Chiến dịch của Kiev diễn ra vào ngày 5-1, chỉ hơn hai tuần trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào ngày 20-1 và các cuộc đàm phán "hòa bình" có thể tổ chức trong năm nay.

Chiến dịch táo bạo

Những phát biểu gần đây của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho thấy Kiev coi Kursk đóng vai trò trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Matxcơva.

"Ở khu vực Kursk, Nga đang vô cùng lo ngại. Họ đã bị tấn công trên nhiều mặt trận, điều này khiến họ bất ngờ" - ông Andriy Kovalenko, một quan chức cấp cao của Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, xác nhận.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết có 42 cuộc giao tranh tại khu vực Kursk trong ngày 5-1, trong khi Nga cũng thừa nhận bị phản công. Chánh văn phòng Andriy Yermak của Tổng thống Zelensky cuối ngày 5-1 khẳng định cuộc tấn công mới nhất của Ukraine đã thành công.

"Tin tốt từ khu vực Kursk, Nga đang nhận được những gì họ đáng phải nhận", ông viết trên kênh Telegram. Giới blogger quân sự Nga đưa tin giao tranh vẫn diễn ra ác liệt trong ngày thứ hai của chiến dịch (6-1).

Ukraine đưa quân qua biên giới vào vùng Kursk gần sáu tháng trước, đánh dấu lần đầu tiên lãnh thổ Nga bị tấn công kể từ Thế chiến thứ hai, nhằm phân tán lực lượng Nga. 

Sau những bối rối ban đầu, quân đội Nga đã cố gắng đánh bật lực lượng Ukraine và đến nay đã chiếm lại khoảng 40% lãnh thổ đã mất nhưng vẫn chưa thể đẩy lùi hoàn toàn Kiev. Kiev hiện kiểm soát 585km² lãnh thổ Nga, theo báo Guardian.

Lần này, thời tiết lạnh giá của mùa đông đã tạo thuận lợi cho Ukraine, giúp các đơn vị thiết giáp của Kiev dễ dàng tiến lên. Một số thông tin cho biết xe chiến đấu Bradley do Mỹ cung cấp đã được triển khai để đưa bộ binh Ukraine đến các vị trí tiền phương.

Các blogger quân sự Nga suy đoán rằng Ukraine đang cố gắng chiếm Nhà máy điện hạt nhân Kursk ở thị trấn Kurchatov, nằm cách xa tiền tuyến hiện tại.

Cuối tuần trước, ông Zelensky cho biết chỉ trong hai ngày lực lượng Nga đã mất tới một tiểu đoàn gồm lính Triều Tiên, được đưa đến Kursk để tham gia cuộc chiến, và lính nhảy dù Nga tại làng Makhnovka. Tuy nhiên, Nga ngược lại khẳng định đã đánh bật lực lượng Ukraine, tiêu diệt hàng trăm binh lính của Kiev.

Chiến thuật cũ

Động thái của Kiev diễn ra trong bối cảnh lực lượng Nga đang có bước tiến mạnh mẽ nhất trên chiến trường ở miền đông Ukraine, chiếm nhiều thị trấn ở phía tây nam. Ngày 6-1, Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố chiếm được "trung tâm hậu cần quan trọng" vùng Kurakhove có thể giúp Matxcơva tăng tốc chiếm toàn bộ khu vực Donetsk, theo Hãng tin AFP.

Dữ liệu từ Viện Nghiên cứu chiến tranh cho thấy Nga đã tiến công trên gần 4.000km² tại Ukraine vào năm 2024, gấp bảy lần so với năm 2023.

Trong khi đó, Ukraine không còn nhiều thời gian trước thời điểm nhậm chức của ông Trump - người đã cam kết sẽ sớm chấm dứt cuộc chiến. Còn Nga, với tính toán rằng chính quyền mới của Mỹ sẽ cắt viện trợ cho Kiev và quyết tâm chiến thắng trong năm 2025, đã bắn tín hiệu sẵn sàng đàm phán.

Ukraine vốn đã thừa nhận khó có thể giành lại các lãnh thổ bị Nga kiểm soát, do đó Kiev cần tìm lợi thế trước khi ngồi vào bàn đàm phán và đợt tấn công mới nhất ở Kursk sẽ tạo ra thách thức đáng kể cho Nga, buộc Matxcơva vào tình thế nan giải khi vừa bảo vệ vùng Kursk vừa duy trì thế tiến công ở miền đông Ukraine.

Tổng tư lệnh Ukraine, ông Oleksandr Syrskyi, khẳng định chiến thuật ở Kursk đã buộc Nga phải duy trì một nhóm lớn lực lượng trên lãnh thổ của mình và chuyển quân dự bị từ các hướng khác.

Theo giới quan sát, chiến dịch của Ukraine lần này có sự chủ động hơn, được tính toán nhằm khai thác điểm yếu trong các tuyến phòng thủ của Nga vốn chưa hồi phục hoàn toàn và nhắm vào các điểm chiến lược gần biên giới nhằm làm mất ổn định quyền kiểm soát của Nga tại khu vực.

"Việc tăng cường ở Kursk sẽ đòi hỏi phải phân bổ lại quân đội từ các khu vực quan trọng khác, có khả năng làm chậm các cuộc tấn công của Nga ở Donetsk...

Ngược lại, việc không xây dựng được một hệ thống phòng thủ hiệu quả có nguy cơ để Ukraine đạt được bước tiến, làm trầm trọng thêm những lời chỉ trích trong nước về cách xử lý cuộc chiến của Điện Kremlin", tờ EU Today bình luận.

Tình huống này có thể buộc Nga cuối cùng phải theo đuổi các biện pháp ngoại giao để tạm thời đóng băng xung đột.

Ông Zelensky: Tổng thống 'mạnh mẽ' Donald Trump sẽ chấm dứt chiến sự Ukraine

Dù từng bị ông Trump châm chọc, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky vẫn dành lời khen cho ông Trump, đồng thời khẳng định vai trò quan trọng của ông Trump cho an ninh của Ukraine.