Ngày 20-3, Thư ký Hội đồng An ninh quốc gia Nga Sergei Shoigu chỉ ra một số yếu tố đang làm phức tạp hóa tiến trình hòa bình giữa Nga và Ukraine. 

“Có rất nhiều khó khăn xuất phát cùng một lúc từ phía Ukraine như quy định của Hiến pháp Ukraine cấm thay đổi lãnh thổ, lệnh cấm đàm phán với Nga, cũng như tính hợp pháp vị trí tổng thống của ông Zelensky”, Hãng thông tấn Nga RIA dẫn lời ông Shoigu, cựu bộ trưởng Quốc phòng Nga nói hôm 20-3.

Ngày 20-5-2024, nhiệm kỳ năm năm của Tổng thống Zelensky chính thức kết thúc. Tuy nhiên vào ngày 31-3-2024, Tổng thống Zelensky khi đó tuyên bố việc tổ chức bầu cử tổng thống trong thời điểm chiến sự căng thẳng là không cần thiết, và tuyên bố của nhà lãnh đạo Ukraine cũng được giới chức, cũng như người dân nước này đồng tình.

Trái lại, các quan chức Nga coi nhiệm kỳ của Tổng thống Zelensky đã kết thúc, và không công nhận ông Zelensky là tổng thống hợp pháp Ukraine từ ngày 20-5-2024 đến nay.

Phía Matxcơva lập luận chính Hiến pháp Ukraine không quy định việc kéo dài nhiệm kỳ tổng thống, nên việc Tổng thống Zelensky tiếp tục được coi như người đứng đầu Ukraine là không hợp pháp.

Không chỉ những tranh cãi về tính hợp pháp vị trí tổng thống của Tổng thống Zelensky, vào tháng 10-2023, Ukraine cũng hủy bỏ cuộc bầu cử Verkhovna Rada (Quốc hội) của nước này.

Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết toàn bộ chính quyền Ukraine hiện tại là hoàn toàn bất hợp pháp.

Theo Tổng thống Putin, tính hợp pháp của Tổng thống Zelensky là rất quan trọng đối với Matxcơva bởi các văn bản trọng yếu giữa hai bên phải được ký kết bởi các cơ quan, lãnh đạo có thẩm quyền hợp pháp.

Về lệnh cấm đàm phán với Nga, vào tháng 10-2022, Tổng thống Zelensky đã ký sắc lệnh từ chối đàm phán với Nga trong thời gian ông Putin là nguyên thủ quốc gia nhằm đáp trả việc Tổng thống Putin tuyên bố sáp nhập bốn vùng Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia, Kherson vào lãnh thổ Nga ngày 30-9-2022.

Trong cuộc gặp tổng thống Phần Lan ngày 19-3 vừa qua, Tổng thống Zelensky một lần nữa nhấn mạnh Ukraine sẽ không công nhận các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng là của Nga. Nhà lãnh đạo Ukraine khẳng định đây là "lằn ranh đỏ" không thể vượt qua, giữa lúc xuất hiện nhiều đồn đoán về khả năng Kiev nhượng bộ để đạt thỏa thuận hòa bình.

Ở chiều ngược lại, phía Matxcơva cũng khẳng định sẽ không nhượng lại bất kỳ lãnh thổ nào cho Kiev. “Nga không cần bất cứ thứ gì từ nước ngoài, nhưng sẽ không từ bỏ những gì ‘vốn là của mình’”, Tổng thống Putin nhấn mạnh.

Đài RBC (Nga) nhận định việc cả Matxcơva và Kiev kiên quyết giữ vững lãnh thổ là một trong những rào cản lớn nhất khiến tiến trình đàm phán hòa bình rơi vào khó khăn.

Nga và Ukraine trao đổi tù binh quy mô lớn sau điện đàm Trump - Putin

Nga và Ukraine đã trao đổi 175 tù binh, không lâu sau khi vấn đề này được nêu trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống Nga và Tổng thống Mỹ.