Học sinh THPT ở quận 3, TP.HCM hút thuốc lá điện tử quán nước bên ngoài trường - Ảnh: T.T.D.

Sau giờ tan học, ngồi ở quán nước ven đường gần một trường THPT tại quận Tân Bình (TP.HCM), 2 học sinh lấy ra chai tinh dầu đổ vào ống chứa rồi thay nhau hút.

Khi được hỏi làm sao biết đến sản phẩm và cách dùng, C.K. (13 tuổi) một trong số 2 học sinh cho biết: "Bạn bè giới thiệu mà muốn biết cũng đâu khó, chỉ cần lên mạng gõ một phát là ra ngay".

Bát nháo thị trường lậu

Tiếp lời bạn mình, học sinh còn lại cho biết ban đầu được các bạn rủ chơi. Một vài bạn hút từ lâu, có mối mua hàng sẵn nên thường góp tiền để mua chung và chia sẻ với nhau các "địa chỉ" mua hàng.

Một em mách hàng này chưa được phép kinh doanh, nhưng trên mạng thì tràn lan, giá kiểu gì cũng có. Một em khác khoe thường nhờ "ông anh" đi nước ngoài xách tay về, nhưng giá hơi "chát".

Một số em thậm chí giới thiệu cả địa chỉ một số cửa hàng kinh doanh thuốc lá truyền thống có bán vape gần trường học để tiện mua khi có nhu cầu.

Sau màn "chào hỏi" một lượt cùng rít, cả hội mới bắt đầu câu chuyện. Một em kể được bạn bè chào mời nên hút thử. Em khác thì lại khoe là hay đi bar, nên cũng được bạn bè rủ thử shisa, rồi chuyển sang thuốc lá điện tử.

Đại diện bộ phận quản lí của một trường cấp 3 tại TP.HCM thừa nhận hiện nay việc học sinh hút thuốc lá điện tử lậu không còn mới lạ, thậm chí đang tăng mạnh và ngày càng phức tạp.

"Bạn bè, người bán dụ dỗ, thêm tâm lý thích thể hiện là những yếu tố làm cho các bạn trẻ quên đi những khả năng gây nghiện của nicotin có trong những sản phẩm này", vị này nói.

Theo các chuyên gia, hành vi hút thuốc thường bắt đầu từ những môi trường xung quanh, ví dụ cha mẹ hút thuốc thì con cái cũng dễ dàng bắt chước. Bên cạnh đó, yếu tố bạn bè, xã hội là những tác nhân gây cám dỗ đến trẻ.

Vì vậy, các chuyên gia cho biết cha mẹ nên thường xuyên quan tâm, chia sẻ và định hướng với con cái.

Quảng cáo sai lệch, gây nhầm lẫn

Đại diện của Tổng cục Quản lý thị trường nhìn nhận mặc dù chưa được luật pháp cho phép sử dụng ở nước ta, nhưng các loại thuốc lá thế hệ mới vẫn xuất hiện trên thị trường.

Còn Viện Chiến lược chính sách Y tế tại Hà Nội vừa công bố có tới 5,2% thanh thiếu niên chưa hút thuốc bao giờ nhưng lại hút thuốc lá điện tử nhập lậu.

Tuy loại thuốc lá điện tử không có hóa đơn chứng từ rõ ràng tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe, nhưng lại được giới trẻ ưa thích sử dụng bởi thiết kế sản phẩm bắt mắt, nhỏ gọn, đóng gói như kẹo, nhiều hương vị, giá rẻ,…

Bên cạnh đó, nhiều người kinh doanh trái phép mời người nổi tiếng/có ảnh hưởng để quảng cáo và bán hàng như trên các mạng xã hội Facebook, Instagram, Tiktok, đặc biệt qua các trang thương mại điện tử, như một món hàng sành điệu của giới trẻ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online mới đây, là Trần Nguyễn Ái Thanh - trưởng khoa nội tổng hợp Bệnh viện TP.Thủ Đức (TP.HCM) - cho rằng tùy theo mức độ nhưng hầu như thuốc lá thế hệ mới ảnh hưởng đến sức khoẻ người dùng.

Được biết, thuốc lá nhập lậu nói chung, ngoài việc không có nguồn gốc xuất xứ, thì hàm lượng chất gây hại cũng cao hơn. Khảo sát của Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá trên một số mẫu đã cho thấy hàm lượng các chất gây hại trong thuốc lá lậu cao hơn 1,5 lần so với tiêu chuẩn của Bộ Y tế.

Do đó, chuyên gia này cho rằng cơ quan chức năng cần đưa ra khuyến cáo cụ thể, tuyệt đối ngăn chặn giới trẻ sử dụng. Đồng thời cần có biện pháp quản lý, ngăn chặn hàng lậu.

Thuốc lá thế hệ mới - Kỳ 1: Những kho hàng lậu ‘khủng’, chỉ mới là 'phần nổi tảng băng chìm?'

TTO - Hàng loạt vụ buôn bán, tàng trữ trái phép thuốc lá thế hệ mới bị lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ với số lượng lớn. Thế nhưng, liệu đây có phải chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm"?