Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM, Đà Nẵng… vừa có văn bản kiến nghị gửi lên Ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, phản ánh về tình trạng nhiều người dân không thể chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất ở do số tiền phải nộp quá lớn.

Vượt quá khả năng tài chính của nhiều người dân

Cụ thể cử tri TP.HCM cho rằng giá đất hiện nay chưa phù hợp với đời sống và thu nhập của người dân, đặc biệt là công nhân thu nhập trung bình, thấp. Đồng thời một số hộ dân có hoàn cảnh khó khăn thực hiện tách thửa, xây nhà cho con nhưng không đủ khả năng tài chính để chuyển mục đích quyền sử dụng đất sang đất ở.

Do đó cử tri kiến nghị xem xét giá chuyển mục đích sử dụng đất phù hợp, nghiên cứu giảm thuế thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng bất động sản.

Còn cử tri Đà Nẵng phản ánh mức thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất khi thực hiện các thủ tục chuyển quyền sử dụng quá cao, vượt quá khả năng của nhiều người dân, gây khó khăn trong việc thực hiện các quyền hợp pháp về nhà ở, sản xuất, kinh doanh.

Cử tri kiến nghị giảm chính sách thuế, phí, lệ phí và tiền sử dụng đất theo hướng giảm giá đất từ 20-30% so với hiện nay, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng tài chính của người dân.

Đồng thời chính sách cần có cơ chế tính toán linh hoạt đối với các trường hợp bị ảnh hưởng, giảm giá trị sử dụng do hạ tầng, thiên tai hoặc các yếu tố khách quan khác và miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách và các trường hợp thực sự khó khăn.

Sẽ có nghị quyết đặc thù?

Những nội dung trên được Ban Dân nguyện của Quốc hội chuyển sang Bộ Tài chính đề nghị trả lời.

Trả lời kiến nghị của cử tri nhiều địa phương, Bộ Tài chính cho biết thời gian qua đã nhận được ý kiến, kiến nghị, đề xuất của các địa phương, thông tin phản ánh của báo chí về việc do giá đất trên bảng giá đất tại một số địa phương xác định theo Luật Đất đai năm 2024 cao đột biến so với bảng giá đất cũ. Trong đó giá đất ở tăng quá cao so với giá đất nông nghiệp.

Nên khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, nhiều hộ gia đình, cá nhân phải đóng tiền sử dụng đất quá cao so với trước đây. Chính vì vậy, nhiều ý kiến đề xuất điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất trong trường hợp này để giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân.

Tiếp thu ý kiến, kiến nghị, đề xuất, phản ánh nêu trên, để tháo gỡ khó khăn cho người dân, Bộ Tài chính đã xây dựng và đang hoàn thiện dự thảo nghị quyết đặc thù của Chính phủ về tháo gỡ, xử lý vướng mắc liên quan đến tính tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở (sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp) để trình Chính phủ xem xét, quyết định.

Về chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách và cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất theo hình thức trả góp với thời hạn dài, Bộ Tài chính trả lời pháp luật hiện hành đã có quy định ưu đãi về miễn giảm tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất, cho phép chuyển mục đích, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để giảm gánh nặng cho người dân có hoàn cảnh khó khăn, gia đình chính sách.

Cụ thể Nghị định 103 năm 2024 quy định miễn, giảm tiền sử dụng trong hạn mức đất ở đối với hộ nghèo, gia đình chính sách và các trường hợp thực sự khó khăn như thương binh, bệnh binh không có khả năng lao động, hộ gia đình liệt sĩ không còn lao động chính…

Ngoài ra, chính sách cho phép người sử dụng đất được ghi nợ tiền sử dụng đất (nếu có nhu cầu) khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất lần đầu (sổ đỏ - PV).

Đề xuất giảm mạnh tiền chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất ở

Bộ Tài chính đề xuất áp dụng mức thu 30-50% phần chênh lệch giá đất khi hộ dân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở, nhằm giảm gánh nặng tài chính do bảng giá đất mới tăng cao.