Các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và Đại học Stanford vừa công bố một chiến lược điều trị ung thư mới đầy triển vọng, mở ra cách tiếp cận khác biệt nhằm giúp hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt khối u hiệu quả hơn. 

Trọng tâm của phương pháp là "lột bỏ" lớp ngụy trang tinh vi mà tế bào ung thư sử dụng để trốn tránh sự tấn công của hệ miễn dịch.

Trong cơ thể, nhiều tế bào ung thư được bao phủ bởi một lớp phân tử đường đặc biệt trên bề mặt, gọi chung là glycan, trong đó nổi bật là axit sialic. Lớp đường này hoạt động như một "lớp khiên sinh học", giúp khối u che giấu danh tính thật và đánh lừa các tế bào miễn dịch. 

Khi các phân tử đường này gắn vào các thụ thể Siglec trên bề mặt tế bào miễn dịch, chúng sẽ phát ra tín hiệu ức chế, khiến hệ miễn dịch "hạ vũ khí" và không tấn công khối u. Đây chính là một trong những lý do khiến nhiều khối u vẫn có thể phát triển dù xung quanh chúng có đầy đủ tế bào miễn dịch.

Để phá vỡ cơ chế này, nhóm nghiên cứu do GS Jessica Stark (MIT) và GS Carolyn Bertozzi (Stanford) dẫn đầu đã phát triển một phân tử lai ghép mới mang tên AbLecs. Công nghệ này kết hợp một kháng thể chuyên nhận diện tế bào ung thư với một protein gọi là lectin, có khả năng gắn chặt vào các phân tử đường trên bề mặt khối u.

Nhờ cấu trúc "hai trong một" này, AbLecs có thể tìm đến đúng tế bào ung thư và che phủ lớp axit sialic trên bề mặt của chúng. 

Khi "lớp khiên đường" bị vô hiệu hóa, tín hiệu ức chế đối với hệ miễn dịch bị cắt đứt, cho phép các tế bào miễn dịch như đại thực bào và tế bào sát thủ tự nhiên (NK) hoạt động trở lại và tấn công khối u một cách mạnh mẽ.

Trong các thí nghiệm trên chuột bị cấy ghép tế bào ung thư di căn phổi, phương pháp AbLecs cho thấy hiệu quả vượt trội so với các liệu pháp kháng thể hiện hành. 

Khi so sánh với việc chỉ sử dụng Trastuzumab, một thuốc kháng thể phổ biến trong điều trị ung thư vú và dạ dày, nhóm chuột được điều trị bằng AbLecs có số lượng khối u di căn ở phổi thấp hơn đáng kể. Kết quả này cho thấy việc loại bỏ lớp ngụy trang bằng đường giúp hệ miễn dịch và thuốc phát huy hiệu quả tốt hơn nhiều.

Một ưu điểm nổi bật khác của công nghệ AbLecs là tính linh hoạt cao. Các nhà khoa học ví phương pháp này như một bộ xếp hình sinh học, trong đó có thể thay đổi phần kháng thể để nhắm vào những loại ung thư khác nhau như ung thư vú, dạ dày hay đại trực tràng, đồng thời cũng có thể điều chỉnh phần lectin để đối phó với các dạng "lớp khiên đường" khác nhau.

Hiện nhóm nghiên cứu đã thành lập Công ty Valora Therapeutics để tiếp tục phát triển công nghệ này, với mục tiêu tiến tới thử nghiệm lâm sàng trên người trong vòng 2-3 năm tới. 

Nếu thành công, AbLecs có thể trở thành một hướng đi mới cho những bệnh nhân không đáp ứng với các liệu pháp miễn dịch hiện nay, đồng thời góp phần mở rộng cách hiểu và cách can thiệp của y học đối với cơ chế phòng vệ tinh vi của tế bào ung thư.

Có nên cắt tuyến giáp để phòng ung thư?

Tỉ lệ mắc ung thư tuyến giáp đang tăng nhanh chóng hơn bất kỳ loại ung thư nào khác trên thế giới, trở thành một vấn đề y tế đáng báo động.