Ngày 28-7, Thái Lan và Campuchia đã đồng ý thực hiện lệnh ngừng bắn vô điều kiện bắt đầu từ 0h ngày 29-7 (giờ địa phương), nhằm kết thúc cuộc giao tranh biên giới bùng phát từ hôm 24-7.

Người dân vui mừng khôn xiết

Theo Hãng tin AFP, tại thành phố Samraong của Campuchia - nơi cách biên giới Thái Lan khoảng 20km, phóng viên ghi nhận tiếng pháo liên tục trong suốt ngày 28-7. Tuy nhiên, những tiếng nổ đã ngưng khoảng 20 phút trước thời khắc ngừng bắn vào nửa đêm, và tình hình tiếp tục im ắng 30 phút sau đó.

Mọi thứ cũng yên ắng 20 phút sau khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực tại tỉnh Preah Vihear của Campuchia - nơi xảy ra giao tranh ác liệt nhất, theo thông báo của tỉnh trưởng Kim Rithy trên Facebook.

"Tôi vui mừng khôn xiết khi nghe tin này. Tôi rất vui, tôi nhớ nhà và những đồ đạc đã phải bỏ lại", Phean Neth, 45 tuổi, chia sẻ với Hãng tin AFP tại một trại sơ tán dành cho người Campuchia ở một ngôi đền nằm xa khu vực giao tranh.

"Nếu họ nói sẽ ngừng bắn, họ phải ngừng hoàn toàn", Prapakarn Samruamjit, 43 tuổi, một người Thái Lan sơ tán tại thành phố Surin, nhấn mạnh.

Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai hôm 28-7 cho biết cuộc thảo luận quân sự chung giữ các Quân khu 1 và 2 của Thái Lan và các đối tác Campuchia dự kiến sẽ diễn ra vào 7h sáng 29-7.

Trong khi đó, Ủy ban biên giới chung (GBC) sẽ nhóm họp tại Campuchia vào ngày 4-8 nhằm tiếp tục xoa dịu căng thẳng.

Phát ngôn viên của Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cũng ra tuyên bố tối 28-7, kêu gọi hai bên "tuân thủ đầy đủ thỏa thuận và tạo môi trường thuận lợi để giải quyết các vấn đề tồn đọng, đạt được nền hòa bình bền vững".

Khôi phục lòng tin

Theo tờ Khmer Times, ông Pou Sothirak - học giả đã nghỉ hưu và hiện là cố vấn cấp cao danh dự tại Trung tâm nghiên cứu khu vực Campuchia, nhận định lệnh ngừng bắn giữa Campuchia và Thái Lan là dấu hiệu tích cực, đặc biệt vì có sự tham gia của các cường quốc trên thế giới.

Ông Sothirak cho rằng từ thời điểm này, hai quốc gia Đông Nam Á phải "tiếp tục hướng về phía trước" để duy trì hòa bình giữa hai bên.

"Cuộc chiến bắt đầu vì một sự hiểu lầm. Lãnh đạo quân đội gặp gỡ nhau là tín hiệu tốt, nhưng sẽ còn tốt hơn nữa nếu có bên thứ ba thuộc ASEAN giám sát quá trình này", ông nhận định.

Trong khi đó, ông Youk Chhang - giám đốc Trung tâm Tài liệu Campuchia, cho biết việc khôi phục lòng tin giữa Campuchia và Thái Lan sẽ cần thời gian và nỗ lực.

"Sự tin tưởng giữa Thái Lan và Campuchia đã bị rạn nứt. Trong hành trình hướng tới hòa bình cho cả hai dân tộc, chúng ta cần ASEAN đồng hành. Nếu không, con đường đến ổn định sẽ còn rất dài", ông nói.

Thái Lan khẳng định quyền tự vệ

Trong cuộc phỏng vấn trên Đài Nation TV của Thái Lan vào tối 28-7, thiếu tướng Wanchana Sawasdee - giám đốc Văn phòng Điều phối nhiệm vụ an ninh quốc gia, cho biết đến 20h tối cùng ngày, chỉ huy của tất cả các lực lượng vũ trang đã họp để chuẩn bị các hành động.

Trong đó bao gồm phối hợp cho các hoạt động tức thời trước thời điểm ngừng bắn vào nửa đêm, đồng thời chuẩn bị cho cuộc họp giữa chỉ huy quân khu Thái Lan và Campuchia vào sáng 29-7.

Ông cũng giải thích lý do chọn thời điểm nửa đêm để bắt đầu ngừng bắn là để giúp truyền đạt lệnh rõ ràng, đồng bộ đến mọi đơn vị. Nếu lệnh này được thực hiện "ngay lập tức" sau khi đàm phán thì các đơn vị sẽ có cách diễn giải khác nhau.

Ông cũng cho rằng việc ngừng bắn 1-2 tiếng sau đàm phán là không khả khi, do cần thời gian để các cấp chính phủ truyền đạt chỉ đạo xuống cấp dưới và để quy trình hành chính hoàn tất.

Khi được hỏi nếu một bên vi phạm lệnh ngừng bắn thì sao, ông Wanchana nói đó sẽ là vấn đề thuộc về thẩm quyền chính trị chứ không phải quân đội.

Về việc các đơn vị tiền tuyến có cần sự chấp thuận thêm từ chính phủ để phản ứng thỏa thuận bị vi phạm, ông khẳng định thẩm quyền của quân đội không thay đổi: "Tất cả các lệnh hiện hành vẫn có hiệu lực. Thiết quân luật vẫn được áp dụng. Quyền tự vệ của chúng tôi vẫn được duy trì. Sự thống nhất trong hoạt động vẫn còn nguyên vẹn, không có gì thay đổi".

Lãnh đạo Campuchia và Thái Lan tỏ thiện chí với thỏa thuận ngừng bắn, cảm ơn Mỹ và Trung Quốc

Campuchia và Thái Lan đã đồng ý thực hiện lệnh ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện, có hiệu lực từ nửa đêm nay, sau cuộc họp khẩn cấp tại Putrajaya nhằm chấm dứt các cuộc giao tranh biên giới kéo dài nhiều ngày qua.