Ông Trump bắt tay Phó thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc trong cuộc đón tiếp tại Nhà Trắng - Ảnh: REUTERS

Hôm qua (21-5), Tổng thống Mỹ đăng đàn trên Twitter để tự bảo vệ trước những lời chỉ trích ông. Lập luận đầu tiên của ông Trump có thể hiểu là "(chê tôi yếu) nhưng ít ra tôi còn làm gì đó cho nước Mỹ".

"Tại sao Tổng thống Obama và phe Dân chủ không động đậy gì trong chuyện giao thương với Trung Quốc, bao gồm hành động ăn cắp sở hữu trí tuệ? Bọn họ không làm gì hết!" - ông Trump viết.

Có vẻ ông Trump cảm thấy "tự ái" sau khi có nhiều ý kiến nói ông nhượng bộ Trung Quốc quá nhanh và quá nhiều trong đàm phán thương mại.

Sau vòng đàm phán thứ 2 hôm chủ nhật, Mỹ và Trung Quốc đưa ra tuyên bố chung, trong đó Trung Quốc cam kết tăng nhập khẩu năng lượng, hàng nông sản từ Mỹ để cắt giảm thặng dư thương mại; đồng thời thay đổi các thực hành về sở hữu  trí tuệ.

Giới phê bình chê đó là một dấu hiệu cho thấy ông Trump "lung lay" quá nhanh trước Bắc Kinh.

"Trung Quốc đang thắng. Sự nhượng bộ đó dù sao cũng là những thứ họ định làm. Đổi lại họ không bị đánh thuế, có thể tiếp tục cướp tài sản trí tuệ và chặn các doanh nghiệp của chúng ta, trong khi họ lại còn được tự do đầu tư ở Mỹ" - thượng nghị sĩ Marco Rubio thuộc phe Cộng hòa viết trên Twitter.

Ông Trump đang ở vào thế... lạ. 

Một mặt có vẻ như ông đã tạm thời chặn được nguy cơ chiến tranh thương mại với nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới; mặt khác các điều khoản mơ hồ trong thỏa thuận với Trung Quốc gợi ý rằng ông không kiếm được một chiến thắng lớn cho Mỹ.

"Thứ ông ấy bắt Trung Quốc đồng ý là một thỏa thuận Bắc Kinh có thể làm cho bất cứ tổng thống Mỹ nào" - chuyên gia về Trung Quốc Brad Setser thuộc Tổ chức Hội đồng quan hệ đối ngoại nhận định trên báo Washington Post.

Tình huống càng phức tạp hơn khi chính quyền ông Trump phát đi các tín hiệu lẫn lộn về việc liệu thỏa thuận đạt với Bắc Kinh có đồng nghĩa Mỹ không theo đuổi biện pháp đánh thuế 150 tỉ USD lên hàng hóa Trung Quốc?

Hôm chủ nhật, Bộ trưởng Tài chính Steve Mnuchin thông báo Nhà Trắng đồng ý "tạm ngưng đánh thuế" và "tạm ngưng chiến tranh thương mại".

Nhưng trong cùng ngày, đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer tuyên bố Mỹ vẫn đang cân nhắc đánh thuế như một chiến thuật gây sức ép với Trung Quốc.

"Mỹ sẽ tiếp tục dùng mọi công cụ pháp lý để bảo vệ công nghệ của chúng ta, thông qua hàng rào thuế, giới hạn đầu tư và quy định xuất khẩu" - ông Lighthizer nói.