Tổng thống Rodrigo Duterte trong một cuộc họp báo tại thành phố Davao, miền nam Philippines - Ảnh: Reuters

Theo Reuters trong cuộc họp báo thường kỳ tại Washington, phát ngôn viên Bộ ngoại giao Mỹ Mark Toner cho biết cuộc gặp đầu tiên dự kiến giữa ông Obama và người đồng cấp Philippines Rodrigo Duterte bên lề hội nghị cấp cao ASEAN ở Lào ngày 6-9 đã bị hủy vì những lời lẽ khiếm nhã của ông Duterte.

Ông Mark Toner khẳng định: "Chúng tôi muốn thấy một không khí thân mật và cởi mở hướng tới quan hệ hợp tác chắc chắn".

Ứng cử viên tổng thống Mỹ Hillary Clinton, người từng đóng vai trò "kiến trúc sư" trong chính sách xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương của tổng thống Obama, cũng cho rằng việc ông Obama hủy cuộc gặp là đúng.

Trao đổi cùng báo giới, bà tuyên bố: "Khi tổng thống Philippines xúc phạm tổng thống của chúng ta, một ứng xử phù hợp và êm thấm là nói: xin lỗi, không họp nữa. Giữa Mỹ và Philippines có rất nhiều quan hệ. Và tôi nghĩ mối quan hệ giữa chúng ta là điều thật sự quan trọng, nhưng cần phải có một mức độ tôn trọng nhất định giữa hai bên".

Sau khi ông Obama hủy cuộc gặp bên lề với ông Duterte, tổng thống Philippines cũng đã lên tiếng bày tỏ việc lấy làm tiếc vì đã có những phát ngôn không phù hợp. Sau đó Nhà Trắng cho biết có thể ông Obama sẽ nói chuyện không chính thức với ông Duterte.

Sau sự cố "sảy miệng" của ông Duterte, ở trong nước, thượng nghị sĩ Leila de Lima, một trong những chính trị gia Philippines từng phải hứng chịu những lời lẽ thô thiển của ông Duterte, nêu quan điểm cho rằng tổng thống Philippines cần thận trọng hơn trong phát ngôn vì bây giờ ông đã là tổng tư lệnh của Philippines.

Theo bà De Lima, ông Duterte cần thực sự phải "uốn lưỡi bảy lần trước khi nói" vì bất cứ những gì ông ấy nói ra đều có thể trở thành một phần của chính sách đất nước hay một tuyên bố chính thức.

Nữ thượng nghị sĩ cũng nói thật chẳng hay ho gì khi chứng kiến và nghe thấy chuyện một tổng thống lại có những việc làm thất thố như vậy với một nguyên thủ quốc gia khác, nhất là khi người đó lại là lãnh đạo Mỹ.

Sau những phát ngôn của ông Duterte, Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Ashton Carter cho biết mối quan hệ quốc phòng giữa Mỹ và Philippines là quan hệ gắn bó và lâu dài. Trong khi đó một quan chức Bộ ngoại giao Mỹ cho biết mối quan hệ "giữa chính phủ với chính phủ" của hai nước vẫn rất tốt đẹp.

Một quan chức Mỹ nói rằng, có lẽ ông Duterte vẫn còn "bỡ ngỡ" với cương vị mới sau nhiều năm là thị trưởng thành phố. Vị quan chức này nói: "Có lẽ ông ấy đang làm quen với công việc mới".