Quốc hội dành cả ngày 20-11 để thảo luận Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học (sửa đổi), Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) cùng dự thảo nghị quyết các cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Các vấn đề liên quan đại học vùng, đào tạo ngành y tế, sách giáo khoa, ngăn ngừa bạo lực học đường... đã nhận được nhiều ý kiến của các đại biểu.

Có thể cấp sách giáo khoa từ năm học 2026-2027

Đại biểu Phạm Hùng Thắng (Ninh Bình) nêu dự thảo nghị quyết quy định sẽ cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh, hoàn thành trong năm 2030. Đối với các địa phương có điều kiện có thể thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học

2026-2027. Ông nói quy định như vậy phù hợp, đúng theo tinh thần nghị quyết 71 nhưng cần quy định rõ thời gian thực hiện cho chặt chẽ, khả thi, hiệu quả hơn.

Ông Thắng nói nếu quy định hoàn thành trong năm 2030, việc cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh có thể thực hiện vào cuối năm 2030 vẫn coi đạt mục tiêu, nhiệm vụ đề ra. Tuy nhiên đầu năm học 2030-2031, học sinh vẫn phải mua nên quy định này cần sửa thành cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh từ năm học 2030-2031.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) đề nghị Chính phủ từ năm học 2026-2027 không thu tiền sách giáo khoa với học sinh các cấp để thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với nền giáo dục. 

Trong khi đó, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) nói song song với cung cấp sách giấy miễn phí cần tuyên truyền sử dụng, bảo quản sách để có thể dùng lại cho những năm học tiếp theo, nghiên cứu phát hành sách giáo khoa điện tử với một số loại phù hợp...

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đồng tình khi dự thảo Luật sửa đổi và bổ sung một số điều của Luật Giáo dục quy định Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định một bộ sách giáo khoa để sử dụng toàn quốc. Vấn đề ông băn khoăn ai sẽ soạn bộ sách giáo khoa này bởi sự bỏ ngỏ này hết sức khó hiểu và mạo hiểm!

"Để có được những thành công khi sử dụng một bộ sách thống nhất trong toàn quốc cần phải có bộ sách giáo khoa đúng nghĩa "giáo khoa" thật tốt, thật chuẩn mực, không có lỗi. Bộ sách đó phải hiện đại nhưng gần gũi, chứa đựng văn hóa, thấm đẫm đạo đức con người Việt Nam", ông Trí bày tỏ.

Các nghị quyết của Đảng vẫn nhấn mạnh cần phát triển các đại học quốc gia và đại học vùng thành các thực thể mạnh, đóng vai trò dẫn dắt, đầu tàu trong hệ thống giáo dục quốc gia. Trong thực tế xét thấy mô hình còn có khiếm khuyết hay có những vấn đề của khối trung gian thì cần khảo sát và đánh giá thêm.

Ông NGUYỄN KIM SƠN (Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)

Tăng phụ cấp cho giáo viên

Một nội dung đáng chú ý, dự thảo nghị quyết quy định phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% với giáo viên, 30% với nhân viên và 100% với giáo viên công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và trường chuyên biệt.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) cho rằng việc này thể hiện rõ sự nhất quán trong chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về "lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp". 

Ông nói khi thầy cô được quan tâm hơn thì yêu cầu với người thầy cũng cao hơn và giám sát của xã hội với việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ của người thầy càng phải chặt chẽ, sâu sát hơn để "hình thành đội ngũ người thầy chuẩn chỉ là nhân tố quyết định sự thành công của giáo dục nước nhà".

Đại biểu Phạm Hùng Thắng (Ninh Bình) đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu mở rộng đối tượng giáo viên mầm non, phổ thông công tác tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề cao hơn hoặc nếu không cũng cần quy định mức cao hơn 70% để tránh thiệt thòi.

Dự thảo quy định mức phụ cấp ưu đãi nghề 30% cho tất cả nhân viên công tác tại các cơ sở giáo dục mầm non và phổ thông công lập, không phân biệt vùng phát triển, khó khăn hay đặc biệt khó khăn, kể cả biên giới, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. 

Theo ông Thắng, quy định này chưa hợp lý nên đề nghị nghiên cứu để quy định mức phụ cấp cao hơn đối với nhân viên làm việc tại vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn so với vùng phát triển.

Cạnh đó, dự thảo nghị quyết quy định giám đốc sở giáo dục và đào tạo có thẩm quyền tuyển dụng, tiếp nhận, điều động, thuyên chuyển, biệt phái nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên công lập trên địa bàn tỉnh.

Về điều này, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng việc giao cho sở tổ chức thi tuyển chung cho các trường trong toàn tỉnh sẽ hiệu quả, công bằng và giúp ứng viên lựa chọn minh bạch hơn. Bày tỏ sự nhất trí quy định này song đại biểu Phạm Hùng Thắng đề xuất có quy định cụ thể để bảo đảm tính công khai, minh bạch và công bằng trong tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển.

Đặc biệt cần quy định rõ sự phối hợp giữa sở với chính quyền địa phương cấp xã nơi cán bộ, giáo viên được điều động đi và nơi tiếp nhận. "Điều này nhằm tránh nguy cơ lạm dụng quyền, khắc phục hạn chế khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện", ông Thắng nói.

Chưa từng có ý tưởng đưa các trường đại học y tế về Bộ Giáo dục và Đào tạo

Nêu ý kiến góp ý về dự Luật Giáo dục đại học, nhiều đại biểu cho rằng việc quản lý đào tạo ngành khoa học sức khỏe nên thuộc quản lý của Bộ Y tế thay vì Bộ Giáo dục và Đào tạo. Lý do đặc thù ngành y đòi hỏi quản lý theo ngành, không chỉ là giáo dục vì liên quan đến sức khỏe và tính mạng con người.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức chia sẻ ông rất buồn khi trong báo cáo giải trình tiếp thu, Bộ Giáo dục và Đào tạo xem đào tạo bác sĩ chuyên khoa I, II và bác sĩ nội trú như học chứng chỉ hành nghề, trong khi đây là những tinh hoa, trí thức rất lớn của ngành y. Ông rất mong Quốc hội xem xét, lưu ý giáo dục lĩnh vực sức khỏe phải do Bộ Y tế quản lý.

"Bộ Y tế không phải rảnh đi giành việc nhưng nếu dự luật được thông qua thì nghiễm nhiên giáo dục sức khỏe do Bộ Giáo dục và Đào tạo quản lý, kể cả chương trình giáo dục sức khỏe cũng do Bộ trưởng của bộ phê duyệt. Điều này rất đáng lo ngại", ông Thức phát biểu.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn nêu rõ Luật Giáo dục đại học không can thiệp việc quản lý và đào tạo chuyên khoa y tế mà chỉ quy định những nguyên tắc chung đối với đào tạo trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ của các ngành, các lĩnh vực theo đúng phạm vi quản lý nhà nước mà bộ được giao. Ông nói các chương trình đào tạo bác sĩ chuyên khoa là đào tạo về năng lực và kỹ năng chuyên môn sâu sau đại học thuộc quản lý của Bộ Y tế.

"Việc đào tạo bác sĩ chuyên khoa do Bộ Y tế tổ chức đào tạo từ xưa đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo không can thiệp vào việc này", Bộ trưởng khẳng định. Ông cũng cho rằng với quy định trong dự thảo, Bộ Giáo dục và Đào tạo không "ôm" quản lý lĩnh vực này và "cũng chưa từng có ý tưởng đưa các trường đại học y tế của Bộ Y tế về mình và việc đào tạo bác sĩ nội trú, chuyên khoa vẫn do Bộ Y tế quy định".

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Bộ Giáo dục không 'ôm' việc đào tạo bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ nội trú

Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tại phiên thảo luận của Quốc hội chiều 20-11 về các dự án luật và nội dung liên quan tới giáo dục và đào tạo.