Đó là cuộc kích hoạt lớn chưa từng có, tạo cú hích cho tăng trưởng trong giai đoạn mới.

Kỳ vọng thay đổi diện mạo thủ đô

Lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật 234 công trình, dự án chào mừng Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, được tổ chức với hình thức trực tiếp và trực tuyến tại 79 điểm cầu - tượng trưng cho kỷ niệm 79 năm Ngày Toàn quốc kháng chiến (19-12-1946 - 19-12-2025).

Hà Nội sẽ là điểm cầu trung tâm của buổi lễ, cũng là nơi ghi dấu khi TP sẽ khởi công 7 "siêu dự án" với tổng mức đầu tư hơn 2,1 triệu tỉ đồng. Những dự án khởi công chủ yếu trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, chỉnh trang đô thị, nhà ở xã hội và tăng cường kết nối liên vùng nên rất được kỳ vọng thay đổi diện mạo thủ đô, tạo nên "kỳ tích" sông Hồng.

Trong số này có dự án tổng mức đầu tư xấp xỉ triệu tỉ đồng như dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng (vốn 855.000 tỉ đồng), khu đô thị thể thao Olympic (hơn 925.651 tỉ đồng). Trong thời gian rất ngắn, nhờ áp dụng các chính sách đặc thù, TP Hà Nội đã hoàn thành việc lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi đến thẩm định và quyết định chủ trương đầu tư để có thể khởi công được các "siêu dự án" kể trên.

Song song với đó, việc khởi công tuyến đường sắt đô thị (metro) số 5, đoạn Văn Cao - Hòa Lạc, sẽ tạo trục kết nối trực tiếp giữa khu vực nội đô lịch sử của Hà Nội với đô thị vệ tinh Hòa Lạc - nơi tập trung Khu công nghệ cao, các trường đại học và trung tâm nghiên cứu lớn; đồng thời góp phần từng bước hình thành mạng lưới đường sắt đô thị đồng bộ, thúc đẩy phát triển không gian đô thị theo hướng bền vững và giảm áp lực giao thông cho khu vực trung tâm.

Những "siêu dự án" từ cơ chế đặc thù

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 18-12, ông Nguyễn Trọng Kỳ Anh, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội, cho biết Quốc hội đã có nghị quyết 258 về thí điểm một số cơ chế đặc thù và nghị quyết 66.1 của Chính phủ quy định về xử lý khó khăn vướng mắc về việc lập mới, điều chỉnh và phê duyệt quy hoạch phân khu. 

Theo ông, đây là hai nghị quyết lớn để cho các dự án Hà Nội được thực hiện theo trình tự rút gọn và đơn giản thủ tục để có thể khởi công được hàng loạt dự án lớn trong thời gian chuẩn bị rất ngắn. "Tất cả những phần việc đều được thực hiện song song từ quy hoạch phân khu đến quy hoạch chi tiết và được cho phép cập nhật lại Quy hoạch chung thủ đô nên đương nhiên sẽ nhanh hơn trước rất nhiều. Chưa kể tất cả các trình tự điều chỉnh đều theo thủ tục rút gọn và đã được quy định rõ trong luật", vị lãnh đạo Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội nói.

Để tạo thuận lợi triển khai các dự án, sẵn sàng cho việc khởi công ngày hôm nay, HĐND TP cũng đã thông qua nghị quyết gắn với việc thí điểm các cơ chế chính sách đặc thù, tạo hành lang pháp lý đồng bộ và minh bạch. 

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Đại Thắng nhận định tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 mới đây, đó là nghị quyết đã tạo ra khuôn khổ pháp lý mới, giúp Hà Nội khai thông nguồn lực cho đầu tư và phát triển cũng như tháo gỡ các rào cản vốn được xem là điểm nghẽn trong quá trình triển khai các dự án mang tính động lực.

Mở đường kết nối, hút vốn đầu tư

Theo Bộ Xây dựng, 234 dự án, công trình, các dự án hạ tầng giao thông được khởi công, khánh thành hôm nay có ý nghĩa đặc biệt quan trọng giúp thay đổi bộ mặt cơ sở hạ tầng quốc gia. Như với các dự án đường bộ, điểm nhấn là việc khánh thành và thông xe kỹ thuật các dự án thành phần thuộc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông và một số tuyến cao tốc trọng yếu. 

Đây là dấu mốc có ý nghĩa khi trục giao thông xương sống của đất nước được kết nối từ Lạng Sơn đến Cà Mau, góp phần hiện thực hóa mục tiêu hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc vào năm 2025. Công trình không chỉ rút ngắn thời gian di chuyển mà còn tạo ra hành lang kinh tế thông suốt, giảm chi phí logistics và xóa bỏ rào cản về khoảng cách giữa các vùng miền.

Còn với dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, được khánh thành sau 5 năm khởi công xây dựng và sẽ khai trương chuyến bay đầu tiên trong ngày hôm nay, được Bộ Xây dựng cho là bước chuyển lớn trong phát triển hạ tầng hàng không quốc gia. 

Với công suất giai đoạn 1 khoảng 25 triệu hành khách/năm, quy hoạch đạt 100 triệu hành khách/năm vào năm 2050, Cảng hàng không quốc tế Long Thành không chỉ là một công trình hạ tầng quy mô lớn, hiện đại mà còn là biểu tượng cho năng lực tổ chức, thi công và quản lý các dự án hạ tầng hiện đại của Việt Nam. 

Việc ứng dụng công nghệ xây dựng tiên tiến, tiêu chuẩn khai thác quốc tế và quy mô vận hành lớn sẽ góp phần nâng cao năng lực kết nối quốc tế, tăng sức hấp dẫn đối với các dòng vốn đầu tư toàn cầu, đồng thời tạo động lực tăng trưởng mới.

Cùng với đó, việc khởi công tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong quá trình hiện đại hóa hệ thống đường sắt quốc gia. 

Với tổng mức đầu tư hơn 8,3 tỉ USD, Bộ Xây dựng cho rằng tuyến đường sắt này sẽ tăng cường kết nối liên vận quốc tế, rút ngắn thời gian và chi phí vận chuyển hàng hóa từ khu vực biên giới phía Bắc về cảng biển Lạch Huyện, qua đó nâng cao năng lực logistics và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

* Đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Nai Trịnh Xuân An (ủy viên Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại):

Cởi trói, tạo sự thông thoáng trong việc thu hút đầu tư

Sau một nhiệm kỳ khi cả nước là đại công trường với các dự án, công trình lớn, với sự chủ động tích cực của Chính phủ và Quốc hội, đến nay chúng ta đã gặt hái được những quả ngọt. Có thể nói, việc khánh thành nhiều dự án công trình lớn như sân bay Long Thành, đường bộ cao tốc Bắc - Nam, tuyến đường kết nối giao thông quan trọng... trải rộng khắp cả nước có ý nghĩa đặc biệt rất quan trọng.

Điều này cho thấy chúng ta đang thực hiện hiệu quả mục tiêu mà đại hội Đảng đã đề ra là đưa hạ tầng giao thông đi trước mở đường, tiên phong để kích hoạt phát triển kinh tế - xã hội. Chưa có một nhiệm kỳ nào mà Quốc hội quyết định nhiều chủ trương, quyết sách với các dự án quy mô lớn như nhiệm kỳ vừa qua. Đặc biệt hàng loạt các cơ chế, chính sách được Quốc hội thông qua đã cởi trói, tạo sự thông thoáng trong việc thu hút đầu tư.

Cần sớm cụ thể hóa các luật, nghị quyết của Quốc hội vừa thông qua để sớm đi vào thực tiễn nhằm tháo gỡ kịp thời cho các vướng mắc khó khăn trong thực hiện dự án trong lĩnh vực hạ tầng, xây dựng, đầu tư... Có như vậy, những hiệu quả mà các công trình, dự án mang lại mới thực sự có ý nghĩa, giúp kích hoạt các nguồn lực và tạo tính lan tỏa thực sự bền vững cho người dân và doanh nghiệp.

Cùng với đó, cần tiếp tục phát huy cơ chế đặc biệt, đặc thù vượt trội được Quốc hội thông qua áp dụng cho các dự án, công trình lớn như dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM. Đồng thời khi những quy định đặc thù này đã chứng minh được hiệu quả, cần mở rộng để các quy định trở thành phổ quát nhằm tạo tính lan tỏa lớn hơn cho tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế.

* Ông Lê Xuân Sang (Phó viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam):

Kích hoạt dòng vốn tư nhân

Sự tham gia của vốn đầu tư tư nhân chiếm tỉ trọng chủ yếu thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ để thúc đẩy tăng trưởng hai con số, phát triển kinh tế tư nhân.

Đặc biệt sự tham gia vốn tư nhân lên tới 82% sẽ giúp cho dự án mang lại hiệu quả hơn. Bởi tư nhân khi đã làm dự án sẽ quyết liệt, hiệu quả và ưu tiên nhiều hơn chất lượng dự án, tiến độ đúng hạn. Đây là kết quả của các chính sách khuyến khích tư nhân, thu hút đầu tư các dòng vốn ngoài nhà nước tham gia vào các công trình dự án lớn của đất nước.

Dù vậy, cần thực hiện giám sát theo dõi việc triển khai và sử dụng dự án được hiệu quả để đảm bảo thúc đẩy đầu tư, đặc biệt là đầu tư công, diễn ra được hiệu quả và giải ngân đúng tiến độ. Do đó cần sự quyết liệt đầu vào, sự quyết tâm của bộ ngành, cán bộ nhà nước thực hiện dự án trực tiếp đảm bảo dự án kịp thời, đúng tiến độ. Cần lưu ý đến yếu tố độ trễ của chính sách tài khóa, giải ngân vốn khi làm đồng thời các dự án, có thể tác động tới lạm phát, làm cho chi phí và giá nguyên vật liệu tăng, có thể ảnh hưởng đến dự án. Cùng với đó, cần tập trung tháo gỡ vướng mắc cho các dự án tư nhân, có các cơ chế chính sách để dự án được triển khai đúng tiến độ mới đảm bảo hiệu quả.

Cần cơ chế đặt hàng để tư nhân làm dự án lớn

Nhiều doanh nghiệp đang mong chờ các cơ chế chính sách cho những dự án tỉ USD tầm cỡ khác như đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt đô thị sẽ được triển khai trong thời gian tới.

Nhà máy sản xuất ray và thép đặc biệt Hòa Phát Dung Quất của Tập đoàn Hòa Phát - vốn được xem là dự án đón đầu để cung cấp thép đường ray cho các dự án đường sắt trọng điểm - là một trong số những dự án lớn được khởi công vào ngày 19-12.

Bước đi chủ động của doanh nghiệp

Với quy mô công suất thiết kế 700.000 tấn/năm, tổng vốn đầu tư hơn 10.000 tỉ đồng, từ tháng 5-2025 Tập đoàn Hòa Phát đã ký kết với các đối tác là Tập đoàn SMS Group (Đức) và Primetals (Anh) để nhận chuyển giao dây chuyền công nghệ sản xuất thép đường ray hiện đại bậc nhất thế giới.

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hòa Phát Trần Đình Long cho rằng với nghị định về cơ chế đặc thù, đặc biệt về khoa học công nghệ với công trình trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực đường sắt vừa được Chính phủ ban hành, lãnh đạo Hòa Phát cho rằng đây là nghị định rất kịp thời nhằm phát triển ngành công nghiệp đường sắt theo hướng tự chủ công nghệ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia các dự án trọng điểm.

Cùng với Hòa Phát, Thaco đã ký thỏa thuận nội địa hóa với Hyundai Rotem để chuyển giao những công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực công nghiệp đường sắt, sản xuất nội địa tàu điện đô thị và tàu cao tốc mang thương hiệu Thaco. Hai bên sẽ xây dựng hệ thống tích hợp từ đầu máy toa xe (rolling stock) và hệ thống thông tin tín hiệu... để Thaco làm chủ toàn bộ chuỗi công nghệ. 

Hay Công ty CP đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc VinSpeed (thuộc Vingroup) đã ký hợp tác toàn diện với Siemens Mobility GmbH (Đức) để chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực đường sắt tốc độ cao. Trong đó, Siemens Mobility sẽ thiết kế, cung cấp và tích hợp đoàn tàu cùng các hệ thống then chốt như tín hiệu, thông tin và cấp điện cho các dự án của VinSpeed, đồng thời phối hợp chuyển giao công nghệ và nghiên cứu phương án bảo trì trong quá trình vận hành.

Giao việc cụ thể dựa trên thế mạnh doanh nghiệp

Bà Nguyễn Minh Thảo, Phó trưởng Ban Phát triển doanh nghiệp và Môi trường kinh doanh (Viện Chiến lược và Chính sách kinh tế tài chính), cho rằng yêu cầu doanh nghiệp có năng lực nhận chuyển giao công nghệ là bước đi phù hợp - tạo nền tảng cho xây dựng và phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước.

Đặc biệt, với các tiêu chí và quy định rõ trong nghị định, sẽ giúp lựa chọn được những nhà đầu tư xứng tầm, có năng lực thực sự đảm nhiệm việc nhận chuyển giao công nghệ, sẵn sàng cho các dự án đường sắt lớn. Cơ chế này vì thế mở ra cơ hội để doanh nghiệp tư nhân trong nước cạnh tranh và tham gia bình đẳng với doanh nghiệp nhà nước, FDI trong ngành công nghiệp đường sắt.

Dù vậy, ông Nguyễn Chỉ Sáng, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, cũng cho rằng để hoàn thiện cơ chế đặt hàng, cần phải có các chính sách đặt hàng dự án để "giao việc cụ thể" từng hạng mục, sản xuất thiết bị cho từng doanh nghiệp trong toàn chuỗi công nghiệp đường sắt.

Ông ví dụ có thể giao cho Vingroup hay Thaco làm đầu máy toa xe bao gồm cả động cơ, giao cho Viettel và FPT làm hệ thống điều khiển và phần mềm, giao cho Hòa Phát làm thép đường ray... để đảm bảo tính chuyên biệt cho từng hạng mục. 

Với tổng thể dự án, Nhà nước sẽ có vai trò điều phối trong việc nhận chuyển giao công nghệ của doanh nghiệp theo cơ chế trên. Đồng thời thúc đẩy để hình thành nên liên doanh gồm các doanh nghiệp tham gia với từng phần của dự án dựa trên năng lực, tiêu chí cụ thể để phát huy được thế mạnh và đảm bảo hiệu quả đầu tư.

Đồng loạt khởi công, khánh thành 234 dự án hạ tầng lớn trên cả nước

Sáng 19-12, lễ khởi công, khánh thành, thông xe kỹ thuật 234 công trình, dự án chính thức diễn ra đồng loạt trên cả nước.