Ngày 26-5, một lãnh đạo công ty xổ số kiến thiết tại Đồng bằng sông Cửu Long cho biết theo quy định, công ty xổ số kiến thiết chiết khấu hoa hồng cho đại lý 15% trên doanh số, bao gồm cả nộp thuế thu nhập cá nhân. 

Theo giải thích của vị này, hiện người bán vé số dạo được hưởng từ 10 - 12% hoa hồng/tờ vé số. "Nếu bán được 1 tờ, người bán vé số dạo hưởng từ 1.000 - 1.200 đồng. Còn trường hợp bán vé số dạo chỉ được hưởng 900 - 1.000 đồng/vé là do họ lấy vé số từ đại lý cấp 2", vị lãnh đạo này cho hay.

Đại lý chi hoa hồng sai, bị chế tài

Theo vị lãnh đạo này, người bán dạo có thể lấy số đẹp rồi trả tiền mặt hoặc có thể trả sau nên thu nhập giữa hai cách thanh toán cũng khác nhau. 

"Trường hợp lấy vé số từ đại lý cấp 1 sẽ khác hơn lấy vé số đại lý cấp 2. Vừa rồi, chúng tôi đã có văn bản chấn chỉnh phải làm sao cho người bán vé số dạo được lời tối thiểu 1.000 đồng/vé. Nếu phát hiện đại lý nào đưa vé số cho người bán dạo thấp hơn quy định này sẽ bị kiểm soát vé, siết chặt lại việc giao vé hoặc không cung cấp vé số nữa", vị này nói.

Cũng theo vị này, hiện Ban thường trực xổ số kiến thiết miền Nam đã có công văn chỉ đạo. Vị này cho biết nguyên nhân xảy ra tình trạng trên là do dịp Tết khu vực miền Nam phát hành vé số đạt 140 tỉ đồng/ngày. Sau Tết, vé số trở lại 120 tỉ đồng/ngày nên số lượng vé số khan hiếm, dẫn đến "hút hàng". 

Lúc này, một số đại lý muốn kiếm thêm tiền lời bằng cách tự ý nâng giá và ép người bán vé số dạo. Sau đó, Ban thường trực xổ số kiến thiết miền Nam đã kịp thời ban hành văn bản chấn chỉnh các hệ thống đại lý.

"Tuy nhiên, số đại lý tự ý làm việc này không nhiều. Chúng tôi không buông lỏng đại lý mà do sau Tết vé số hút hàng nên họ mới tự ý o ép người bán dạo thôi", vị này giải thích.

Còn một lãnh đạo Sở Tài chính tỉnh An Giang cho hay việc thay đổi thông tư 01 của Bộ Tài chính là việc làm cần thiết. "Đến giờ này, công ty xổ số kiến thiết chỉ đưa ra chi phí bao nhiêu rồi đưa vé số cho đại lý nhưng cũng chưa rõ ràng về chi phí làm ra vé số. 

Sau đó, giao vé số cho người bán vé số dạo. Vì vậy, đại lý được ví là "trạm quan trọng". Các đại lý còn được công ty xổ số ưu ái tặng quà, được cho đi du lịch này nọ... Việc đề nghị điều chỉnh hoa hồng là phù hợp nhưng phải theo hướng nói rõ chi cho đại lý được hưởng bao nhiêu phần trăm, người bán vé số được bao nhiêu, không nên gộp chung như hiện nay", vị này kiến nghị.

Chi hoa hồng vé số đang "loạn cào cào"

Chủ một đại lý vé số ở TP Cần Thơ cho biết hoa hồng cho người bán vé số dạo thấp do thời gian gần đây "loạn cào cào" mỗi nơi làm một kiểu dù vẫn ở mức chi hoa hồng 15% từ đại lý cấp 1 đến cấp 2, cho đến người bán dạo.

Ông này giải thích có tình trạng đại lý cấp 1 "đi đêm" với công ty xổ số kiến thiết để nhận được vé số nhiều hơn đại lý khác. Khi có được số lượng lớn thì đại lý cấp 1 bắt đầu tăng giá với đại lý cấp 2 (tăng khoảng 50 đồng/vé) vì đại lý cấp 1 dọa "nếu anh không lấy tôi giao đại lý khác". 

Trong khi vé số đang khan hiếm (người bán nhiều mà người mua cũng nhiều) nên buộc đại lý cấp 2 phải lấy giá cao, từ đó đến tay người bán vé số dạo giá cũng cao hơn, do vậy hoa hồng họ được hưởng hấp hơn.

"Trong khi chờ đợi sửa quy định để tăng hoa hồng cho người bán vé số dạo, cái hay nhất nếu công ty xổ số và đại lý cấp 1 quan tâm mua được bảo hiểm y tế cho người bán dạo. Nhiều khi họ đi bán gặp trời mưa gió bệnh hoạn với tình trạng không cho trả vé hiện nay là đứt vốn luôn, rất tội nghiệp", ông này đề xuất.

Trả lời Tuổi Trẻ Online về việc các tỉnh có tính tới việc đề xuất Bộ Tài chính sửa thông tư 01, tăng mức chi hoa hồng cho đại lý và người bán dạo để đời sống của họ bớt khó khăn, ông Nguyễn Văn Hòa - phó chủ tịch UBND tỉnh, chủ tịch Hội đồng giám sát xổ số kiến thiết tỉnh Hậu Giang - cho biết chưa có ý kiến đề xuất Bộ Tài chính sửa quy định theo hướng tăng hoa hồng cho người bán lẻ, tuy nhiên sẽ báo cáo lãnh đạo tỉnh cho ý kiến về việc này.

Tương tự, lãnh đạo một sở tài chính ở miền Tây (đề nghị không nêu tên) cũng cho biết do quy định về khoản chi hoa hồng và thông tư 01 có hiệu lực từ năm 2014, nên cần có điều chỉnh hợp lý để đời sống những người bán vé số dạo đỡ khổ hơn.

Phải tăng quyền lợi cho người bán vé số

Là một ngành siêu lợi nhuận, xổ số kiến thiết đem lại nguồn lợi lớn cho các công ty xổ số và các đại lý. Do đó, các công ty xổ số phải dành một khoản lợi nhuận để đầu tư cho người bán vé số dạo...