Đã đến lúc phải có một mạng lưới cảnh báo sớm, nơi mỗi học sinh trở thành một ăng ten bảo vệ bạn, bảo vệ mình và cùng chung tay giữ an toàn học đường.

Những vụ học sinh bị đánh hội đồng, bị đâm trọng thương, thậm chí tử vong chỉ trong vài tuần qua không còn là hiện tượng cá biệt. Từ Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa đến TP.HCM, bạo lực học đường đã lan rộng cả về tần suất lẫn mức độ, cho thấy trường học đang có nguy cơ không còn là "vùng an toàn xã hội". 

Khi học sinh có thể hành hung, quay clip, tung lên mạng mà không hề sợ hãi, đó là dấu hiệu cho thấy cơ chế răn đe và cảnh báo của chúng ta đã tê liệt.

Cần cơ chế phòng ngừa

Trong xã hội, tội phạm được phòng ngừa bằng hệ thống an ninh khu dân cư, tuần tra của công an cơ sở. Nhưng trong trường học - nơi tập trung hàng triệu thanh thiếu niên đang ở độ tuổi dễ kích động - gần như chưa có cơ chế phòng ngừa tương xứng. 

Công an xã đều có đường dây nóng, có khả năng xử lý thông tin nhanh nhưng học sinh, phụ huynh và giáo viên ít khi nghĩ đến việc sử dụng kênh này để cảnh báo sớm khi có dấu hiệu mâu thuẫn hay đe dọa. Nhà trường vì thế trở thành "vùng mù" trong mạng lưới an ninh cộng đồng.

Đã đến lúc chuyển từ tư duy xử lý hậu quả sang ngăn ngừa từ gốc, bằng việc thiết lập mạng lưới cảnh báo sớm trong học đường. Không cần học sinh phải "đi đầu" hay sợ bị trả thù, chỉ cần một cơ chế ẩn danh và bảo mật thông tin, nơi các em có thể gửi tín hiệu qua tin nhắn, an toàn kết nối trực tiếp với công an xã hoặc tổ phụ trách an ninh học đường. Chỉ cần một tin báo sớm, nhiều vụ xô xát có thể được ngăn chặn trước khi thành bi kịch.

Song song đó cần một văn bản hợp tác chính thức giữa ngành giáo dục, công an và chính quyền xã về phòng chống bạo lực học đường. Trong đó công an chịu trách nhiệm tiếp nhận, xử lý và tư vấn an ninh; nhà trường phụ trách tuyên truyền, đào tạo kỹ năng nhận diện bạo lực, giải quyết xung đột; còn chính quyền địa phương làm đầu mối điều phối và giám sát. 

Khi ba bên cùng vận hành, trường học sẽ không còn bị cô lập trong "ốc đảo giáo dục" mà được bao phủ bởi mạng lưới an ninh cộng đồng.

Cần có Luật Phòng, chống bạo lực học đường

Mô hình này hoàn toàn khả thi vì không đòi hỏi đầu tư lớn mà chủ yếu dựa vào sự phối hợp và tin cậy giữa ba lực lượng nòng cốt. Học sinh - thế hệ "công dân số" - vốn thành thạo công nghệ, chỉ cần được hướng dẫn kỹ năng nhận diện nguy cơ và quyền báo tin an toàn. Khi đó các em không chỉ hiểu rõ quyền được bảo vệ mà còn ý thức được trách nhiệm xã hội của mình.

Chính cơ chế đó tạo ra "bức tường mềm" nhưng hiệu quả để răn đe học sinh cá biệt, buộc những em có xu hướng dùng bạo lực phải dè chừng vì biết rằng hành vi của mình có thể bị phát hiện sớm. Một môi trường mà ở đó ai cũng có thể lên tiếng cho điều đúng đắn chính là môi trường an toàn nhất.

Về lâu dài, Việt Nam cần tiến tới xây dựng Luật Phòng, chống bạo lực học đường như một đạo luật khung tích hợp giữa giáo dục, an ninh và bảo vệ trẻ em. Luật này không chỉ quy định rõ trách nhiệm của các bên - nhà trường, gia đình, chính quyền, công an - mà còn tạo cơ sở pháp lý để vận hành hệ thống cảnh báo sớm một cách thống nhất toàn quốc. 

Đó sẽ là bước tiến quan trọng để trường học không chỉ là nơi truyền tri thức mà còn là không gian an toàn và nhân văn cho mọi đứa trẻ.

Vụ 2 nữ sinh đánh nhau trong nhà vệ sinh ở TP.HCM: Học sinh đứng xem cũng bị kỷ luật

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM, vụ việc hai nữ sinh đánh nhau trong nhà vệ sinh trường học xảy ra từ tháng 10-2025.