Năm học 2025-2026, Sở GD-ĐT TP.HCM tuyển 5.726 viên chức vị trí giáo viên. Đối lập với các môn cạnh tranh cao như lý, toán cũng có những môn âm nhạc, mỹ thuật, công nghệ rất ít giáo viên ứng tuyển so với nhu cầu.

Trong đó môn âm nhạc cấp tiểu học chỉ có 46 ứng viên trên 180 vị trí. Môn âm nhạc cấp THCS có 65 ứng viên đăng ký trên 223 vị trí. Môn mỹ thuật cấp tiểu học nhu cầu là 194 nhưng chỉ có 30 ứng viên đăng ký. Môn mỹ thuật cấp THCS nhu cầu 235 giáo viên nhưng chỉ có 57 ứng viên đăng ký.

Tuyển được người như "trúng thưởng"

"Rất nhiều năm qua, nhà trường không tuyển được một giáo viên nào dạy môn đặc thù như âm nhạc, mỹ thuật. Không có ứng cử viên nộp hồ sơ. Có năm có người nộp hồ sơ, trúng tuyển nhưng đến ngày có nhiệm sở về trường, trường ngóng dài cổ. Trường tự tìm giải pháp sao cho có giáo viên đứng lớp nhưng chỉ là bố trí tạm thời" - hiệu trưởng một trường THCS ở phường Cầu Ông Lãnh tâm tư.

Hiệu trưởng này kể thêm câu chuyện từng quen một người học Nhạc viện TP.HCM và có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm nhưng không chọn đi dạy. "Tôi có lần mở lời mời về dạy nhưng nhận được chia sẻ thật. Đó là làm bên ngoài, ở các trung tâm dạy nhạc và chạy show sự kiện có mức thù lao rất cao, không ràng buộc thời gian" - hiệu trưởng này nói thêm.

Trong khi đó, thầy Nguyễn Xuân Đắc - Hiệu trưởng Trường THCS Hoàng Hoa Thám (phường Tân Bình, TP.HCM) - chia sẻ năm học 2025-2026 trường tuyển được hai chỉ tiêu dạy môn đặc thù âm nhạc trong khi nhiều năm trước không tuyển được.

"Tuy nhiên đến nay gần hết tháng 11 chỉ mới có một người tốt nghiệp Nhạc viện TP.HCM đến trường nộp hồ sơ dù nhiệm sở có quyết định từ đầu tháng 11. Còn một tân giáo viên nữa trường vẫn "ngóng".

Tuyển được giáo viên đặc thù, nhà trường rất mừng. Có người trúng tuyển, trường như trúng thưởng" - thầy Đắc ví von và kể lại chuyện tuyển giáo viên dạy môn đặc thù. Niềm vui đó vẫn chưa trọn vẹn vì theo thầy Đắc, chỉ còn vài ngày bước sang tháng 12, gần thi học kỳ 1 nhưng chưa thấy tân giáo viên đến trường. Thầy lo sang năm lại tiếp tục câu chuyện "mỏi mắt" với giáo viên dạy đặc thù.

Là "người trong cuộc", chị Ngô Mỹ Tâm (phường Bình Phú, TP.HCM) tốt nghiệp Đại học Kiến trúc TP.HCM năm 2014 và có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm. 

Chị kể: "Tôi dự định xin đi dạy nhưng sức hút mức lương ở trung tâm dạy vẽ, những buổi dạy thêm ngoài giờ ở trung tâm... giữ chân tôi hơn chục năm. Mức lương của tôi cứ hai năm tăng
15-20%, vẫn có những phúc lợi khác. 

Số lượng học viên đăng ký học vẽ ở trung tâm ngày càng tăng, tương lai thu nhập của tôi rất có kỳ vọng tăng cao nên chuyện xin đi dạy dường như tôi đã quên mình từng có ý định".

Những giải pháp tạm thời

Trước thực tế nhiều năm liền không tuyển được giáo viên dạy mỹ thuật, âm nhạc, công nghệ...hiệu trưởng một trường THCS ở phường Cầu Ông Lãnh chia sẻ về cách mà trường "bố trí khéo" là mời giáo viên thỉnh giảng và tự cân đối nguồn ngân sách tại chỗ. 

"Tuy nhiên cách đó chỉ là tạm thời. Còn về lâu dài nguồn ngân sách của trường phải tính toán lại là không được. Chúng tôi từng có đề xuất Sở GD-ĐT TP.HCM không tuyển được thì trường sẽ tìm hợp đồng thỉnh giảng và đề xuất trả lương thỉnh giảng bằng nguồn ngân sách nhưng sở yêu cầu trả bằng nguồn ngân sách tại chỗ. Thế là nhà trường dừng lại giải pháp này" - vị này nói.

Theo Luật Giáo dục 2019, giáo viên dạy tiểu học, THCS cần có trình độ đại học. Tuy nhiên theo vị lãnh đạo này, giáo viên có trình độ cao đẳng vẫn đang dạy các môn đặc thù nhưng "lơ lửng" không biết khi nào tinh giản. Vì thế vị này đề xuất sở có cách hợp thức nguồn giáo viên này. 

Hiệu trưởng này nói thêm: "Các giáo viên này đang dạy nhưng hưởng hệ số lương cũ. Nhưng có vấn đề ở đây là khi kiểm định chất lượng giáo dục, trường có đội ngũ giáo viên trình độ cao đẳng dạy các môn đặc thù, kết quả đánh giá trường ở mức bình thường, vì tỉ lệ giáo viên chưa đạt chuẩn. Vì thế tôi đề xuất sở chủ trì mở các lớp và xin chủ trương chuẩn hóa nguồn giáo viên này".

Vị này cũng kể có đi "gõ cửa" ở Trường đại học Sài Gòn để tạo điều kiện cho giáo viên cao đẳng của trường đi học liên thông. Nhưng để mở một lớp liên thông từ cao đẳng lên đại học cần 20 sinh viên chính quy thì mới có 1 chỉ tiêu liên thông; nhưng để có 20 sinh viên chính quy rất "khó nhằn".

Phương án hợp đồng với nghệ sĩ dạy các môn đặc thù mà sở đưa ra được đánh giá là ý tưởng hay nhưng theo thầy Đắc, thực hiện không dễ vì liên quan đến vấn đề kinh phí. Do đó cần giải pháp để thu hút nguồn giáo viên là sinh viên ra trường, thi vào các trường công lập ở TP.HCM. 

Thầy Đắc đánh giá mức thu nhập của giáo viên hiện nay đã đủ sức hút giáo viên, vì lương ổn, lương theo nghị quyết 08, thu nhập tăng thêm cuối năm ở trường... đây là những khoản thu tương đối lớn.

Thầy Đắc kể câu chuyện của tân giáo viên đã đến trường nhận công việc. Người này trước từng dạy trung tâm âm nhạc nhưng muốn ổn định nên lựa chọn môi trường giáo dục công lập. Năm nay mới đi tuyển dụng vì lâu nay ngại... "thi khó, khó ứng tuyển, tuyển dụng khắt khe".

"Nên xét về giải pháp thu hút, quan điểm của tôi là nới tuyển dụng đầu vào. Cách tuyển dụng làm sao người tham gia không thể đậu trường này, qua trường khác. Hay dễ hiểu là có nhiều nguyện vọng hơn như nguyện vọng 1, 2, 3... Vì tâm lý một phần người dạy cũng muốn về trường công top, trong khi chỉ tiêu ở các trường này luôn ít nên cần dàn trải các nguyện vọng, nới lỏng nguyện vọng đăng ký" - thầy Đắc phân tích và đề xuất.

Trong khi đó, theo một trưởng khoa tại Trường đại học Sư phạm TP.HCM, để mở mã ngành đại học như ngành sư phạm âm nhạc; sư phạm mỹ thuật trước tiên cần có 5-6 tiến sĩ chuyên ngành. "Nhưng vấn đề tìm ở đâu ra được đến 5-6 tiến sĩ của chuyên ngành đặc thù này, rất khó" - vị này nhấn mạnh.

Sở GD-ĐT TP.HCM: "Tiếp tục đổi mới trong tuyển dụng giáo viên"

Dưới góc độ quản lý nhà nước, lãnh đạo Sở GD-ĐT TP.HCM thừa nhận tỉ lệ tuyển dụng giáo viên các môn đặc thù nhiều năm qua đạt 10% so với nhu cầu. Sở đã tham mưu UBND TP.HCM về chính sách thu hút nhân lực nhưng vướng quy định về chế độ tiền lương nên chưa thể có cơ chế đặc thù với nhóm giáo viên này.

Sở kiến nghị Bộ GD-ĐT tăng chỉ tiêu đào tạo cho các ngành âm nhạc, mỹ thuật. Về lâu dài, TP.HCM cần có định hướng phát triển các trường STEAM, trường nghệ thuật để tạo nguồn học sinh năng khiếu, bổ sung đội ngũ giáo viên tương lai.

"Sở sẽ tiếp tục đổi mới trong tuyển dụng giáo viên như trao quyền tuyển dụng cho các nhà trường; tăng tuyển dụng nguồn sinh viên xuất sắc; xây dựng nhiều chính sách để thu hút nguồn nhân lực của TP, thu hút nguồn lực chất lượng ở các tỉnh thành đến TP.HCM công tác", lãnh đạo sở nhấn mạnh.

Năm học mới, TP.HCM tuyển giáo viên những môn học nào nhiều nhất?

Năm nay, TP.HCM thiếu 4.865 giáo viên từ mầm non đến THPT. Trong đó thiếu nhất là giáo viên dạy bậc tiểu học với trên 800 người.