Các chuyên gia y tế cập nhật tình hình SXHD trên toàn vùng ĐBSCL tại một tọa đàm sức khỏe được tổ chức tại TP Cần Thơ

Đằng sau những con số ấy là những thói quen chủ quan và hiểu lầm phổ biến mà người dân cần thay đổi.

Tình hình Sốt xuất huyết Dengue đáng lo tại ĐBSCL

Tính đến tháng 10-2025, Bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ (bệnh viện tuyến chuyên sâu khoa nhi của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã tiếp nhận 127 ca sốt xuất huyết Dengue nặng, tăng gần 98% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, nhóm trẻ 6-16 tuổi chiếm phần lớn số ca bệnh. Đặc biệt, nhiều trẻ gặp biến chứng nặng thường gặp nhất của sốt xuất huyết Dengue, gây tổn thương gan. Tại Bệnh viện Đa khoa Tiền Giang cũng ghi nhận số ca mắc tăng 4 - 6 lần, trong đó người lớn chiếm hơn 50%, cho thấy bệnh không còn giới hạn ở trẻ em.

Trên toàn vùng ĐBSCL, dịch sốt xuất huyết Dengue đang diễn biến phức tạp. Theo Báo cáo tình hình bệnh sốt xuất huyết Dengue khu vực phía Nam (tuần 43 từ ngày 20-10 đến 26-10), các tỉnh trong khu vực ĐBSCL (gồm 5 tỉnh/thành sau sáp nhập là An Giang, Cần Thơ, Cà Mau, Đồng Tháp, Vĩnh Long) ghi nhận hơn 23.767 ca mắc sốt xuất huyết Dengue.

Tính đến tháng 10-2025, Đồng Tháp ghi nhận hơn 7.000 ca, 1 ca tử vong, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ về số ca mắc lẫn tử vong. Vĩnh Long từ đầu năm đến trung tuần tháng 11-2025 ghi nhận gần 6.600 ca, tăng hơn 4.000 ca so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, số ca nặng chiếm 1,8% và đã có 1 trường hợp tử vong. Tại thành phố Cần Thơ, theo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm, tích lũy từ đầu năm đến ngày 30-10, toàn thành phố ghi nhận 3.744, 01 ca tử vong.

Bên cạnh đó, riêng tháng 11-2025, ghi nhận thêm 919 ca mắc, tích lũy đến hết tháng 11-2025 là 4.663 ca; còn Cà Mau vượt 3.100 ca với 2 trường hợp tử vong, tăng tới 260% so với năm ngoái.

Nguyên nhân khiến số ca nặng tăng nhiều không chỉ đến từ biến đổi khí hậu, điều kiện sông nước muỗi dễ sinh sôi, mà còn bởi thói quen chủ quan và tự xử trí tại nhà của người dân.

Chủ quan tự theo dõi tại nhà - nguy cơ cao dẫn đến sốt xuất huyết Dengue nặng

Tùy từng trường hợp, bệnh có thể điều trị tại nhà hoặc tại bệnh viện, nhưng quyết định nhập viện luôn dựa trên nhiều yếu tố chuyên môn. Với những ca điều trị tại nhà, bác sĩ sẽ dặn dò kỹ các dấu hiệu cảnh báo để người bệnh kịp thời quay lại khi có bất thường.

BS.CKII Nguyễn Minh Tiến, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM, khuyến cáo: "Có một số dấu hiệu điển hình để người dân nhận biết SXHD. Điển hình nhất là sốt, trẻ đang bình thường bỗng sốt cao đột ngột khoảng 40°C.

Trẻ lớn thường kèm theo biểu hiện đau nhức mình mẩy, đau hốc mắt, trong khi trẻ nhũ nhi dễ ho, sổ mũi. Ngay khi thấy các dấu hiệu như tay chân lạnh, phân đen, chảy máu cam hay sốt cao 39-40°C, cần lập tức đưa người bệnh đến cơ sở y tế, không chờ thêm".

Theo BS.CKII Huỳnh Thị Kim Yến, Chi Hội trưởng Liên Chi Hội Truyền nhiễm các tỉnh miền Tây, nguyên Trưởng Bộ môn Truyền nhiễm, Giảng viên Trường Đại học Y Dược Cần Thơ, ĐBSCL với đặc thù địa hình sông nước, một số khu vực ở xa trung tâm y tế, khiến việc người dân đến khám chữa bệnh tại các bệnh viện gặp không ít khó khăn.

Nhiều người "chờ thêm một ngày nữa cho khỏe rồi đi", nhưng chính sự chần chừ ấy khiến không ít người bệnh chỉ nhập viện khi đã vào sốc, phải hồi sức tích cực. "Có trường hợp bệnh nhân thấy tay chân lạnh nhưng vẫn xin về, nói đợi sắp xếp 2-3 ngày rồi nhập viện. Khi quay lại thì bệnh đã chuyển nặng", BS Yến chia sẻ.

Bên cạnh đó, nhiều người vẫn lầm tưởng hết sốt là khỏi bệnh. Thực tế, giai đoạn nguy hiểm thường bắt đầu sau khi hạ sốt, khi vi rút Dengue làm tăng tính thấm thành mạch và thoát huyết tương, gây nguy cơ suy đa tạng. BS Yến chia sẻ trường hợp một người bệnh tại Cần Thơ sau 7 ngày điều trị ổn định đã bất ngờ suy cơ tim chỉ vài giờ trước khi xuất viện.

“Sốt xuất huyết Dengue thay đổi từng ngày, sáng bình thường, tối có thể trở nặng. Không có giai đoạn nào được xem là an toàn tuyệt đối”, BS Yến cảnh báo.

Những người béo phì, cao tuổi, phụ nữ mang thai hoặc có bệnh nền là nhóm nguy cơ cao, cần được theo dõi hằng ngày, vì chỉ cần chậm vài giờ, bệnh có thể trở nặng khó lường. "Có bệnh nhân nặng 120kg, sau vài ngày điều trị ICU giảm ngay 20kg, chính họ cũng bị ám ảnh vì diễn tiến quá nhanh", BS Yến cho biết.

Tự mua thuốc, dùng lại đơn cũ - sai lầm khiến sốt xuất huyết Dengue nặng hơn

Không chỉ chủ quan trong theo dõi, thói quen tự mua thuốc hoặc dùng lại đơn cũ cũng khá phổ biến. Nhiều người tin rằng "cùng bệnh thì cùng thuốc", trong khi sốt xuất huyết Dengue là bệnh thay đổi diễn tiến từng ngày, cần được theo dõi và điều chỉnh liên tục.

Theo BS Huỳnh Thị Kim Yến, nhiều bệnh nhân dù được dặn tái khám mỗi ngày nhưng vẫn tự ý bỏ qua khi thấy khỏe. Có người thậm chí dùng lại đơn cũ từ lần mắc bệnh trước mà không biết liều thuốc có thể không còn phù hợp. 

Việc dùng sai thuốc hoặc phối hợp tùy tiện giữa thuốc tây, thuốc nam và thuốc bắc có thể gây phản ứng phụ, dẫn đến tổn thương gan, thận, khiến bệnh nặng hơn và hồi phục chậm hơn8.

Ngoài rủi ro sức khỏe, gánh nặng kinh tế cũng là hậu quả đáng kể. Một ca sốt xuất huyết Dengue nặng có thể tiêu tốn 700 - 800 triệu đồng, vượt xa khả năng chi trả của nhiều hộ dân làm nông hoặc lao động tự do.

BS.CKII Huỳnh Minh Trúc, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP Cần Thơ nhấn mạnh: "Phòng bệnh hơn chữa bệnh".

Những thói quen nhỏ nhưng đặc biệt quan trọng để phòng sốt xuất huyết Dengue với đặc thù vùng sông nước ĐBSCL, đó là người dân cần dọn sạch vật chứa nước, đậy kín lu khạp khi trữ nước, mặc áo tay dài khi đi đồng, và ngủ mùng cả ngày lẫn đêm nếu phải ngủ lại ngoài đồng hoặc nhà vườn

Đặc biệt, cần đi khám sớm khi có dấu hiệu sốt, không tự ý dùng thuốc hay mua lại đơn cũ, và tái khám hằng ngày theo hướng dẫn bác sĩ. Việc phối hợp cùng địa phương trong chiến dịch diệt muỗi, diệt lăng quăng sẽ giúp mỗi gia đình chủ động bảo vệ sức khỏe, góp phần kiểm soát dịch bệnh toàn diện và bền vững. Tiêm chủng cũng là biện pháp chủ động giúp giảm nguy cơ biến chứng nặng, bảo vệ chính mình và mọi người xung quanh.

Việt Nam là 'điểm nóng' sốt xuất huyết, cần có chiến lược ứng phó chủ động

Việt Nam là một trong những "điểm nóng" của sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu, với diễn biến khó lường: không còn theo mùa mà kéo dài quanh năm và thay đổi giữa các địa phương. Riêng trong năm nay đã có 135.515 ca mắc, 26 ca tử vong.