho biết nhà trường liên tục đầu tư xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về robot và trí tuệ nhân tạo, đồng thời nâng cấp các chuyên ngành tự động hóa để cập nhật kiến thức mới, phù hợp xu thế công nghệ thế giới.

“Sinh viên sau khi tốt nghiệp không chỉ nắm bắt được những công nghệ tiên tiến nhất mà còn có khả năng nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ mới để dẫn dắt những thay đổi lớn, tạo ra giá trị đột phá cho cộng đồng và doanh nghiệp, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước trong kỷ mới”, ông Hải nói.

Sinh viên liệu có còn cơ hội khi robot làm hết việc?

Tại hội thảo, TS Hà Lê Như Ngọc Thành (Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM) đặt ra một giả định: Điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày thế giới không còn robot, không có internet và khoa học kỹ thuật không phát triển?

“Khi đó, mọi công việc từ chân tay, đơn giản đến nguy hiểm đều buộc con người tự làm; các thiết bị thông minh biến mất, phương tiện di chuyển quay lại thời kỳ đi bộ hoặc cưỡi ngựa; y học tụt lùi về thế kỷ 17 khi không còn máy siêu âm; thậm chí nhiều ngành nghề như thương mại điện tử cũng không thể tồn tại”, ông cho hay.

TS Thành dẫn trường hợp Optimus robot, robot hình người của Tesla đã được đưa vào làm việc trong dây chuyền sản xuất ô tô từ cuối năm 2024. 

Tại Việt Nam, thống kê mới nhất năm 2025 cho thấy riêng nhà máy VinFast đã có hơn 2.000 robot vận hành liên tục 24/7; nhiều dây chuyền thậm chí có robot nhiều hơn cả công nhân. Các khâu từ hàn chi tiết, sơn, lắp ráp cơ khí, điện tử đến kiểm tra chất lượng đều bằng robot.

Theo TS Thành, nếu trước đây con người giữ vai trò lực lượng chính trong sản xuất công nghiệp, thì nay robot đã đảm nhiệm phần lớn công việc nhờ khả năng làm việc không ngừng nghỉ, không đòi hỏi lương bổng, bảo hiểm hay phúc lợi, đồng thời đạt năng suất và độ chính xác vượt trội.

Chẳng hạn, robot hàn có thể đạt năng suất cao gấp 3-5 lần so với công nhân lành nghề, không bị ảnh hưởng bởi tâm trạng hay sức khỏe và có thể hoạt động liên tục 24 giờ mỗi ngày.

Ông Thành nhấn mạnh dù robot có thể tự học dựa trên dữ liệu mà con người cung cấp. Chúng có khả năng tính toán nhanh và thực hiện các công việc với độ chính xác rất cao. 

Tuy nhiên, robot không thể tự sáng tạo nếu không có dữ liệu sẵn có vì con người sáng tạo được do có cảm xúc.

Chúng không thể phát minh ra những điều mới, chẳng hạn như các định luật toán học, quy luật vật lý hay nghiên cứu cơ bản. Ngoài ra, robot hoàn toàn không có tư duy phản biện; chúng không thể tự hỏi: “Tại sao phải làm việc 24 giờ mỗi ngày?” Đây chính là lợi thế độc đáo của con người so với robot.

TS Thành khẳng định robot và hệ thống tự động hóa là công cụ do con người tạo ra để phục vụ chính con người. Vì vậy, xã hội tương lai đòi hỏi đội ngũ nhân lực chất lượng cao, có kiến thức sâu về toán học, vật lý, cơ khí, điều khiển, công nghệ thông tin và nhiều lĩnh vực liên ngành khác.

“Tương lai là sự hợp tác giữa con người và robot”, trong đó con người giữ vai trò sáng tạo, định hướng và dẫn dắt sự phát triển của công nghệ - TS Thành nói.

Khi AI mang hình hài robot sống giữa chúng ta

Theo TS Nguyễn Hải Nguyên, giảng viên ngành Kỹ thuật robot và cơ điện tử tại Đại học RMIT Việt Nam, đất nước đang đứng trước ngưỡng cửa chuyển mình có thể thay đổi cách xã hội vận hành, sinh sống và học tập trong tương lai.