
Công nhân làm việc tại nhà máy THACO - Chu Lai - Ảnh: HỮU HẠNH
Dự thảo báo cáo nêu rõ: "... khẳng định phát triển kinh tế tư nhân (KTTN) là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia".
Đây là một sự đổi mới về tư duy kinh tế chính trị, là kết quả của quá trình tổng kết thực tiễn sâu sắc gần 40 năm đổi mới. Việc đưa quan điểm này vào Báo cáo chính trị - văn kiện đã tạo ra một "cú hích" về tư tưởng, một cam kết chính trị mạnh mẽ, làm nền tảng cho việc giải phóng toàn diện tiềm năng phát triển của đất nước.
Rào cản lớn nhất đối với KTTN hiện nay không còn nằm ở chủ trương, đường lối, mà nằm ở các "điểm nghẽn" về thể chế và đặc biệt là trong khâu thực thi pháp luật. Thể chế ở đây không chỉ là hệ thống pháp luật trên giấy, mà là toàn bộ môi trường pháp lý, cơ chế vận hành và năng lực thực thi của bộ máy nhà nước.
Trên tinh thần đó, để cụ thể hóa sâu sắc hơn nữa định hướng của báo cáo, cần tập trung vào bốn trụ cột thể chế then chốt sau đây:
1. Xóa bỏ triệt để rào cản và định kiến
Dự thảo báo cáo chủ trương: "Tạo môi trường thuận lợi, an toàn để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận bình đẳng và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực". Đây là nội dung cốt lõi. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh sự "bình đẳng thực chất".
Mặc dù Luật Doanh nghiệp và các luật chuyên ngành đã quy định về sự bình đẳng, nhưng trong thực thi vẫn còn tâm lý "ưu ái" doanh nghiệp nhà nước, vẫn còn các "giấy phép con", các điều kiện kinh doanh không cần thiết, thủ tục hành chính chưa tạo sự thuận lợi nhất.
Báo cáo cần nhấn mạnh yêu cầu thiết lập một cơ chế thực thi pháp luật bảo đảm sự bình đẳng thực chất và minh bạch tuyệt đối. Cần một mệnh lệnh chính trị mạnh mẽ yêu cầu "xóa bỏ hoàn toàn mọi rào cản, định kiến và sự phân biệt đối xử, dù là vô hình hay hữu hình, trong tiếp cận các nguồn lực phát triển".
2. Bảo vệ quyền tài sản và an toàn pháp lý ở mức cao nhất
Động lực của KTTN đến từ đầu tư. Nhưng doanh nhân không dám đầu tư lớn, đầu tư dài hạn nếu họ không cảm thấy an toàn về tài sản, nhân thân và các quyền lợi hợp pháp của mình. Dự thảo báo cáo cần nhấn mạnh hơn nữa yêu cầu về củng cố và hoàn thiện thể chế bảo vệ quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh.
Báo cáo cần đưa ra định hướng về việc "xây dựng môi trường pháp lý ổn định, có tính dự đoán cao, không hồi tố bất lợi và tăng cường trách nhiệm giải trình của các cơ quan công quyền". Hệ thống tư pháp phải thực sự là "thành trì" công minh, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp và nhà đầu tư, qua đó củng cố niềm tin để họ yên tâm "làm ăn lớn".
3. Xây dựng thể chế "đối tác chiến lược" giữa Nhà nước và tư nhân
Báo cáo cần làm rõ hơn định hướng này: Nhà nước giữ vai trò kiến tạo, định hướng chiến lược, đặt hàng, chia sẻ rủi ro; KTTN giữ vai trò chủ lực trong thực thi, đổi mới sáng tạo và cạnh tranh quốc tế. Cần có cơ chế cụ thể để "giao nhiệm vụ quốc gia" cho các tập đoàn KTTN lớn, các "sếu đầu đàn" trong các lĩnh vực mang tính chiến lược như công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao. Nhà nước cần là "bà đỡ", là hậu thuẫn vững chắc cho các thương hiệu Việt vươn ra toàn cầu.
4. Định vị lại vai trò kinh tế nhà nước, tạo không gian cho kinh tế tư nhân
Một khi đã xác định kinh tế nhà nước là "một động lực quan trọng nhất" thì vai trò "chủ đạo" của kinh tế nhà nước cũng phải được định vị lại một cách tương ứng, để tạo ra sự cộng hưởng.
Do đó, báo cáo cần bổ sung định hướng về việc đẩy nhanh, quyết liệt và thực chất hơn nữa quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Phải thoái vốn triệt để khỏi các lĩnh vực không thiết yếu, tạo "không gian" và nguồn lực (đất đai, vốn) cho KTTN phát triển. Nguồn lực thu được từ cổ phần hóa phải được sử dụng hiệu quả để đầu tư trở lại cho hạ tầng, y tế, giáo dục, tạo nền tảng phát triển chung.
Chuyển một số nhiệm vụ từ Nhà nước sang tư nhân
Để bộ máy quản lý các cấp chuyển từ chức năng quản lý sang chức năng phục vụ như dự thảo đã nêu, ngoài việc cải cách và giảm các thủ tục hành chính thì nên chuyển một số chức năng nhiệm vụ hiện nay từ cơ quan nhà nước cho các tổ chức tư nhân nhằm giảm tài cho bộ máy chính quyền 2 cấp, như:
Thủ tục đất đai, giấy phép xây dựng, đăng ký kinh doanh, thành lập doanh nghiệp và một số hoạt động khác mà tư nhân đảm nhiệm được và hoạt động như các văn phòng công chứng hiện nay, trừ ngành nghề có liên quan đến quốc phòng, an ninh, bí mật quốc gia, Nhà nước chỉ làm công tác hậu kiểm.
Bạn đọc Nguyễn Cương (Thanh Hóa)
GS.TS TRẦN NGỌC ĐƯỜNG (nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội):
Nhân dân là chủ thể tham gia vào toàn bộ quá trình phát triển

GS TRẦN NGỌC ĐƯỜNG - Ảnh: T.CHUNG
Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV thể hiện khá đầy đủ, toàn diện và sâu sắc vấn đề tiếp tục đổi mới tư duy phát triển trong bối cảnh mới. Tuy nhiên để "tiếp tục đổi mới tư duy phát triển" trong kỷ nguyên mới trở thành vấn đề lý luận hoàn thiện, thể hiện tầm nhìn, trí tuệ và ngọn đuốc soi đường của Đảng một cách sâu sắc, toàn diện, tôi xin đóng góp một số nội dung.
Về mục XIII "tiếp tục đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" trong bối cảnh tiếp tục đổi mới tư duy phát triển, cần bổ sung và điều chỉnh một số nội dung.
Nghị quyết 27/2022 (về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới) đã đề ra phương hướng và giải pháp khá hoàn thiện. Nhưng trong điều kiện mới (chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế sâu rộng) đòi hỏi phải bổ sung thêm một số tư duy mới, tư duy phát triển.
Cụ thể, Nhà nước không chỉ là công cụ quản lý mà phải là "Nhà nước kiến tạo phát triển" phục vụ người dân, phục vụ doanh nghiệp. Cần được khẳng định mạnh mẽ và bổ sung quan điểm tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam theo hướng kiến tạo phát triển, liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Bổ sung thêm định hướng: đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản trị nhà nước, xây dựng nền hành chính công minh bạch, sử dụng công nghệ để đảm bảo công khai, minh bạch, dễ tiếp cận.
Cần bổ sung thêm yêu cầu về xây dựng văn hóa pháp lý, đề cao trách nhiệm công vụ, đạo đức công chức.
Về mục XII phát huy mạnh mẽ vai trò chủ thể của nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đây là một nội dung quan trọng thể hiện bản chất dân chủ của chế độ.
Nếu đặt trong quan điểm "tiếp tục đổi mới tư duy phát triển", trong mục này vẫn cần bổ sung điều chỉnh một số điểm để phù hợp hơn với yêu cầu phát triển bền vững, hiện đại và dân chủ sâu rộng hơn trong kỷ nguyên mới.
Đề nghị bổ sung quan điểm nhân dân không chỉ là người tham gia mà là chủ thể cùng với Nhà nước đồng kiến tạo thể chế, chính sách, pháp luật, đồng hành cùng Đảng và Nhà nước trong kiểm soát quyền lực đồng hưởng lợi và đồng trách nhiệm.
Cần khẳng định nhân dân là chủ thể tham gia vào toàn bộ quá trình phát triển. Phát huy vai trò chủ thể phát triển của nhân dân trong việc hoạch định, thực hiện, giám sát và hưởng thụ thành quả phát triển. Nhấn mạnh việc ứng dụng công nghệ số để người dân tham gia trực tiếp và thường xuyên vào quá trình ra quyết định, phản biện và giám sát.
Cần xây dựng cơ chế pháp lý để người dân, Mặt trận Tổ Quốc và các tổ chức xã hội của nhân dân thực hiện một cách thực chất chức năng giám sát và phản biện xã hội. Mở rộng nội hàm của khái niệm đại đoàn kết không chỉ là về dân tộc, tôn giáo, vùng miền, trong nước và nước ngoài mà còn về giới, thế hệ, tầng lớp mới, doanh nhân, trí thức, người yếu thế...
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận