Nhiều ngư dân ở Masinloc không còn ra khơi khi tàu Trung Quốc tràn vào bãi Scarborough - Ảnh: Reuters

Các ngư dân ở thị trấn ven biển Masinloc, nằm cách bãi Scarborough khoảng 124 hải lý, cho biết kể từ khi các tàu tuần tra Trung Quốc tràn vào vùng biển này, họ không còn đánh cá mà chuyển sang làm việc vặt trên bờ hoặc chạy xe ôm.

“Chúng tôi muốn một tổng thống cứng rắn hơn để đuổi Trung Quốc khỏi vùng biển Philippines (cách Philippines gọi Biển Đông). Nơi đó không phải là tài sản của họ” - Reuters dẫn lời thuyền trưởng Biany Mula của một chiếc tàu cá đã nằm xếp xó vài năm qua.

Các ngư dân cho rằng chính sách của tổng thống đương nhiệm Benigno Aquino không đủ mạnh mẽ để ngăn chặn các hành động phi pháp của Trung Quốc.

Với quy mô quân đội nhỏ và thiếu trang bị, Philippines đến nay chủ yếu sử dụng “võ mồm” để bảo vệ các tuyên bố chủ quyền. Động thái mạnh mẽ nhất của Manila thời gian qua là kiện Trung Quốc lên Tòa trọng tài thường trực The Hague.

Nhiều ngư dân tin rằng lãnh đạo mới có thể tìm ra được giải pháp. “Tôi sẽ đi bầu vì phải có ai đó giải quyết được vấn đề Scarborough - anh Rodrigo Duterte nói. Tôi tin sẽ có người làm được điều đó”.

Trong cuộc đua vào ghế tổng thống Philippines, ứng viên dẫn đầu là Rodrigo Duterte đến nay đã đưa ra nhiều cam kết sẽ mạnh tay hơn với Bắc Kinh dù quan điểm của ông về Biển Đông vẫn chưa rõ ràng. 

Dù chuyên gia Murray Hiebert của Trung tâm nghiên cứu chiến lược quốc tế cho rằng ông Duterte dường như chưa nghĩ kỹ khi đưa ra các tuyên bố. Tuy nhiên nhiều người hy vọng ông sẽ theo đuổi một chính sách đối ngoại mở rộng đồng minh và tìm kiếm các nguồn thiết bị quốc phòng mới.

“Chúng ta không còn trong thời kỳ chiến tranh lạnh. Chúng ta cần xây dựng năng lực quốc gia với sự giúp đỡ của nhiều đồng minh chứ không chỉ riêng Mỹ” - một quan chức Philippines nói.