Chiều 6-5, tại phiên thảo luận tổ, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dành thời gian nêu nhiều ý kiến về dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tỉ lệ đầu tư cho nghiên cứu chiếm 0,44% GDP, rất thấp

Ông Mẫn bày tỏ thống nhất với góp ý cần tăng cường hơn về cơ chế ưu đãi và hỗ trợ tài chính trong dự luật.

Dự luật cần có quy định cơ chế đột phá về ưu đãi thuế, hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp khởi nghiệp và doanh nghiệp khoa học công nghệ trong trường đại học.

"Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân rất rõ, ban soạn thảo phải cập nhật ngay quan điểm, chỉ đạo của nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân vào dự luật. Tỉ lệ đầu tư cho nghiên cứu phát triển tại Việt Nam chiếm 0,44% GDP là còn thấp so với các nước trong khu vực. 

Bây giờ Nhật, Hàn Quốc, Singapore rất ưu đãi nghiên cứu phát triển", ông Mẫn nói và đề nghị quy định rõ chính sách ưu đãi thuế phải mạnh mẽ.

Chủ tịch Quốc hội đề xuất miễn giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho sản phẩm thương mại hóa từ nghiên cứu, cùng cơ chế tài chính linh hoạt (quỹ đầu tư mạo hiểm, hỗ trợ vốn khởi nghiệp), và đơn giản hóa thủ tục thương mại hóa để thúc đẩy chuyển giao công nghệ.

Cùng với đó, đổi mới tư duy làm luật, luật Quốc hội quy định khung, Chính phủ ra nghị định, bộ ban hành thông tư thì phải thông suốt trong việc đơn giản hóa thủ tục, làm sao xóa rào cản để doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực khoa học, công nghệ phát triển.

Theo Chủ tịch Quốc hội, dự luật phải quy định cụ thể trách nhiệm các chủ thể trong hệ sinh thái như doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học. Đồng thời quy định chặt chẽ, đặt hàng nghiên cứu từ doanh nghiệp.

"Các đồng chí đi sang Quảng Đông, thành phố Quảng Châu có thành phố khoa học, thành phố đại học, rộng mênh mông. Các đồng chí đi vào thấy thành phố khoa học cho các nhà khoa học ở đó, nghiên cứu làm ra sản phẩm khoa học, công nghệ. 

Một cái gọi là thành phố khoa học không phải như chúng ta ở cái cụm đây, quy hoạch chưa đầu tư bài bản cho khoa học - công nghệ, giáo dục - đào tạo", ông Mẫn nêu.

Khuyến khích đặt hàng nghiên cứu doanh nghiệp

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo đó bổ sung chính sách ưu đãi miễn giảm thuế, thu nhập cá nhân, thưởng cho nghiên cứu cơ bản, chia lợi nhuận từ thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Tăng cường đào tạo từ phổ thông bậc cao, định hướng ngành nghề sớm cho sinh viên, xây dựng chương trình đào tạo liên ngành.

Theo ông Mẫn, nghị quyết 57 nêu rất rõ về nguồn nhân lực chất lượng cao. Đất nước muốn phát triển nhanh phải dựa vào khoa học, công nghệ, giáo dục, đào tạo. Nếu giáo dục tốt có nhà khoa học tốt. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đặt giải thưởng cao hằng năm cho nhà khoa học để phát triển.

Bên cạnh đó tăng cường liên kết giữa nghiên cứu và thị trường. Nhiều nghiên cứu khoa học chưa ứng dụng thực tiễn và thương mại hóa, dẫn đến lãng phí nguồn lực. Thực tế vừa qua nhiều đề tài khoa học nghiên cứu nghiệm thu nhưng ứng dụng chưa được bao nhiêu, lãng phí rất lớn, phải khắc phục.

"Sắp tới tôi đề nghị khuyến khích đặt hàng nghiên cứu doanh nghiệp. Đảm bảo đề tài có tính thực tiễn cao, gắn với nhu cầu thị trường. Quy định ưu tiên mua sắm công các sản phẩm hoạt động nghiên cứu đổi mới sáng tạo, tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia. Hỗ trợ thành lập doanh nghiệp từ trường đại học, viện nghiên cứu để thương mại hóa kết quả nghiên cứu", ông Mẫn nói.

3 năm qua, TP.HCM chi 351 tỉ cho nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp thành phố

Theo Sở Khoa học và Công nghệ, đây là khoản kinh phí cho 165 nhiệm vụ (đề tài) khoa học công nghệ cấp thành phố đăng ký mới giai đoạn 2020-2022.