Ngày 30-11, Nga tuyên bố giải phóng vùng Pokrovsk (hay Krasnoarmeysk theo cách gọi của Nga) thuộc Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DNR). Việc thành phố chiến lược này thất thủ đang tác động mạnh tới hòa đàm Ukraine - Nga trong tuần này.

Nga giành thắng lợi chiến lược

Tối 30-11, Tổng thống Nga Vladimir Putin tới thăm một sở chỉ huy của Tập đoàn Lực lượng liên hợp. Tổng Tham mưu trưởng, tướng Gerasimov, báo cáo với ông Putin về việc "giải phóng thành phố Krasnoarmeysk ở DNR và Vovchansk ở vùng Kharkov".

Hãng tin RIA Novosti nhận định Krasnoarmeysk là trung tâm vận tải quan trọng của quân đội Ukraine tại Donbass. Việc giải phóng thành phố này cho phép Nga tiếp cận biên giới phía tây của DNR và tiếp tục tấn công tại khu vực Zaporizhzhia. 

Còn Vovchansk là trung tâm phòng thủ quan trọng của Ukraine ở phía đông Kharkov. Việc giải phóng Vovchansk sẽ làm phức tạp công tác hậu cần, có thể khiến quân Ukraine bị cắt đứt khỏi nguồn tiếp tế từ phía tây.

Ông Putin nói thành công tại Krasnoarmeysk sẽ đảm bảo việc hoàn thành dần các mục tiêu đã đặt ra. Hiện quyền chủ động hoàn toàn nằm trong tay quân Nga dọc theo toàn bộ chiến tuyến. Ông cho biết, chỉ riêng trong trận chiến tại Vovchansk, 8.000 binh sĩ Ukraine đã thiệt mạng. Chỉ trong 18 tháng giao tranh, lực lượng Ukraine đã mất 46% quân số.

Giám đốc nghiên cứu của Câu lạc bộ Thảo luận quốc tế Valdai Fyodor Lukyanov nhận định trên báo AiF ngày 2-12 rằng tình hình Kiev khá bi đát. "Nếu giao tranh tiếp diễn, Ukraine sẽ thấy mình bên bờ vực thất bại quân sự nghiêm trọng, kèm theo hậu quả chính trị. Đó là lý do người Mỹ đang thúc đẩy vấn đề này, đề nghị chấm dứt ngay bây giờ, trước khi quá muộn".

Vấn đề biên giới gây chia rẽ

Ngày 1-12, tại Miami, đàm phán ba - đối - ba đã diễn ra giữa đội ngũ của Tổng thống Donald Trump (gồm Ngoại trưởng Rubio, Đặc phái viên Steve Witkoff, và con rể ông Trump là Jared Kushner) và phái đoàn Ukraine do Chủ tịch Hội đồng An ninh và Quốc phòng quốc gia Rustem Umerov dẫn đầu. 

Sau đàm phán, ông Umerov bay đi Paris thông báo cho Tổng thống Volodymyr Zelensky, trong khi ông Witkoff và ông Kushner bay tới Matxcơva gặp ông Putin ngày 2-12.

Trước cuộc gặp, những bất đồng chính là việc rút quân Ukraine khỏi khu vực Donetsk và việc Ukraine từ bỏ tư cách thành viên NATO. Kiev đã nói "không" với cả hai điểm, trong đó nhân vật có thái độ cứng rắn nhất là Chánh Văn phòng Tổng thống Andriy Yermak. 

Ngày 28-11, ông Yermak đã bị cách chức sau cuộc khám xét của Cục Chống tham nhũng quốc gia Ukraine (NABU), làm dấy lên đồn đoán rằng Washington đã gia tăng áp lực lên Kiev để buộc Ukraine phải nhượng bộ.

Theo trang Axios, chủ đề về biên giới hậu chiến đã chi phối các cuộc đàm phán căng thẳng tại Florida. Báo Wall Street Journal cho biết nội dung thảo luận còn bao gồm lịch trình bầu cử ở Ukraine và vấn đề trao đổi lãnh thổ. 

Ngoại trưởng Marco Rubio và Trưởng đoàn Ukraine Rustem Umerov tuyên bố "hiện vẫn chưa giải quyết được hết tất cả các vấn đề". Truyền thông Ukraine đưa tin ông Umerov một lần nữa trả lời "không" cho hai vấn đề gây tranh cãi.

Tuy nhiên, truyền thông Mỹ lưu ý một số điểm. Thứ nhất, người Mỹ đang vạch ra kế hoạch mà theo đó tư cách thành viên NATO của Ukraine có thể bị từ chối mà không cần sự đồng ý của Kiev, thông qua các thỏa thuận trực tiếp giữa NATO và Nga. 

Thứ hai, vấn đề các đảm bảo an ninh của Mỹ dành cho Ukraine được thảo luận, nhưng vẫn chưa có chi tiết cụ thể. Thứ ba, đã có thảo luận sôi nổi về các vấn đề lãnh thổ, nhưng truyền thông phương Tây chưa đưa tin về việc Ukraine từ chối rút quân. Cuối cùng, ông Witkoff và ông Umerov đã có cuộc gặp riêng mà nội dung vẫn chưa được tiết lộ.

Thành công quân sự là động lực ngoại giao

Điểm mấu chốt là cuộc gặp của ông Witkoff và ông Kushner với ông Putin ở Matxcơva vào ngày 2-12. RTVI cho biết chủ đề chính sẽ là kế hoạch của Mỹ - vốn đã có những thay đổi đáng kể chỉ trong hơn một tuần. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nên tránh kỳ vọng quá mức vào hiệp ước hòa bình trong giai đoạn này.

Ông Fyodor Lukyanov cho rằng cuộc đàm phán Mỹ - Nga diễn ra trong điều kiện có những thay đổi trên chiến tuyến. Theo ông, "nếu 10 tháng trước vẫn có người ở Mỹ và đặc biệt là ở châu Âu tin rằng Ukraine có thể thay đổi tình hình theo hướng có lợi cho Kiev, giờ đây không ai còn ảo tưởng như vậy nữa. Ngay cả những người thực tâm ủng hộ Kiev cũng buộc phải thừa nhận rằng không có cơ hội thành công về mặt quân sự".

Tuy nhiên, vẫn chưa có chỉ dấu tích cực. Ngay cả khi vị thế của Kiev bị suy yếu, chính quyền Ukraine vẫn chưa sẵn sàng nhượng bộ. Cựu Tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Ukraine và Đại sứ Ukraine tại Anh, Zaluzhnyi, nghi ngờ chiến tranh sẽ sớm kết thúc do thiếu "các đảm bảo an ninh hiệu quả cho Ukraine". Trang Strana.News cho rằng chỉ có áp lực mạnh mẽ từ Washington mới có thể thay đổi lập trường của Kiev.

Về phần Nga, danh sách các yêu cầu của Matxcơva thậm chí còn rộng hơn cả kế hoạch 28 điểm ban đầu của ông Trump. Do đó, có khả năng Điện Kremlin sẽ đưa ra các yêu cầu phản đối trong khi người Mỹ có ít đòn bẩy gây áp lực lên Nga hơn so với Kiev. 

Viện trưởng Viện Các chiến lược quốc tế và kinh tế Nga E. Panina nhận định: "Trong bối cảnh này, cách duy nhất để Nga giành chiến thắng là tiếp tục sử dụng vũ lực. Do đó, những thành công của quân Nga trên thực địa vẫn là động lực chính của ngoại giao thực sự".

Nga tuyên bố kiểm soát hoàn toàn Pokrovsk, Ukraine khẳng định 'đang trụ vững'

Quân đội Ukraine cho biết họ vẫn trụ vững tại khu vực phía bắc Pokrovsk, bất chấp tuyên bố từ phía Nga rằng lực lượng Matxcơva đã kiểm soát hoàn toàn thành phố này.