Thông tin về tình hình hoạt động, ông Nguyễn Anh Tuấn - Tổng giám đốc EVN - cho hay năm qua EVN đối mặt với những áp lực lớn khi nhu cầu phụ tải tiếp tục tăng cao trong điều kiện thời tiết diễn biến cực đoan, thiên tai bão lũ kéo dài. 

Đến cuối năm 2025, tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống (không bao gồm công suất nhập khẩu điện) khoảng 87.600MW, tăng gần 6.400MW so với năm 2024.

Cơ bản đáp ứng đủ điện, song có thời điểm gặp khó khăn

Công suất phụ tải cực đại toàn hệ thống Pmax là 54.370MW. Sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống năm 2025 ước đạt 322,8 tỉ kWh, tăng 4,6% so với năm 2024. Về đầu tư xây dựng ghi nhận mức giải ngân đạt 125.778 tỉ đồng, tăng 14,7% so với năm 2024 với nhiều công trình đi vào vận hành.

Theo đó, tổng doanh thu hợp nhất toàn tập đoàn ước đạt 645.195 tỉ đồng, tăng 10,3% so với 2024. Ông Tuấn cho hay năm 2025 đã đáp ứng đủ nhu cầu điện, song tại một số thời điểm trong các tháng cao điểm mùa khô, việc đảm bảo cung ứng điện còn gặp khó khăn do công suất dự phòng không cao, đặc biệt tại khu vực miền Bắc.

Quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương Lê Mạnh Hùng đánh giá cao EVN trong bối cảnh khó khăn vẫn duy trì, vận hành công suất phụ tải cực đại lên tới 54.000MW, tăng hơn 11%, góp phần đảm bảo cung ứng kịp thời, đầy đủ năng lượng điện. 

Song ông cho rằng hệ thống điện vẫn còn những bất cập, dù quy mô công suất đặt lớn thứ hai Đông Nam Á, nhưng tình trạng thiếu cân đối giữa nguồn phụ tải, nguồn truyền tải và giữa các vùng miền với công suất cực đại là vấn đề đặt ra.

Ông Hùng dẫn chứng miền Bắc đang phải đối diện với rủi ro, khi công suất đặt là hơn 31.000MW, Pmax là 28.000MW, trong đó thủy điện là 14.000MW. 

Trường hợp nếu xảy ra đồng thời việc bảo dưỡng nhà máy, điều tiết nước gặp khó khăn, thì chỉ còn dựa vào mỗi nguồn nhập khẩu sẽ là rủi ro kép.

Hay ở miền Trung, công suất là 17.900MW, Pmax chỉ là 6.300MW. Miền Nam khá hơn nhưng tỉ lệ năng lượng tái tạo rất lớn, cần phải tính toán, nghiên cứu. 

Trong khi đó, tốc độ bổ sung nguồn điện năm nay chỉ đạt 6.400MW, thấp hơn so với quy hoạch điện 8 đưa ra mỗi năm là trên 21.000MW, đặt ra những rủi ro lớn và yêu cầu phải quản trị danh mục dự án.

Ngoài ra ông Hùng cho rằng mặc dù tổn thất điện năng là 6%, nhưng vẫn cao so với các nước có cùng trình độ phát triển trong ASEAN và khu vực, nên vẫn cần phải tiếp tục tối ưu hơn nữa. Từ thực tế hệ thống điện nói trên đặt ra yêu cầu không chỉ EVN, mà các đơn vị phải cùng tính toán và cấu trúc sơ đồ điện gắn với mô hình tăng trưởng mới.

Nhiều thách thức trong cung ứng điện 

Ông Đặng Hoàng An, Chủ tịch EVN, cũng nhìn nhận những thách thức trong cung ứng điện khi kịch bản tăng trưởng kinh tế ở mức cao. Đặc biệt khi EVN chỉ chiếm 36% công suất đặt và 40% sản lượng, nên rất khó đáp ứng nếu không có sự chung tay của các đơn vị điện lực khác như Petrovietnam, TKV...

Ông An ví dụ vừa rồi khi làm việc với một nhà đầu tư về trung tâm dữ liệu, họ đã đặt hàng ngay tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) mua nguồn điện với công suất tới 1.000MW, và đã trả tiền cho 25 cỗ máy phát điện tua bin khí. 

Do đó nhiệm vụ đáp ứng đủ điện cho tăng trưởng hai con số được nhìn nhận là “vô cùng khốc liệt” khi mà hệ thống điện được đánh giá là “lớn” nhưng chưa “mạnh” khi vẫn còn những bất cập giữa công suất đặt với tốc độ tăng trưởng, cơ cấu vùng miền và EVN chỉ có 11 dự án đầu tư. 

Với quan điểm cần xem việc cung ứng điện là nhiệm vụ lớn của cả quốc gia và hệ thống chính trị khi an ninh cung ứng điện trung và dài hạn còn rủi ro, ông An kiến nghị cần triển khai thực hiện quy hoạch điện 8 điều chỉnh thực sự hiệu quả, cởi trói thể chế để đầu tư nguồn điện nhanh và hiệu quả hơn.

Thống nhất kiến nghị trên, quyền Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu EVN phối hợp chặt chẽ các đơn vị liên quan tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách cho lĩnh vực năng lượng và điện; đặc biệt khâu truyền tải. Củng cố các kịch bản cung ứng, dự báo chính xác và có giải pháp quản trị rủi ro, đảm bảo vận hành để cung ứng đủ điện trong mọi tình huống.

Căn cứ vào quy hoạch điện 8, cập nhật tình hình thực tiễn xây dựng danh mục đầu tư, triển khai dự án. Thực hiện tối ưu vận hành để giảm tổn thất điện năng, tiết kiệm điện và bố trí kế hoạch vận hành bảo dưõng nhà máy lớn, ổn định gắn với sử dụng hiệu quả cơ sở dữ liệu ngành điện. Nâng cao hiệu quả tài chính của EVN để tăng năng lực thu xếp vốn cho các dự án. 

Mở cơ chế mua bán điện trực tiếp: Mua điện ngoài EVN sẽ nở rộ?

Việc mở rộng đối tượng cho các đơn vị bán lẻ điện tại khu công nghiệp, khu thương mại tự do... được mua bán điện tái tạo trực tiếp được kỳ vọng sẽ thúc đẩy thị trường năng lượng tái tạo.