Chỉ cần một phép tính đơn giản: với mức thu nhập 12-15 triệu đồng/tháng của rất đông bạn trẻ, để mua căn hộ 70m² có giá 4-5 tỉ đồng, một người trẻ cần tiết kiệm gần 30 năm - điều gần như bất khả thi nếu đặt trong hoàn cảnh phải thuê nhà và chi tiêu sinh hoạt hằng ngày.

Giấc mơ an cư vì thế ngày càng xa tầm với khiến không ít người trẻ trì hoãn hôn nhân, sinh con, hoặc chấp nhận "sống tạm" trong không gian chật chội, thiếu ổn định.

"An cư lạc nghiệp" - nền tảng của phát triển con người và xã hội - đang trở thành bài toán nan giải ở các đô thị lớn.

Dù thị trường bất động sản có lúc, có nơi trầm lắng nhưng giá nhà ở vẫn không ngừng leo thang và biến động. Tình trạng "đầu cơ, thổi giá", cùng với cấu trúc sản phẩm lệch pha (thừa nhà cao cấp, thiếu nhà giá rẻ) khiến người thu nhập trung bình và thấp, đặc biệt là thanh niên, bị gạt ra khỏi "cuộc chơi" và tạm gác giấc mơ sở hữu nhà ở các đô thị lớn.

Trong khi đó, nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở giá phù hợp còn rất hạn chế. Không ít dự án nhà ở xã hội được triển khai xa trung tâm, hạ tầng yếu, thiếu tiện ích, dẫn đến nghịch lý: nhà ở xã hội thì "rẻ mà khó ở", còn nhà thương mại thì "đẹp mà không với tới".

Thực tế này đặt ra yêu cầu phải nhìn lại tư duy chính sách: nhà ở không chỉ là tài sản, mà là phúc lợi, là yếu tố cấu thành công bằng xã hội trong không gian đô thị, nhất là trong bối cảnh hiện nay.

Nhà ở xã hội: Phải "bao phủ" rộng hơn và đúng đối tượng hơn

Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần nhấn mạnh: phát triển nhà ở xã hội là một trong những trụ cột quan trọng của chính sách an sinh, không thể chỉ nhìn từ góc độ kinh tế hay xây dựng. Nhà ở xã hội phải trở thành một chính sách bao phủ nhiều nhóm đối tượng - không chỉ công nhân, người thu nhập thấp mà còn người trẻ đô thị, viên chức, trí thức trẻ, người khởi nghiệp.

Bên cạnh đó, nhà ở xã hội không chỉ là những khối nhà cao tầng đơn điệu mà cần phong phú về loại hình - từ chung cư, nhà liền kề, ký túc xá, đến mô hình nhà thuê mua linh hoạt - phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính đa dạng của người dân.

Vừa qua, chủ trì phiên họp tập trung thảo luận về phát triển đột phá nhà ở xã hội với các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp liên quan, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã nhấn mạnh: "Nhà ở xã hội không có nghĩa là xây dựng ở nơi khỉ ho cò gáy" - tức phải đảm bảo giá trị sống, hạ tầng kết nối, giao thông thuận tiện, dịch vụ thiết yếu.

Nhà ở xã hội phải nằm trong tổng thể quy hoạch đô thị, không bị tách biệt như "vùng ngoài rìa" của sự phát triển.

Điều quan trọng là nhà ở xã hội phải được trao đúng tay người cần, thông qua cơ chế xét duyệt, giám sát và minh bạch hóa thông tin để tránh lợi dụng, trục lợi chính sách. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc bởi nếu nhà ở xã hội bị chiếm dụng sai đối tượng, niềm tin của xã hội sẽ bị xói mòn.

Chính sách cần hướng tới "an cư" bền vững cho người trẻ

Thứ nhất, trong Luật Nhà ở (sửa đổi) cần bổ sung nhóm "thanh niên đô thị" như một đối tượng được hỗ trợ tiếp cận nhà ở. Có thể áp dụng mô hình "nhà ở khởi nghiệp", "nhà thuê - mua" với chính sách tín dụng ưu đãi, thời hạn trả dài và lãi suất thấp.

Thứ hai, xây dựng quỹ tiết kiệm - tín dụng nhà ở cho người trẻ, cho phép họ gửi tiết kiệm định kỳ và được vay ưu đãi khi mua căn nhà đầu tiên. Đây là mô hình đã chứng minh hiệu quả tại Singapore, Hàn Quốc, giúp hàng triệu người trẻ "an cư" mà không phụ thuộc vào vay thương mại.

Thứ ba, thực hiện "đa dạng hóa hình thái nhà ở xã hội", đúng như chỉ đạo của Thủ tướng - không chỉ nhà cao tầng, mà cả các mô hình nhà liền kề, căn hộ nhỏ, ký túc xá cao cấp, cụm nhà ở cộng đồng. Sự đa dạng giúp mở rộng khả năng bao phủ chính sách.

Thứ tư, đảm bảo "giá trị sống" của nhà ở xã hội: phải có hạ tầng đồng bộ, dịch vụ cơ bản, giao thông thuận tiện, để người dân thật sự muốn ở. Nhà ở xã hội không thể nằm "nơi khỉ ho cò gáy", tách biệt khỏi dòng chảy phát triển đô thị.

Thứ năm, tăng cường giám sát và minh bạch trong phân bổ, xét duyệt đối tượng được hưởng chính sách, tránh hiện tượng đầu cơ, chuyển nhượng sai quy định. Mọi thông tin về dự án, tiêu chí xét duyệt, giá bán - giá thuê cần được công khai trên cổng thông tin điện tử.

Cuối cùng, tích hợp chính sách phát triển nhà ở với quy hoạch đô thị bền vững, hướng tới đô thị đa trung tâm, có mạng lưới giao thông công cộng hiệu quả. Khi đó, "ở xa trung tâm" không còn đồng nghĩa với "thiệt thòi", mà trở thành lựa chọn sống hợp lý của người trẻ.

Tóm lại, an cư là nền tảng của phát triển thế hệ. Giải quyết bài toán nhà ở cho người trẻ không chỉ là đáp ứng một nhu cầu vật chất, mà là tạo dựng nền tảng phát triển con người, nguồn nhân lực và khát vọng sống của một thế hệ. Trên bình diện cao hơn, góp phần củng cố và phát triển niềm tin trong nhân dân mà đặc biệt là giới trẻ, thúc đẩy sự cống hiến cho sự nghiệp phát triển chung của đất nước.

Một quốc gia kiến tạo phát triển bền vững phải bảo đảm rằng: người trẻ, với trí tuệ và năng lượng của mình, không bị chặn lại bởi những bức tường giá đất. Chính ở chỗ "an cư" - công bằng, khả thi và có giá trị sống - ta đo được mức độ văn minh của một đô thị, và tầm nhìn nhân văn của chính sách quốc gia.

Thị trường địa ốc TP.HCM: Nguồn cung hạn chế, giá nhà vẫn 'tăng đều'

Bất chấp những nỗ lực tháo gỡ vướng mắc pháp lý và kỳ vọng về sự phục hồi mạnh mẽ hơn, thị trường bất động sản TP.HCM tiếp tục đối mặt với một thực trạng đầy thách thức khi nguồn cung khan hiếm.