Theo Hãng tin Reuters ngày 11-1, các nhóm kiểm soát vũ khí, môi trường và các nhóm hoạt động khác như Hiệp hội Kiểm soát vũ khí, Tổ chức Greenpeace (Hòa bình xanh), Bác sĩ vì trách nhiệm xã hội, và Sáng kiến giáo dục Marshall... đã đưa ra lời kêu gọi như trên trong thư gửi cho Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng 12-2022. Reuters mới đây tiếp cận được nội dung bức thư này.

Các nhóm kêu gọi Washington thực hiện những cam kết về công bằng trong vấn đề hạt nhân trong các cuộc đàm phán đang diễn ra với Quần đảo Marshall về việc đổi mới Hiệp ước Liên kết tự do (COFA), vốn là cơ sở của các mối quan hệ với đảo quốc Thái Bình Dương này kể từ những năm 1980.

Các điều khoản của COFA sẽ hết hạn vào năm 2023 đối với Quần đảo Marshall và Liên bang Micronesia - một đảo quốc khác ở Thái Bình Dương, và với Palau vào năm 2024.

Các đảo quốc ở Thái Bình Dương vẫn có mối quan hệ thân thiết với Washington, nhưng các nhà phân tích cảnh báo việc không đạt được các điều khoản mới về viện trợ kinh tế có thể khiến các nước này tìm đến Trung Quốc - đối thủ chiến lược của Mỹ - để tài trợ hoặc tăng cường thương mại và du lịch.

Người dân Quần đảo Marshall vẫn đang bị ảnh hưởng về sức khỏe và môi trường do 67 vụ thử nghiệm hạt nhân của Mỹ tại quần đảo này từ năm 1946 - 1958. Trong đó có vụ thử "Castle Bravo" tại đảo san hô Bikini năm 1954 - vụ thử bom nhiệt hạch lớn nhất lịch sử của Mỹ.

Mặc dù Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington đã đạt được giải pháp đầy đủ và cuối cùng cho di sản hạt nhân theo các thỏa thuận trước đây, nhưng một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Reuters rằng họ đang "xem xét những lĩnh vực mà Mỹ có thể cung cấp sự hỗ trợ rộng rãi" để giải quyết các vấn đề đang diễn ra.

Khi được hỏi về bức thư nói trên, người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ đã đề cập đến một tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh năm 2022 với các đảo quốc Thái Bình Dương, theo đó Washington vẫn "cam kết giải quyết các mối quan ngại về môi trường, sức khỏe cộng đồng đang diễn ra của Cộng hòa Quần đảo Marshall và các mối quan tâm phúc lợi khác".

Nga phát triển vũ khí hạt nhân dù thâm hụt ngân sách

Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu khẳng định vũ khí hạt nhân là sự đảm bảo chủ yếu cho chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ. Năm 2022, Nga ghi nhận thâm hụt ngân sách 2,3% GDP.