Thủ tướng Canada Justin Trudeau - Ảnh: REUTERS

"Tôi đã nói thẳng với Mỹ rồi, rằng Washington không nên hoàn tất thỏa thuận thương mại với Bắc Kinh nếu không giải quyết dứt điểm chuyện Mạnh Vãn Chu và 2 công dân Canada bị Trung Quốc bắt", ông Trudeau khẳng định trên sóng đài Quebec TVA ngày 19-12.

Hai công dân Canada nói trên là doanh nhân Michael Spavor và nhà cựu ngoại giao Michael Kovrig. Họ bị bắt ngay sau vụ Giám đốc tài chính toàn cầu Huawei Mạnh Vãn Chu bị Canada bắt giữ tại Vancouver theo yêu cầu của Mỹ hồi đầu tháng 12 năm ngoái. 

Cả hai bị Trung Quốc cáo buộc đã có các hành động đe dọa an ninh quốc gia và bị giam suốt gần 1 năm qua.

Vụ việc khiến chính quyền của ông Trudeau đối mặt với các chỉ trích tại Canada rằng đã quá ngây thơ và xem nhẹ hậu quả khi nghe theo lời Mỹ.

Nhiều người cũng tức giận khi so sánh điều kiện giam giữ của bà Mạnh và hai công dân Canada. Trong khi giám đốc Huawei ở trong những căn nhà triệu đôla và có thể đi mua sắm dưới sự giám sát, số phận thực tế của ông Spavor và Kovrig tại Trung Quốc vẫn còn là dấu chấm hỏi, dù Bắc Kinh khẳng định họ được đối đãi theo đúng pháp luật quy định.

Quan hệ cá nhân giữa Thủ tướng Canada Trudeau và Tổng thống Mỹ Donald Trump đang trong giai đoạn "cơm không lành, canh không ngọt" sau thượng đỉnh NATO ở Anh. Ông Trump đã chỉ trích ông Trudeau là "hai mặt" sau khi xuất hiện một đoạn video ghi lại cảnh thủ tướng Canada bàn ra tán vào ông Trump với các nhà lãnh đạo NATO khác.

Trong một thông cáo được gởi qua email, ông Joseph Crook, phát ngôn viên của Đại sứ quán Mỹ tại Ottawa, cho biết Washington vẫn đang để tâm đến vụ 2 người Canada bị Trung Quốc bắt.

"Tổng thống Trump và các quan chức cấp cao khác đã kêu gọi thả 2 người Canada bị giam giữ trong các cuộc họp với các cấp cao nhất của chính phủ Trung Quốc," ông này khẳng định.

Hồi năm ngoái, ông Trump đã từng tuyên bố sẽ xem xét việc thả bà Mạnh Vãn Chu và "tha" cho Huawei nếu đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Con gái nhà sáng lập Huawei hiện đã được bảo lãnh nhưng bị giám sát chặt chẽ và chờ ngày bị dẫn độ sang Mỹ.

Các luật sư của bà Mạnh sau đó đã tận dụng các phát ngôn của ông Trump, nhấn mạnh vụ bắt giữ mang động cơ chính trị chứ không phải bởi vì Huawei đã vi phạm lệnh cấm làm ăn với Iran của Mỹ.

Trung Quốc truy tố 2 công dân Canada về tội gián điệp

TTO - Trung Quốc cáo buộc 2 người Canada bị bắt cách đây 1 năm (phần đông dư luận cho rằng họ bị bắt để trả đũa vụ bà Mạnh Vãn Chu, CFO của Huawei bị Canada bắt) tội làm gián điệp.