Đó là những gì thấy được ở những bãi vàng trái phép tại thủ phủ vàng Phước Sơn, Quảng Nam sau nhiều ngày phóng viên Tuổi Trẻ Online băng rừng đột nhập.

Rộ làm vàng trái phép

Men theo con đường đất chúng tôi tiếp cận thôn 3, xã Phước Thành, huyện Phước Sơn. Cách đường chưa đầy vài chục mét là chi chít những hầm vàng khoét sâu vào núi, được chống đỡ bằng các thanh gỗ, có hầm dài 20-30m, nơi đây gọi là bãi Bà.

Trước một miệng hầm lưng chừng quả đồi, nhóm bốn người dựng lều, dùng xe rùa đi sâu vào trong hầm lấy đất đưa ra ngoài.

Sau đó đổ đất vào một máng gỗ, dùng máy xay lọc lấy phần quặng.

Tiếp tục họ dùng chiếc mâm bằng sắt, đổ nước vào mớ đất vừa lấy ra khỏi hầm và đãi, với hy vọng lấy được những hạt vàng cám li ti trong mớ đất hỗn độn.

Thấy chúng tôi, họ dừng tay với ánh mắt ái ngại. Tiếp chuyện, một người trong nhóm thừa nhận rằng đào đãi vàng trái phép.

Họ tận dụng những hầm vàng còn sót từ những công ty khai thác trước đó đã hết giấy phép những năm trước nên họ rủ nhau vào đào lấy đất, đãi vàng.

Hầm vàng họ lấy đất dài 25m, khoét sâu vào núi. "Cuộc sống khó khăn nên chúng tôi vào đây làm vàng kiếm tiền trang trải" - một người trong nhóm nói. Một lúc sau, nhóm người này rời khỏi hầm vàng, lên xe máy bỏ đi.

Men theo con đường đất núi cách đó vài trăm mét, chúng tôi tiếp cận bãi vàng trên sườn núi. Tiếng máy nổ xay đá âm vang một góc rừng.

Nhìn từ trên cao, nơi này làm vàng khá quy mô với nhiều lán trại, máy xay đất tập kết. Những người làm vàng thấy flycam bay nên dừng tay, vội vàng tháo dỡ lều bạt.

Đồi núi bị đào xới tan hoang để lấy đất đá đãi quặng. Nhiều hầm, hố, bể chứa quặng phục vụ cho làm vàng trái phép. Nước thải vàng đục từ trên đồi cao chảy xuống suối đục ngầu.

Hoang tàn bãi 38

Từ đường Hồ Chí Minh lội qua một con suối, bên kia bờ là cánh xe ôm đang đợi sẵn để chở vào bãi vàng 38 thuộc địa phận xã Phước Hòa, huyện Phước Sơn.

Con đường đất nhỏ sau những cơn mưa nhũn ra nhão nhoẹt, chiếc xe Win phải bó dây xích ở bánh mới trụ nổi. Gần một giờ băng rừng, chúng tôi tiếp cận bãi vàng 38.

Trước đây, bãi vàng này được tỉnh cấp phép cho một công ty thăm dò với diện tích hơn 9ha, sau đó hết hạn thăm dò từ nhiều năm trước, lợi dụng công ty rút ra khỏi địa bàn, chưa đóng cửa mỏ, nhiều người đã lũ lượt kéo vào đây làm vàng trái phép.

Họ đa số là người ngoài Bắc vào, một số ít dân địa phương, nơi đây trở thành thủ phủ của "vàng tặc", là điểm đen về khai thác vàng trái phép gây nhức nhối những năm qua.

Một đại công trường khai thác vàng hiện ra trước mắt. Những khu lán trại lớn dựng giữa rừng già, khi chúng tôi đến thì "vàng tặc" dường như biết và dừng tay, trở vào lán trại. Chi chít những hầm vàng khoét sâu vào núi. Núi đồi bị đào xới lởm chởm, đất đá được đưa ra ngoài.

Nơi đây tập kết rất nhiều bể gỗ và máy xay đất để tuyển quặng. Bên cạnh đó là một khu lán nuôi gà. Nhiều nơi bị "vàng tặc" đào lấy đất đá tạo thành những hố to tướng, các hục sâu với khối lượng đất đá được đưa lên xay, lọc, tuyển quặng bài bản.

Một nhóm người ngồi ở lán trại trên đồi đưa mắt nhìn xuống. Theo họ, tại đây có khoảng vài chục người đào đãi vàng, chia nhau từng khu vực để làm vàng.

Họ làm công khai, dựng lán trại trong rừng để trú ngụ. Lực lượng chức năng tổ chức truy quét nhưng được thời gian ngắn thì đâu lại vào đó.

Rộ nạn khai thác vàng trái phép ở thủ phủ vàng Phước Sơn, núi đồi nham nhở

Thời gian gần đây, "vàng tặc" đổ xô lên bãi 5A, xã Phước Thành, huyện Phước Sơn, Quảng Nam khai thác vàng trái phép khiến núi đồi nham nhở.