Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất, đối với xe ô tô sản xuất trước năm 1999, sẽ áp dụng tiêu chuẩn khí thải Mức 1 (tiêu chuẩn Euro 1); Xe ô tô sản xuất trong giai đoạn 1999-2016 sẽ áp dụng Mức 2 (tiêu chuẩn Euro 2) kể từ ngày quyết định có hiệu lực thi hành.

Đề xuất lộ trình cụ thể từng loại xe

Xe ô tô sản xuất trong giai đoạn 2017-2021, khi tham gia giao thông sẽ áp dụng Mức 3 (tiêu chuẩn Euro 3) từ ngày 1-1-2026; riêng Hà Nội và TP.HCM thì áp dụng Mức 4 (tiêu chuẩn Euro 4) từ ngày 1-1-2027.

Xe ô tô sản xuất từ năm 2022 khi tham gia giao thông sẽ áp dụng Mức 4 từ ngày 1-1-2026; áp dụng Mức 5 (tiêu chuẩn Euro 5) từ ngày 1-1-2032; riêng Hà Nội và TP.HCM thì áp dụng Mức 5 từ ngày 1-1-2028.

Từ ngày 1-1-2029, tất cả các xe ô tô tham gia giao thông ở Hà Nội, TP.HCM phải đáp ứng từ Mức 2 trở lên.

Đáng chú ý, những kiểu loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp theo giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đã được cấp trước thời điểm 1-1-2022 cho đến thời điểm hết hiệu lực sẽ được áp dụng mức khí thải như xe ô tô sản xuất trong giai đoạn 2017-2021 (Mức 3).

Cơ bản thống nhất với lộ trình trên, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn cho hay từ Mức 1 đến Mức 3 và Mức 4, tỉ lệ phương tiện không đáp ứng chỉ chiếm 3-9%, nên tác động xã hội là không lớn.

Tuy nhiên việc áp dụng Mức 4 đối với nhóm xe sản xuất trong giai đoạn 2017-2021 tại Hà Nội và TP.HCM là vấn đề đáng lưu ý, bởi gần 16% trong số này không đạt chuẩn, chủ yếu là xe tải và xe đầu kéo phục vụ vận tải hàng hóa.

Vì vậy nếu siết quy chuẩn khí thải đồng loạt trên toàn địa bàn sẽ ảnh hưởng đáng kể đến chi phí vận tải và logistics, đặc biệt tại TP.HCM - nơi có hệ thống cảng và trung tâm luân chuyển hàng hóa lớn.

Với thời điểm áp dụng quy chuẩn khí thải Mức 5, Thứ trưởng Lê Anh Tuấn cho rằng trước mắt chưa áp dụng trên phạm vi toàn quốc, do các xe sản xuất từ năm 2022 còn đang được miễn kiểm định lần đầu, số lượng xe đã kiểm định chưa nhiều, chưa đủ cơ sở đánh giá tác động thị trường; nếu áp dụng sớm, có thể khiến khoảng 15% phương tiện không đáp ứng, gây xáo trộn lớn.

Đánh giá thận trọng việc áp dụng Mức 4 và 5

Bộ Tư pháp đề nghị đánh giá thận trọng tác động của việc áp dụng Mức 4 và Mức 5 tại Hà Nội và TP.HCM, nhất là trong bối cảnh quy mô đô thị đã mở rộng và cơ cấu kinh tế - xã hội phức tạp. Cùng đó cần có cơ chế hỗ trợ đồng bộ người dân, doanh nghiệp khi chuyển đổi phương tiện.

Kết luận, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh lộ trình áp dụng được xem xét một cách thống nhất, đồng bộ giữa ô tô sản xuất mới, nhập khẩu mới và xe đang lưu hành. Tránh tình trạng xe nhập khẩu buộc phải đáp ứng tiêu chuẩn cao, trong khi phương tiện trong nước vẫn áp dụng mức thấp hơn, gây thiếu công bằng và ảnh hưởng đến thị trường.

Cùng đó cần đánh giá toàn diện tác động của chính sách hạn chế hay cấm phương tiện, xác định rõ số lượng tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng, từ đó xây dựng phương án hỗ trợ phù hợp để không gây xáo trộn, thiệt thòi cho người dân và doanh nghiệp.

Các biện pháp này có thể bao gồm hỗ trợ cải tiến, nâng cấp thiết bị trên phương tiện, chính sách đổi xe cũ sang xe mới, điều chỉnh phí, giá dịch vụ vận tải công cộng, cung ứng các loại nhiên liệu mới…

Đơn cử, nếu hạn chế một số loại phương tiện cá nhân tại các khu vực đô thị, Nhà nước cần bố trí đầy đủ phương tiện công cộng để người dân đi lại thuận tiện. Khi yêu cầu phương tiện đạt mức tiêu chuẩn khí thải cao hơn, thì phải bảo đảm khả năng cung ứng nhiên liệu.

Từ 2029 ô tô tại Hà Nội, TP.HCM phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2, nhiên liệu xanh vẫn gặp khó?

Lộ trình áp dụng về khí thải ô tô đang được xây dựng dự kiến áp dụng từ năm 2029, xe ô tô sử dụng tại Hà Nội và TP.HCM phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mức 2, song các nhiên liệu xanh giúp giảm phát thải vẫn đang gặp nhiều vướng mắc.