Ngày 17-10, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra về việc chấp hành chính sách pháp luật trong phát hành và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Kết quả thanh tra cho thấy nhiều ngân hàng sử dụng cả ngàn tỉ tiền phát hành trái phiếu sai mục đích.

Phát hành trái phiếu gần 2.000 tỉ để đầu tư nhưng lại đem cho vay

Kết luận nêu trong giai đoạn 1-1-2025 đến 30-6-2023, các ngân hàng ACB, MB, VIB… đã phát hành 386 mã trái phiếu doanh nghiệp kỳ hạn 1 - 10 năm.

Tổng giá trị phát hành trái phiếu của các ngân hàng gần 255.143 tỉ đồng. Mục đích phát hành trái phiếu của các nhà băng này để tăng quy mô vốn, bổ sung vốn phục vụ khách hàng. Đến thời điểm thanh tra, tại các ngân hàng nêu trên còn 173 mã trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành với tổng giá trị 97.828 tỉ đồng.

Tuy nhiên, cơ quan thanh tra phát hiện các ngân hàng ACB, MB sử dụng tiền thu được từ phát hành một số mã trái phiếu không đúng mục đích nêu tại phương án phát hành và nội dung bản công bố thông tin.

Tại ACB, kết luận nêu ngân hàng này đã sử dụng tiền từ hai đợt phát hành trái phiếu tổng 3.700 tỉ để cho vay trung dài hạn và ngắn hạn. Trong khi mục đích phát hành trái phiếu được nêu trong phương án phát hành của ACB là "phục vụ nhu cầu cấp tín dụng trung dài hạn".

Cụ thể, trong hai ngày 20 và 21-12-2018, tổng số tiền ACB đã giải ngân cho vay là hơn 2.600 tỉ nhưng trong đó có đến gần 2.400 tỉ cho vay ngắn hạn, không đúng với phương án phát hành trái phiếu.

Còn tại MB, Thanh tra kết luận ngân hàng này sử dụng tiền thu được từ 11 mã trái phiếu phát hành năm 2022 với tổng giá trị phát hành 1.920 tỉ đồng để thực hiện cho vay mà không thực hiện đầu tư theo mục đích phát hành nêu tại các bản công bố thông tin trước đó.

Không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu

Thanh tra Chính phủ còn kết luận các ngân hàng ACB, VIB, MB… "không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu theo quy định".

Cụ thể, kết quả kiểm toán cho thấy các ngân hàng không thể phân định chính xác số liệu về việc sử dụng nguồn tiền thu được từ trái phiếu riêng lẻ cho từng khoản vay, từng khách hàng.

Nguyên do là toàn bộ tiền thu được từ phát hành trái phiếu không được các ngân hàng theo dõi riêng mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh, sau đó giải ngân cho cá nhân, tổ chức vay vốn.

Ngoài ra, kết quả thanh tra còn chỉ ra nhiều ngân hàng không tuân thủ quy định về hồ sơ phát hành trái phiếu.

Theo kết luận, nội dung công bố thông tin trước các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp (giai đoạn 2021 - 30-6-2023) của VIB, MB... đều không nêu rõ thời gian giải ngân nguồn vốn.

Có ngân hàng còn không xây dựng kế hoạch nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn của năm tài chính đối với việc phát hành trái phiếu trong giai đoạn từ năm 2016 - 2019.

Thanh tra Chính phủ còn kết luận các ngân hàng VIB, MB, ACB… thực hiện không đúng quy định về công bố thông tin của tổ chức phát hành trái phiếu.

Trong đó, ACB, MB bị xác định vi phạm thời hạn công bố thông tin trước phát hành một số mã trái phiếu.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước tăng cường công tác kiểm tra, giám sát việc phát hành, sử dụng và đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, kịp thời xử lý vi phạm nếu có.

Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các tổ chức tín dụng xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân để xảy ra vi phạm và báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Chuyển Bộ Công an điều tra vi phạm trái phiếu của nhóm Công ty thuộc Novaland

Thanh tra Chính phủ chuyển vụ việc vi phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp và sử dụng tiền trái phiếu của nhóm Công ty thuộc Tập đoàn Novaland sang Bộ Công an để xem xét, xử lý.