Tay trắng khởi nghiệp

* Là nữ giới nhưng lại chọn kinh doanh thời trang nam, điều đó có khiến chị gặp khó khăn trong việc hiểu gu thẩm mỹ hay nhu cầu của khách hàng nam?

- Thật ra đối với tôi thì cũng không khó lắm. Nhiều người nghĩ rằng đồ nam thì nam giới sẽ là người mua, nhưng thực tế lại khác. Giống như tôi, khi thương một người thì tôi thường chăm chút, lựa chọn trang phục cho họ. Nên bên cạnh nam giới mua quần áo cho mình thì sẽ có phân khúc khách hàng là các bạn nữ có gu sẽ mua cho người thương, cho bạn bè hay người thân trong gia đình mình.

Một con số thống kê khá thú vị tại hệ thống của chúng tôi là 46% khách hàng mua hàng thường xuyên lại là nữ giới. Phần lớn trong 46% này chính là bạn gái mua cho bạn trai hay vợ mua cho chồng, do đó bên cạnh giá cả, chất liệu, thương hiệu… thì chỉ cần đánh trúng gu của các bạn nữ, sản phẩm đã có nhiều lợi thế. 

Hơn nữa khi tôi quyết định bước ra khởi nghiệp, thị trường đồ nữ rất nhiều thương hiệu, nhưng thời trang nam chỉ vài thương hiệu thời trang công sở hoặc hàng Trung Quốc.

Do đó tôi nhận ra thị trường Việt Nam đang thiếu thời trang nam trẻ, nên quyết định chọn phân khúc này. Sản phẩm tôi lựa chọn đã có lợi thế hơn vì ít cạnh tranh và còn nhiều khoảng trống để phát triển.

* Với một người "ngoại đạo" bước vào khởi nghiệp khi còn sinh viên, có lẽ chặng đường khởi sự kinh doanh sẽ không hề dễ dàng và đôi khi phải có sự liều lĩnh?

- Lúc mới bắt đầu khởi nghiệp, tôi đã đi vay 500 triệu đồng để kinh doanh. Trước đó thì đã có những mô hình kinh doanh nhỏ nhờ vào bán hàng online và tích góp được một số vốn rồi tôi mới quyết định đi vay số tiền lớn như vậy để khởi nghiệp. Đầu tiên, tôi đã quan sát nhiều thương hiệu vì bản thân muốn kinh doanh theo hướng nhượng quyền. Khi đi làm thêm ở cửa hàng nhượng quyền quốc tế, tôi nhận ra trong thị trường kinh doanh, thương hiệu và marketing (tiếp thị) giữ vai trò quan trọng. 

Vì vậy cuối năm 2012, dù đang gánh nợ, tôi vẫn mạnh dạn vay thêm 320 triệu để mua banner (băng rôn quảng cáo trực tuyến) trang chủ trên website thương mại điện tử. Thời điểm đó, với độ tuổi của một cô sinh viên, ít ai dám liều lĩnh bỏ một khoản tiền khổng lồ vào một thứ vô hình như quảng cáo online. 

Nhưng chính quyết định mua banner trang chủ đã giúp cho doanh thu bùng nổ sau mùa Tết, đưa CATSA nhanh chóng lan rộng khắp miền Tây và các tỉnh phía Nam. Đó là quyết định mạo hiểm nhưng đã tạo bước ngoặt quan trọng, giúp doanh nghiệp của tôi phát triển vượt bậc.

* Có bao giờ chị đối mặt với nguy cơ thất bại hay đã thất bại?

- Những giai đoạn đầu khởi nghiệp, do chưa có kinh nghiệm và cũng thiếu thốn về tài chính, tôi từng gặp không ít thất bại. Có lần tôi phối một chiếc áo với cổ áo khác màu, nhưng do lỗi kỹ thuật nên cổ áo bị ra màu. Những lỗi như vậy khiến cả lô hàng trị giá hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng không thể bán. 

Dù vậy, tôi luôn đặt niềm tin khách hàng lên hàng đầu. Thay vì bán ra để gỡ vốn, tôi sẵn sàng thu hồi toàn bộ sản phẩm hoặc mang đi tặng cho những ai cần, chứ không để hàng lỗi đến tay khách hàng. Tôi tin rằng không thể đánh đổi niềm tin khách hàng đổi lấy lợi nhuận trước mắt. Chính sự kiên định này giúp tôi xây dựng được nền tảng vững chắc cho thương hiệu và mở rộng độ nhận diện lâu dài.

Dừng lại để bước tiếp bền vững hơn

* Sau khi đã thành công với thương hiệu thời trang nam CATSA, chị đưa ra quyết định táo bạo là khai tử thương hiệu này. Nhiều người nghĩ chị sẽ "bỏ phố về quê", nhưng thật bất ngờ là chị lại rẽ hướng, vẫn ở lại với ngành thời trang nhưng là thời trang bền vững, vì sao lại có cú "bẻ lái" này?

- Để trả lời câu hỏi này, tôi muốn chia sẻ rõ hơn về lý do tôi dừng CATSA. Thực ra, tuổi thơ không mấy êm đềm, nên bên trong tôi luôn có một sự thiếu thốn và bản thân luôn khao khát kiếm thật nhiều tiền. Tôi từng nghĩ, khi mua được nhà ở Sài Gòn hay sở hữu một chiếc xe thì sẽ hạnh phúc. Nhưng rồi khi đạt được, tôi nhận ra mình vẫn trống rỗng, vẫn chưa tìm thấy niềm vui thật sự.

Một bước ngoặt đến khi tôi xem những bộ phim về môi trường. Tôi nhận ra bản thân vốn đã quan tâm đến lối sống xanh, bền vững. Hơn nữa, trong giai đoạn dịch Covid-19, khi gia đình bị kẹt ở Phú Quốc 4 tháng, toàn bộ hơn 20 cửa hàng của tôi phải đóng cửa, tôi có thời gian lắng lại, nhìn sâu vào bên trong. 

Tôi hiểu rằng việc mải miết theo đuổi tiền bạc và giá trị bên ngoài không còn mang đến hạnh phúc, trong khi ngành thời trang mà mình đang theo đuổi lại là một trong những ngành gây ô nhiễm cho thế giới. 

Từ đó tôi bắt đầu trăn trở: "Làm sao để thương hiệu của mình vừa tồn tại, vừa giảm tác hại đến môi trường?". 

Nhưng với đặc thù CATSA là thời trang nam giá tầm trung, mô hình thời trang nhanh lại luôn thúc đẩy khách hàng mua nhiều và liên tục, điều này đi ngược với lý tưởng sống xanh, sống tối giản. Vì vậy, tôi quyết định dừng CATSA. 

Tôi vẫn gắn bó với kinh doanh thời trang, nhưng theo một cách khác, xây dựng một thương hiệu sống đúng với lý tưởng bền vững. Và chính sự thay đổi này đã mang đến cho tôi nhiều niềm vui hơn, cảm giác yêu nghề hơn và một hạnh phúc trọn vẹn hơn.

* Khi chuyển sang thời trang nữ và định hướng theo xu hướng xanh, đâu là khó khăn lớn nhất mà chị gặp phải?

- Khi bắt tay vào xây dựng một thương hiệu mới là Catci, tôi nhận ra thời trang nữ đã thay đổi sang một phân khúc rất khác, không thể áp dụng mô hình cũ. Hơn nữa, với định hướng xanh, mô hình này không chỉ dừng ở việc bán quần áo mà còn muốn mang đến dịch vụ trải nghiệm, thử đồ, và xa hơn là lan tỏa lối sống tối giản - giúp mọi người nhận ra rằng không cần quá nhiều đồ vẫn có thể hạnh phúc. 

Vì định hướng khác biệt nên tôi phải gây dựng lại từ đầu, đi từng bước chậm mà chắc. Tất nhiên, khó khăn vẫn có, nhưng so với ngày xưa, tôi đã vững vàng hơn về kiến thức, kinh nghiệm lẫn tài chính. Vì vậy dù thử thách nhiều, nhưng hành trình này đã bớt chông gai hơn so với thuở mới khởi nghiệp.

* Nhìn lại chặng đường khởi nghiệp, chị đã rút ra được một bài học "xương máu" nào có thể start-up trong lĩnh vực thời trang?

- Tôi nghĩ rằng bài học "xương máu" rút ra là luôn phải quay về bên trong, nhìn vào nội tại doanh nghiệp để biết rõ mình có gì. Ông bà ta có câu: "Biết mình, biết ta, trăm trận trăm thắng", nên trước hết phải hiểu rõ chính mình, sau đó mới nghiên cứu thị trường để đưa ra chiến lược phù hợp.

Hiện nay nhiều bạn start-up (khởi nghiệp) dễ rơi vào tình trạng "fomo" (nỗi sợ bị bỏ lỡ), thấy thị trường có xu hướng gì hoặc ai làm được thì vội chạy theo. Nhưng theo tôi, điều quan trọng nhất là phải xây dựng nền tảng vững chắc cho bản thân và cho doanh nghiệp. Chỉ khi nội lực đủ mạnh thì mới có thể đối diện và vượt qua áp lực từ hàng giá rẻ hay thời trang nhanh.

Bài phỏng vấn này là sản phẩm thực hành học phần Kỹ năng phỏng vấn của nhóm sinh viên Gia Hân - Hồng Trúc - Yến Nhi - Bích Phượng - Cẩm Ly - Hải Âu - Minh Thư - Mẫn Nghi, lớp 23DQH1A, ngành quan hệ công chúng của Trường đại học Nguyễn Tất Thành.

Học phần này thuộc chương trình đào tạo giữa báo Tuổi Trẻ với Trường đại học Nguyễn Tất Thành.

Tuổi Trẻ đã mời các khách mời, chuyên gia đến tòa soạn để các sinh viên có cơ hội thực hành tác nghiệp trực tiếp, nâng cao năng lực thực hành trong các khóa học tại Tuổi Trẻ.

Chuyến thăm đặc biệt của thầy trò Trường đại học Nguyễn Tất Thành đến văn phòng Tuổi Trẻ tại Hà Nội

Chiều 4-6, đoàn 10 sinh viên xuất sắc nhất và thầy cô của khoa truyền thông sáng tạo Trường đại học Nguyễn Tất Thành đã đến thăm, tìm hiểu hoạt động và sự phát triển của văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ tại Hà Nội.