Sáng kiến "Vành đai, con đường" nhiều năm qua bị chỉ trích là cái bẫy nợ của Trung Quốc dành cho các nước nghèo - Ảnh: Gazeta

Trong bài viết đăng trên tạp chí Foreign Policy mới đây, nhà báo người Anh Ankur Shah, chuyên gia về Nga - Trung Quốc, nhận xét Matxcơva có vẻ không sẵn sàng dấn sâu hơn nữa vào dự án "Vành đai, con đường" do Trung Quốc khởi xướng.

Tín hiệu rõ nhất thể hiện Nga mất hứng thú là việc Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov từ chối tham gia hội nghị trực tuyến về triển vọng phát triển "Vành đai, con đường" do Bắc Kinh tổ chức hồi tháng 6, thay mặt ông chỉ là một nhà ngoại giao đặc trách vấn đề này.

Mặc dù trong các cuộc gặp xã giao, giới lãnh đạo Nga - Trung luôn bày tỏ cảm kết và ủng hộ sáng kiến này, trên thực tế hai bên hầu như không có động thái nào biến nó thành hiện thực.

Chẳng hạn nhân một hội nghị liên quan đến sáng kiến này tổ chức năm 2019, trong số 283 văn kiện do Trung Quốc ký kết với nước ngoài chỉ có 15 là liên quan trực tiếp đến Nga. Hai nước vẫn tiến hành một số dự án chung nhưng chủ yếu là hợp tác năng lượng và không liên quan mấy đến "Vành đai, con đường".

Thực ra chủ đề "Vành đai, con đường" có được nhắc tới trong cuộc điện đàm giữa Ngoại trưởng Lavrov và Ngoại trưởng Vương Nghị hồi giữa tháng 7 này, nhưng chỉ khẳng định thêm đây không phải là mối quan tâm lớn của Nga.

Hãng thông tấn Tân Hoa xã đưa tin rằng cuộc nói chuyện chủ yếu đề cập đến tương tác chính trị giữa Maxcơva và Bắc Kinh, làm sao đối trọng với Mỹ...

Trao đổi với báo Gazeta.ru của Nga, giáo sư Aleksei Maslov, Trường Kinh tế Maxcơva, giải thích rằng rắc rối của hợp tác Nga - Trung trong khuôn khổ "Vành đai, con đường" là chính Bắc Kinh cũng không hiểu sáng kiến này mang bản chất gì - chính trị hay thương mại.

"Có thể thấy "Vành đai, con đường" cơ bản không phải là một tổ chức, như vậy có nghĩa Trung Quốc kiểm soát toàn bộ và quyết định bản chất của nó. Điều này lại dẫn đến không nước nào được đề xuất ý kiến riêng, vì đơn giản đâu có cơ chế nào cho phép, hoặc là anh tham gia hoặc là không", ông Maslov phân tích.

Ở góc nhìn chính trị, tuy rằng hợp tác chặt chẽ với Bắc Kinh trong nhiều vấn đề, Matxcơva luôn giữ nguyên tắc đối ngoại nhất quán: không tham gia bất cứ tổ chức hay khối nào mà Nga không thể kiểm soát được. "Vành đai, con đường" là một trong số đó.

Theo giáo sư Maslov, trong khi Nga quan tâm đến việc tái công nghiệp hóa vùng Viễn Đông thì Trung Quốc chỉ xem Nga như một thị trường tiêu thụ và là mắt xích giao thông chở hàng hóa đến châu Âu. Kết quả là không có dòng tiền nào đáng kể đổ vào nền kinh tế Nga từ phía Trung Quốc.

"Vì những lý do trên, Nga không sẵn sàng trở thành một phần của "Vành đai, con đường". Trung Quốc khá ngạc nhiên về điều này, do có nhiều nước sẵn sàng chìa tay ra với các khoản đầu tư của họ và ký kết mọi giấy tờ cần thiết", ông Maslov cho biết.

Báo Gazeta cũng lưu ý rằng không chỉ có Nga tránh xa sáng kiến "Vành đai, con đường" do khác quan điểm với Trung Quốc, trong năm qua có một loạt quốc gia từng hợp tác chặt chẽ với Bắc Kinh bỗng quay đầu đổi ý, ví dụ như Malaysia, Romania, CH Czech...

Vành đai - con đường 'rung lắc' vì corona

TTO - Kể từ khi được Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình giới thiệu vào năm 2013, các công trường trong sáng kiến Vành đai - con đường (BRI) chưa bao giờ im lìm như vừa qua.