Phim Hai Phượng đại diện Việt Nam dự Oscar 2020. Điện ảnh Việt Nam nên có đường đi nước bước rõ ràng hơn trong việc chọn phim dự Oscar - Ảnh: STUDIO68

"Cơ hội" ở đây chỉ cơ hội vào vòng đề cử chính thức chứ chưa phải là cơ hội đoạt giải. Các phim trước đó như Cô Ba Sài Gòn (2019), Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (2016), Trúng số (2015), Mùi cỏ cháy (2012), Khát vọng Thăng Long (2011)... đều không thể vào vòng rút gọn.

Từ trước đến nay, duy nhất Mùa len trâu của Nguyễn Võ Nghiêm Minh được giới làm nghề cho là xứng đáng dự Oscar. Và chỉ có một phim nói tiếng Việt từng vào đề cử chính thức là Mùi đu đủ xanh của Trần Anh Hùng (năm 1994), nhưng phim này do Pháp sản xuất.

Một lựa chọn gây bất ngờ

Thông tin Hai Phượng dự Oscar 2020 là niềm vui đối với những người làm nên bộ phim, nhưng cũng nhận lại những bình luận không mấy tích cực từ dư luận và giới làm nghề.

Cây bút phê bình Lê Hồng Lâm nói với Tuổi Trẻ: "Tôi thấy đây là một lựa chọn hoàn toàn sai. Hai Phượng là phim giải trí tốt nhưng không thể đại diện cho một quốc gia đi tranh giải Oscar, dù là vòng ngoài. Hãy thử tưởng tượng Mỹ đem Taken hay John Wick đi tranh giải Oscar sẽ thấy nực cười như thế nào".

Chuyên viên truyền thông Phước Châu cũng nhận định: "Với sự tôn trọng dành cho một phim Việt có doanh thu đáng mơ ước, tôi cho rằng Hai Phượng hoàn toàn không phải là phim có thể hoặc nên dự giải thưởng điện ảnh quốc tế như Oscar".

Để phù hợp dự Oscar, giới làm nghề cho rằng một bộ phim cần hội tụ các yếu tố như: tính địa phương, tính quốc tế, ngôn ngữ điện ảnh đặc biệt, nghệ thuật kể chuyện... Hai Phượng được cho là phim hành động, giải trí, tính nghệ thuật không cao, không phải là dòng phim hợp gu Oscar.

Phần đông khán giả cũng bất ngờ trước lựa chọn này, thậm chí có những bình luận tiêu cực. "Chúc mừng Ngô Thanh Vân và đoàn làm phim. Nhưng tôi cũng hiểu ra trình độ của phim nước nhà trong một năm qua hạn chế tới mức nào" - một khán giả viết.

Nhận định "trình độ hạn chế" không phải là thiếu căn cứ, dù khá nặng nề sau một năm nhiều nỗ lực của điện ảnh Việt.

Thiếu phim xứng đáng, có nên gửi tham dự?

Từ ngày 1-10-2018 đến 30-9-2019 (thời hạn phát hành theo quy định của phim dự Oscar), ngoài Hai Phượng còn có hai phim mà giới làm nghề cho là đáng xem xét: Vợ ba và Thưa mẹ con đi. Vợ ba đậm chất nghệ thuật và mang tính bản địa rõ nét, khá hợp gu Oscar nhưng không đủ số ngày chiếu rạp (4 so với tiêu chuẩn 7), còn Thưa mẹ con đi chưa đủ nặng ký.

"Việc chọn Hai Phượng có thể liên quan đến doanh thu và độ phủ sóng trong nước lẫn nước ngoài - nhà báo Nguyễn Phong Việt nói - Nhưng trường hợp này giống như tham gia cho vui. Nếu không có đại diện xứng đáng thì không nhất thiết phải đề cử vì sẽ không hiệu quả. Rõ ràng chúng ta biết chất lượng phim Việt ở tầm nào so với Đông Nam Á chứ chưa nói đến châu Á hay thế giới".

Thực tế là nhiều nền điện ảnh cũng gặp khó khăn trong việc chọn phim dự Oscar nên cũng không tránh khỏi tình trạng "chọn cho vui".

Năm nay, Hàn Quốc gửi Parasite (Ký sinh trùng) - bộ phim đoạt giải Cành cọ vàng 2019 của đạo diễn Bong Joon Ho; Nhật Bản gửi Weathering with you (Đứa con của thời tiết); Đài Loan gửi Dear Ex (Ai yêu anh ấy trước). Trong số này, chỉ Ký sinh trùng được coi là ứng viên nặng ký.

Bỏ qua những tranh cãi về Hai Phượng dự Oscar, vị thế của nhà sản xuất Ngô Thanh Vân trong nền điện ảnh Việt một lần nữa được khẳng định. Năm ngoái, Cô Ba Sài Gòn gây chú ý còn Song Lang tạo tiếng vang lớn, làm nức lòng khán giả yêu điện ảnh.

"Ngô Thanh Vân là một trong những nhà sản xuất hiếm hoi tại Việt Nam mà mỗi sản phẩm đều tạo nên dấu ấn trong dòng chảy phim ảnh năm đó. Điện ảnh Việt Nam cần nhiều hơn những nhân tố như Vân" - nhà báo Nguyễn Phong Việt nhận định.

Hai Phượng đại diện cho Việt Nam dự vòng sơ tuyển Oscar 92

TTO - Bộ phim hành động Hai Phượng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lựa chọn đại diện cho Việt Nam tham dự vòng sơ tuyển Oscar lần thứ 92 hạng mục phim truyện quốc tế.