Ở Việt Nam, câu hỏi cấm hay không cấm người dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội vẫn đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Tuy nhiên, hầu hết bạn đọc đều đồng tình cần có những chính sách bảo vệ và quản lý chặt chẽ việc sử dụng mạng xã hội ở trẻ em và thanh thiếu niên.

* Bạn Đào Thanh Ân (học sinh Trường THPT Chợ Gạo, Tiền Giang cũ):

- Theo mình, nên cấm người dùng dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội. Bởi lẽ trước tiên, những người này chưa đủ nhận thức để biết được đâu là nội dung không lành mạnh nên chưa có thể tự bảo vệ họ khỏi những nội dung độc hại đó. 

Thứ hai là do họ không biết được đâu là những trang lừa đảo hay chính thức nên có thể mất thông tin cá nhân, điều này mình nghĩ sẽ gây hại đến tương lai của các bạn ấy. 

Với lại nếu họ không dùng mạng xã hội sẽ tạo điều kiện cho trẻ phát triển các hoạt động vật chất, tập thể thao, tạo những thói quen tốt...

Giải pháp cho điều này là cha mẹ nên nghiêm khắc trong việc cho trẻ sử dụng điện thoại, mạng xã hội, luôn giáo dục, hướng dẫn trẻ sử dụng mạng xã hội đúng cách cũng như cách để phòng tránh các tệ nạn, lừa đảo trên mạng. Ngoài ra, theo mình, Nhà nước cũng nên xây dựng các trang mạng lành mạnh dành cho trẻ để trẻ có thể học hỏi thêm nhiều điều mới.

* Bạn Huỳnh Ngọc Anh Thư (du học sinh Việt Nam tại ĐH Toronto, Canada):

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, mạng xã hội là nơi chúng ta có thể tìm tòi học hỏi nhiều thứ và cập nhật các thông tin, xu hướng mới nhất. Vậy nên, việc cấm trẻ em dưới 16 tuổi dùng mạng xã hội theo mình là một biện pháp cực đoan và thiếu thực tế. 

Việc này không chỉ làm hạn chế khả năng giao tiếp, kết nối mà còn khiến các em khó theo kịp bạn bè đồng trang lứa, dẫn đến sự thiệt thòi trong phát triển kỹ năng xã hội.

Thay vì cấm đoán hoàn toàn, gia đình và giáo viên nên hướng dẫn các em cách sử dụng mạng xã hội có kiểm soát, giúp các em hình thành thói quen tốt cũng như ý thức trách nhiệm trong quản lý thời gian và nội dung để các em tiếp cận mạng xã hội một cách hiệu quả và lành mạnh. 

Tuy nhiên, các nền tảng mạng xã hội vẫn đang quy định không cho trẻ dưới 13 tuổi mở tài khoản vì lứa tuổi này các em chưa có nhận thức đầy đủ.

* Bà Nguyễn Thụy Vương Khanh (Phó giám đốc Trung tâm truyền thông - tuyển sinh và dịch vụ, Trường CĐ Kinh tế TP.HCM):

Dường như một trong những mối quan tâm lớn nhất của giới trẻ hiện nay chính là các nền tảng mạng xã hội. Chẳng hạn, việc một người trẻ có thể xem "tóp tóp" quá 180 phút, tức là dành hơn ba tiếng liền để lướt mạng, đã trở thành điều bình thường, khiến họ dễ dàng bị cuốn vào thói quen sử dụng quá mức.

Tuy nhiên, cũng không thể phủ nhận rằng chính những nền tảng này lại là động lực phát triển mạnh mẽ cho thế hệ gen Z và gen Alpha. Các bạn trẻ ngày nay trở nên năng động, sáng tạo, nhạy bén và không ngừng học hỏi, khám phá bản thân. 

Các nền tảng này giúp họ tiếp cận thông tin, thay đổi tư duy và tác động sâu sắc đến lối sống, sinh hoạt của chính mình. Đó là con dao hai lưỡi, vậy nên, thay vì cấm đoán việc sử dụng, chúng ta cần học cách sử dụng nó một cách thông minh và hợp lý.

Để giải quyết vấn đề lệ thuộc vào mạng xã hội, cần có sự vào cuộc của nhiều phía. Cá nhân tôi xin đưa ra một số giải pháp như sau: Các cơ quan chức năng và các đơn vị quản lý nền tảng mạng xã hội cần phối hợp để kiểm duyệt nội dung sao cho phù hợp với từng độ tuổi người dùng, đồng thời giới hạn thời gian sử dụng cho những độ tuổi nhất định. 

Các nhà mạng cũng nên cung cấp những gói cước riêng biệt giúp phụ huynh có thể kiểm soát việc sử dụng Internet của con em mình.

Bên cạnh đó, vai trò của phụ huynh là vô cùng quan trọng. Hãy làm bạn với con, vì khi là bạn, bạn sẽ hiểu con mình đang làm gì, nghĩ gì, cần gì. Khi đó, bạn sẽ có thể "định hướng" cho con, thay vì chỉ la mắng, cấm đoán hay trách móc. 

Dù đôi khi con sẽ không đồng ý với bạn, nhưng nếu cùng nhau chia sẻ quan điểm, bạn sẽ giúp con nhận thức được mặt trái của mạng xã hội, từ đó tránh được những tác hại tiêu cực mà nó có thể mang lại.

* ThS Nguyễn Thái Châu (Phó trưởng phòng công tác sinh viên, Trường ĐH Tài chính - Marketing):

Theo tôi, không nên cấm mạng xã hội với người dưới 16 tuổi, thay vào đó các tổ chức giáo dục, nhà trường và nhất là gia đình, phụ huynh cần có định hướng cho học sinh những nội dung tích cực và biết hạn chế khi lướt mạng xã hội. Việc giáo dục học sinh có thể thông qua các buổi định hướng, tọa đàm, giao lưu với các chuyên gia về lĩnh vực này, các nhà giáo dục, tâm lý...

Các trường cấp III, trường trung học phổ thông cũng nên đầu tư cho các hoạt động trường học khác hấp dẫn hơn để "cạnh tranh" sức hút được với mạng xã hội với học sinh. 

Chẳng hạn, đầu tư cho hoạt động thư viện, bắt kịp với chuyển đổi số, để các em khai thác các nền tảng mạng xã hội cho việc học tập, giải trí hiệu quả và kết nối được với thế giới, học thuật, nghiên cứu, học tập theo sở thích, đam mê...

* Chuyên gia giáo dục Bùi Khánh Nguyên:

Nên thể hiện nhiều mức độ khác nhau

Việc cấm học sinh sử dụng điện thoại hoặc mạng xã hội có thể được thể hiện ở các mức độ khác nhau: được luật hóa, nằm trong quy định của cả ngành giáo dục hoặc chính sách của từng trường. Không có một giải pháp chung cho tất cả, việc cấm hay không cấm chỉ là một lựa chọn để đạt mục tiêu quản lý.

Chính quyền có thể cấm mạng xã hội vì ảnh hưởng tiêu cực nhiều hơn tích cực, hoặc trường học cấm điện thoại có thể vì muốn tăng cường tương tác của học sinh.

Việc Việt Nam nên áp dụng như thế nào thì ngoài việc tham khảo các thông lệ (cơ sở thực tiễn), còn cần dựa vào các kết quả nghiên cứu (cơ sở khoa học) cũng như các quy định pháp lý khác (cơ sở luật pháp).

Nhiều bài toán về kỹ thuật

TS Jeff Nijsse, giảng viên cấp cao ngành kỹ thuật phần mềm tại RMIT, nhận xét việc cấm dùng một số nền tảng mạng xã hội cũng có thể khiến thanh thiếu niên chuyển hướng sang các nền tảng nhắn tin và chơi game khác như WhatsApp, Discord và Roblox hoặc sử dụng VPN che giấu vị trí địa lý.

VPN có thể che giấu địa chỉ IP nhưng cũng có thể phá vỡ các thuật toán phân vùng địa lý, gây cô lập người dùng khỏi các nhóm bạn bè địa phương và cung cấp nội dung không liên quan từ các khu vực nước ngoài. Các ứng dụng VPN miễn phí thậm chí có thể gây ra nhiều rủi ro hơn, chẳng hạn như phần mềm độc hại.

Một vấn đề khác được tiến sĩ Nijsse nêu ra là thẻ SIM rác. Pháp luật Việt Nam yêu cầu tất cả tài khoản mạng xã hội phải được xác minh qua số điện thoại di động. Tuy nhiên, thẻ SIM rác vẫn tràn lan trên thị trường, mang đến giải pháp tiềm năng cho những người dùng muốn "luồn lách" bước xác minh. Khi không thể yêu cầu người dùng cung cấp giấy tờ tùy thân, các nền tảng sẽ cần chuyển sang ước tính tuổi dựa trên khuôn mặt nhưng công nghệ này vẫn còn chưa hoàn thiện.

Trong khi đó, ThS Vũ Bích Phượng, giảng viên tâm lý học tại RMIT, nói thay vì cấm hoàn toàn mạng xã hội, một giải pháp hiệu quả hơn là yêu cầu các công ty công nghệ tuân thủ việc tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn hơn cho trẻ em và thanh thiếu niên.

Ví dụ, họ cần làm cho chức năng báo cáo dễ nhận diện và sử dụng hơn, đồng thời cung cấp các lựa chọn cài đặt an toàn cho trẻ em với chế độ kiểm duyệt nội dung chủ động. "Điều này đặc biệt quan trọng vì việc trẻ em sử dụng các công cụ AI cũng sẽ bùng nổ trong vài năm tới", cô Phượng nhấn mạnh.

Nghiện mạng xã hội: Có em dùng tới khi ngất đi, tỉnh dậy dùng tiếp

Theo một khảo sát, có đến 90% phụ nữ trẻ cho biết họ sử dụng bộ lọc hoặc chỉnh sửa ảnh trước khi đăng tải lên mạng xã hội vì tự ti ngoại hình; có bạn trẻ nghiện mạng xã hội đã dùng tới khi ngất đi, nhưng tỉnh dậy dùng tiếp!