Hình ảnh ông Muqtada Sadr trên đường phố Baghdad - Ảnh: AFP

Khi kết quả tổng tuyển cử được công bố, người dân ủng hộ ông Muqtada đã đổ ra đường phố Baghdad hô vang khẩu hiệu "Iraq tự do" và "Iran cút đi"! 

Thắng lợi của liên danh do ông Muqtada bảo trợ là bất ngờ quá lớn đối với cả Iran và Mỹ.

Độc đáo Muqtada Sadr

Từ năm 2004, sau khi Mỹ lật đổ chính quyền của tổng thống Saddam Hussein và trở thành lực lượng chiếm đóng Iraq, ông Muqtada Sadr đã nổi lên là một thủ lĩnh kháng chiến với tuổi đời chưa đến 30. 

Trong khi các tổ chức chống Saddam lưu vong ùn ùn kéo về từ Iran và phương Tây để đua tranh vị trí trong chính quyền mới do Mỹ bảo trợ thì ông Muqtada, người trụ lại trong nước, đứng ra thành lập một tổ chức xưng danh là Phong trào Sadr, tuyên bố chống cả "quân Mỹ xâm lược và chính quyền Iraq do Mỹ dựng lên".

Trong giai đoạn khốc liệt nhất của cuộc kháng chiến chống quân Mỹ chiếm đóng (2004-2006), lực lượng vũ trang của Phong trào Sadr mang danh "Jeish al-Mahdi" đánh Mỹ rất ngoan cường, đồng thời nổi tiếng tàn bạo với người theo dòng Hồi giáo Sunni. Quân đội Mỹ đã treo thưởng cả chục triệu USD để lấy đầu ông Muqtada.

Sau khi Mỹ rút hết quân khỏi Iraq cuối năm 2011, ông Muqtada thích nghi nhanh với hoàn cảnh mới, chuyển hẳn sang hoạt động chính trị - xã hội, đấu tranh với chính quyền bằng các hình thức không bạo động. Tổ chức của ông luôn giành vị trí đáng kể trong Quốc hội, nhưng thường đứng ở phía đối lập.

Khi tranh cử lần này, Muqtada lại gây bất ngờ bởi ông lập ra một liên danh bao gồm cả những người thế tục, xã hội dân sự và Đảng Cộng sản để "đại diện cho mọi người Iraq". 

Khẩu hiệu tranh cử của liên danh này là quyền quyết định độc lập thuộc về Iraq, không lệ thuộc nước ngoài, chống tham nhũng, đòi cải thiện dân sinh cho mọi người Iraq. Ông công khai chống can thiệp của Iran và đòi quân đội Mỹ rút đi sau khi IS đã thất bại.

Cuộc đấu giữa Mỹ và Iran

Ông Muqtada luôn coi Mỹ là kẻ thù, nhưng lại khôi phục quan hệ với khối Ả Rập vùng Vịnh và Ai Cập bằng các chuyến thăm chưa từng có đến Riyadh và Cairo năm ngoái. 

Việc thủ lĩnh Phong trào Sadr khẳng định tính chất Ả Rập của dòng Hồi giáo Shiite Iraq và xa lánh Iran là phù hợp với đường lối của Mỹ, nhằm tập hợp một khối đồng minh khu vực tập trung chống Iran.

Ngày 21-5, khi công bố kế hoạch mới của Mỹ gồm 12 điểm nhắm vào Iran, Ngoại trưởng Mike Pompeo dành nội dung thứ 7 riêng cho Iraq, trong đó đòi Iran phải tôn trọng chủ quyền của Iraq và cho phép giải giáp vũ khí của các nhóm dân binh Shiite do Iran tài trợ.

Iran có nguy cơ trắng tay bởi khi tranh cử, ông Muqtada đã tuyên bố công khai nếu thắng cử sẽ không liên hiệp với hai liên danh được cho là "thân Iran nhất". Kết quả bầu cử cho thấy hai liên danh này chiếm nhiều ghế trong Quốc hội ở hàng thứ nhì và thứ tư, trong khi liên danh của ông Haydar al-Abadi - thủ tướng sắp mãn nhiệm - về thứ ba.

Như vậy, tất cả bốn liên danh đứng đầu trong Quốc hội mới này đều theo dòng Hồi giáo Shiite, vốn cùng là các thành viên trong một liên minh cầm quyền tại Iraq suốt từ năm 2005 đến nay và trong vòng kiểm soát của chính quyền Tehran. 

Nay Iran muốn cứu vãn tình thế bằng cách thuyết phục người Shiite Iraq "đặt lợi ích dòng Shiite lên trên" các mâu thuẫn giữa các tổ chức chính trị Shiite khác nhau.

Chưa biết chính quyền mới ở Iraq sẽ đi theo hướng nào, nhưng có lẽ kết quả cuộc tổng tuyển cử lần này sẽ đánh dấu sự hồi sinh của tinh thần dân tộc Iraq, hi vọng đưa đất nước này trở lại địa vị đáng có của họ trong khu vực.

Mỹ tịch thu hàng ngàn cổ vật bị buôn lậu và trao trả cho Iraq

TTO - Hàng ngàn cổ vật có xuất xứ từ Iraq được buôn lậu vào Mỹ thông qua chuỗi cửa hàng nghệ thuật và thủ công Hobby Lobby đã bị chính phủ Mỹ tịch thu và trả lại cho đại sứ quán Iraq tại Washington DC vào ngày 3-5.