Tổng thống Mỹ công bố đề xuất kiểm soát súngNew York thông qua dự luật kiểm soát súng đạn mớiMỹ: quyết tâm kiểm soát súng đạnKiểm soát súng đạn Mỹ: trẻ em vào cuộc?

Phóng to

Tổng thống Obama ký ban hành một số sắc lệnh để giảm thiểu nạn bạo lực súng đạn - Ảnh: Reuters

Báo Washington Post cho biết ông Obama đã sử dụng đặc quyền của tổng thống để ký ban hành 23 sắc lệnh có hiệu lực ngay mà không cần sự phê chuẩn của quốc hội. Washington cho phép Trung tâm kiểm soát dịch bệnh nghiên cứu nguyên nhân bạo lực súng đạn, buộc các cơ quan y tế bang và liên bang chia sẻ dữ liệu với cơ quan xác minh thông tin tội phạm nhằm ngăn chặn vũ khí rơi vào tay những người có tiền án hoặc tâm thần không ổn định...

Tuy nhiên, các biện pháp trực tiếp và hiệu quả nhất lại phải được quốc hội đồng ý. Đó là kiểm tra toàn diện hoạt động mua bán súng, cấm bán các loại súng dùng trong quân đội, cấm bán băng đạn có nhiều hơn 10 viên và ngăn chặn nạn buôn lậu súng...

Ngăn chặn súng vào tay kẻ xấu

Đề xuất được nhiều nghị sĩ quốc hội đồng tình là tăng cường kiểm tra thông tin đối với những người mua súng, đặc biệt chú ý đến các giao dịch cá nhân, mua súng tại hội chợ và mua súng qua mạng. Dư luận Mỹ cũng cho rằng đây là một nhiệm vụ quan trọng vì những đối tượng tự biết mình bị cấm mua súng sẽ không chọn mua ở các cửa hàng có đăng ký.

Báo Washington Post dẫn ra ba khảo sát khoa học (hai được thực hiện vào những năm 1990 và một vào năm 2004) cho thấy 80% tội phạm sở hữu súng là mua từ cá nhân đơn lẻ chứ không từ cửa hàng. “Chỉ cần đến một hội chợ súng là thấy ngay rất nhiều người tự quảng bá là không cần xác minh, chỉ đưa tiền và mang súng đi. Ngoài ra họ không cần biết gì thêm” - nhà nghiên cứu Daniel Webster, giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách súng đạn, nêu rõ.

Hiệp hội Súng trường Mỹ (NRA) trước đây luôn phản đối việc mở rộng xác minh thông tin người mua súng. Tuy nhiên, trước đề xuất mới của Tổng thống Obama, chủ tịch NRA David Keene cho biết do chưa kịp nghiên cứu nên chưa đưa ra quan điểm của NRA. Trong khi đó, một số ý kiến cho rằng dù có xác minh cũng chưa chắc ngăn chặn được những thảm kịch như ở Trường Sandy Hook vừa qua do mẹ của nghi phạm mới là người đã mua các khẩu súng này.

Lên tiếng bác bỏ những ý kiến trên, Thị trưởng New York Michael Bloomberg nhấn mạnh: “Không có điều luật nào là hoàn hảo, cũng như luật pháp không thể hiệu quả 100%. Chúng ta không nên tự giới hạn mình. Đây chỉ là các biện pháp bảo vệ cuộc sống con người”. Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tom Coburn cũng nêu rõ: “Quyền lợi phải đi cùng trách nhiệm. Những người có súng bằng mọi giá phải bảo đảm vũ khí không được rơi vào tay kẻ xấu”.

Thách thức từ quốc hội

Tại sao lại cấm bán băng đạn có nhiều viên? Giáo sư chuyên nghiên cứu tội phạm James Alan Fox thuộc Đại học Northeastern cho biết việc cấm này sẽ giảm được đáng kể tỉ lệ tử vong trong các vụ xả súng chỉ do một thủ phạm gây ra. Ông dẫn chứng: chỉ hạ nghị sĩ Gabrielle Giffords bị bắn vào đầu tại Arizona vào năm 2011, bởi sát thủ đã bị những người xung quanh bắt giữ khi y đang loay hoay nạp đạn lại.

Báo New York Times cho biết để bày tỏ sự phản đối, đã không có một nghị sĩ Đảng Cộng hòa nào dự buổi công bố đề xuất của Tổng thống Obama. Thượng nghị sĩ Marco Rubio còn tố cáo: “Tổng thống Obama đang nhằm vào quyền sở hữu vũ khí của công dân được quy định trong hiến pháp thay vì giải quyết triệt để nguyên nhân của những vụ bạo lực súng đạn”. Thượng nghị sĩ Steve Stockman thề sẽ phát động một cuộc chiến pháp lý để bảo vệ “quyền được sở hữu vũ khí” của công dân Mỹ.

Tại một hội chợ súng ở Las Vegas, NRA tố cáo những kế hoạch hành động để ủng hộ đề xuất của ông Obama là tuyên bố “một trận chiến thế kỷ”, bởi “những kế hoạch này không phải để bảo vệ con em chúng ta, cũng không thể ngăn chặn tội ác, mà thực chất là muốn tước đoạt súng từ tay mọi người” - phó chủ tịch NRA Wayne LaPierre khẳng định.

Thủ lĩnh phe đa số Dân chủ ở thượng viện Harry M. Reid cũng lo ngại luật kiểm soát súng sẽ có tác động chính trị lớn đối với những nghị sĩ Dân chủ tại những bang ở vùng nông thôn hoặc bảo thủ vốn rất xem trọng quyền sở hữu súng, nhất là lúc diễn ra cuộc bầu cử quốc hội giữa nhiệm kỳ vào năm 2014.

Thượng viện sẽ thảo luận về các biện pháp của tổng thống vào tuần tới. Tổng thống Obama thừa nhận các đề xuất của ông sẽ không dễ vượt qua nổi cửa ải của quốc hội. “Sẽ có những học giả, chính trị gia và các nhà vận động hành lang cảnh báo về cái gọi là tấn công vào quyền tự do. Điều đó là vì họ muốn thổi bùng thêm sự sợ hãi hoặc kiếm chác lợi ích riêng cho mình. Còn từ đằng sau hậu trường họ sẽ làm tất cả để ngăn chặn bất kỳ ý định muốn cải tổ nào để bảo đảm không để xảy ra bất kỳ thay đổi nào - ông Obama vạch trần và đe dọa - Tôi sẽ sử dụng mọi đặc quyền để áp dụng tất cả các biện pháp này”.