Miền trung Nga "náo loạn" vì nổ thiên thạch

MINH ANH

TTO - Sáng nay 15-2, một vụ nổ lớn đã làm rung chuyển vùng Urals ở miền trung nước Nga, kèm đó là nhiều vật thể sáng bừng từ trên trời rơi xuống.

Sáng mai, một thiên thạch đi sát Trái đất

Phóng to

Vệt sáng được nhìn thấy bên trên một chung cư ở Chelyabinsk - Ảnh chụp từ clip

Các nhà khoa học sau đó xác định một thiên thạch nặng hơn 10 tấn đã rơi xuống khu vực và phát nổ ở độ cao 30-40km. Sóng xung kích của vụ nổ đã làm vỡ cửa kính của hàng trăm ngôi nhà ở khu vực và khiến gần 1.000 người bị thương - đa số do bị mảnh kính vỡ rơi trúng.

Các thông tin ban đầu nói vụ nổ đã gây ra mưa sao băng, tuy nhiên các nhà thiên văn học cũng như NASA chỉ gọi hiện tượng này là fireball (quả cầu lửa), có người gọi là sao băng lớn.

Cơ quan không gian Nga (Roscosmos) cho biết quả cầu lửa này di chuyển với tốc độ 30km/giây và để lại một vệt dài màu trắng có thể nhìn thấy từ xa 200km.

Theo Reuters, lúc mới xảy ra nổ, nhiều người cứ ngỡ đó là một vụ nổ máy bay. Theo lời kể của người dân địa phương, vào buổi sáng sớm họ nhìn thấy nhiều vật thể bốc cháy trên bầu trời khu vực Chelyabinsk và Sverdlovsk.

Một nhân chứng ở thành phố Chelyabinsk cho biết đã nghe thấy tiếng nổ lớn và cảm nhận được sức ép khi đang ở trong một tòa nhà 19 tầng tại trung tâm thành phố. Cũng theo nhân chứng này, nhiều cửa kính bị vỡ và còi báo động ôtô hú inh ỏi do sức ép của vụ nổ. Mạng di động cũng bị ảnh hưởng, chập chờn.

Một nhân chứng khác nói vệt sáng của vụ nổ thậm chí được nhìn thấy tại Yekaterinburg, nằm cách Chelyabinsk khoảng 200km về phía đông nam.

Tỉ phú Sergey Galitskiy, giám đốc điều hành của OAO Magnit - nhà bán lẻ thực phẩm lớn nhất Nga, viết trên Twitter: “Tại siêu thị của chúng tôi ở Emanzhelinsk, kính cửa sổ bị thổi bay, mái nhà rung chuyển và có một làn sóng chấn động mạnh”.

Theo Interfax, người đứng đầu cơ quan y tế Nga Gennady Onishchenko đã yêu cầu đóng cửa các trường học ở Chelyabinsk để đề phòng. Bộ Các tình trạng khẩn cấp Nga cho biết đã huy động ba máy bay cùng 20.000 nhân viên đến vùng Urals.

Phóng to

Một sao băng được nhìn thấy trên bầu trời vùng Urals - Ảnh chụp từ clip

Phóng to

Sao băng đang rơi xuống đất - Ảnh chụp từ clip

Phóng to

Sao băng bừng sáng khi đến mặt đất - Ảnh chụp từ clip

Sao băng (còn được gọi là sao sa hay sao đổi ngôi) là sự bốc cháy của các vật thể nhỏ (thiên thạch) khi chúng bay vào khí quyển Trái đất. Các vật thể này chuyển động với vận tốc rất nhanh đã nén không khí ở phía trước khiến chúng đạt đến nhiệt độ rất cao và bốc cháy.

Chỉ có những thiên thạch tương đối lớn mới có khả năng xuống tới mặt đất, còn lại hầu hết đều bị cháy hoàn toàn trong bầu khí quyển của Trái đất.

Khi các thiên thạch va vào Trái đất, chúng để lại vết tích rất rõ ràng, với độ ảnh hưởng phụ thuộc hoàn toàn vào khối lượng và vận tốc chuyển động của thiên thạch. Với những thiên thạch lớn, vụ nổ sẽ tạo thành một vệt rất dài và phần đầu rất sáng được gọi là quả cầu lửa (fire ball) - một hiện tượng lí thú trong quan sát thiên văn.

Mưa sao băng là hiện tượng xảy ra khi có những vật thể ngoài không gian như mảnh vụn của các hành tinh, thiên thạch, sao chổi đi vào Trái đất. Vì di chuyển với tốc độ cao, ma sát lớn nên khi vào bầu khí quyển sẽ bốc cháy tạo nên các vệt sáng trên bầu trời. Mưa sao băng thường xảy ra theo chu kỳ. Tuy nhiên, sao băng cũng xảy ra hằng ngày bởi trong vũ trụ có rất nhiều vật thể, thiên thạch nhỏ lạc vào khí quyển.

(Nguồn: HAAC, Tuổi Trẻ)

MINH ANH