Ông Ghani tuyên bố làm tổng thống ngày 9-3 (trái) và ông Abdullah cũng tuyên bố làm tổng thống ngày 9-3 - Ảnh: Reuters

Chuyện khó tin này đã xảy ra tại dinh tổng thống ở thủ đô Kabul ngày 9-3. Thoạt tiên là ông Ashraf Ghani tuyên thệ nhậm chức tổng thống nhiệm kỳ hai. 

Các hình ảnh trên truyền hình cho thấy tham dự lễ nhậm chức của ông Ghani có một loạt quan chức ngoại giao, trong đó có đặc phái viên Mỹ phụ trách vấn đề Afghanistan Zalmay Khalilzad.

Khi buổi lễ diễn ra, người ta còn nghe thấy những tiếng nổ ì ầm của vài vụ tấn công, cho thấy đất nước này còn bất an, dù mới vài ngày trước Mỹ và phe Taliban vừa ký với nhau bản thỏa thuận ngừng bắn nhằm đem lại hòa bình cho Afghanistan. 

Vì vậy, từ trên lễ đài, ông Ghani tuyên bố luôn: "Tôi không mặc áo giáp chống đạn, chỉ mặc áo sơmi thôi và tôi vẫn sẽ đứng ở đây dù phải mất mạng". 

Ông cũng khẳng định rằng Taliban đang có những quan hệ "căn cơ dù vô hình" với lực lượng khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và éo le thay, những cuộc tấn công vào thời điểm ông Ghani nhậm chức, không lâu sau, được chính IS tuyên bố là tác giả.

Nhưng mối lo trước mắt sát sườn của Afghanistan lại chính là sự tranh chấp chính trị giữa ông Ghani và ông Abdullah Abdullah - quan chức điều hành cấp cao của chính phủ thống nhất quốc gia. 

Chỉ vài phút sau khi ông Ghani tuyên bố làm người đứng đầu đất nước thì ở một cánh khác của dinh tổng thống, ông Abdullah Abdullah cũng tuyên bố làm tổng thống bởi "nhân dân Afghanistan đã trao cho tôi trách nhiệm to lớn và tôi quyết tâm thực thi trách nhiệm đó".

Tình cảnh này cũng giống như hồi bầu cử năm 2014, khi cả hai ông đều tuyên bố là người thắng cuộc. 

Trong lần này, Ủy ban bầu cử độc lập Afghanistan đã công bố kết quả bầu cử cuối cùng hồi tháng 2 vừa qua. Theo đó, Tổng thống đương nhiệm Ghani đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử ngày 28-9-2019 với 50,64% số phiếu bầu, trong khi ông Abdullah chỉ giành được 39,52% số phiếu.

Giới phân tích cho rằng việc ông Abdullah cũng tuyên thệ nhậm chức (do không chấp nhận kết quả đã được công bố) sẽ khiến các cuộc đối thoại do ông Zalmay Khalilzad làm trung gian khó có thể đạt được thỏa thuận ngay, đẩy Afghanistan đứng trước nguy cơ khủng hoảng chính trị mới trong bối cảnh đất nước cần hòa bình.

Vì lẽ đó, người ta thấy Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo lập tức lên án lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Abdullah. 

Tuyên bố của ông Pompeo nhấn mạnh: "Chúng tôi kiên quyết phản đối bất cứ hành động nào nhằm thiết lập một chính phủ song song và mọi hành động sử dụng vũ lực để giải quyết những bất đồng chính trị... 

Việc dành ưu tiên cho một chính phủ nhiều thành phần và một nước Afghanistan thống nhất là yêu cầu cao nhất đối với tương lai của quốc gia này, và đặc biệt là sự nghiệp hòa bình".

Hồi năm 2014, cuộc khủng hoảng hiến pháp ở Afghanistan từng kéo dài suốt ba tháng và chỉ được giải quyết sau khi Mỹ can thiệp mạnh mẽ. Lần này kịch bản hẳn cũng sẽ theo vết xe đó, tức có một chính phủ "phối hợp" để Mỹ rảnh tay rút quân khỏi cuộc chiến gây tốn kém nhân mạng và tài chính nhất của mình.

Những chuyện vừa xảy ra như một tấn hài kịch, khiến người phát ngôn của lực lượng Taliban là Zabihullah Mujahid chẳng ngại móc mỉa: "Với những tên nô lệ đó, chẳng có gì quan trọng bằng lợi ích cá nhân của chúng".

Thỏa thuận lịch sử: Mỹ, NATO có thể rút quân khỏi Afghanistan trong 14 tháng

TTO - Theo thỏa thuận hòa bình vừa ký, Mỹ và NATO sẽ rút toàn bộ binh sĩ khỏi Afghanistan trong vòng 14 tháng tới nếu Taliban giữ đúng các cam kết.