Cuộc cách mạng drone

Đơn vị tuyệt mật Rubicon, tên đầy đủ là Trung tâm Công nghệ không người lái tiên tiến Rubicon, là một ví dụ điển hình cho thấy sự thích ứng nhanh của quân đội Nga trong cuộc xung đột Ukraine đang thay đổi nhanh chóng.

Đơn vị này được gọi là Rubicon và đã phát triển nhanh chóng dưới thời Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov được bổ nhiệm vào giữa năm ngoái. Tháng 6-2025, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố thành lập một bộ chỉ huy quân sự chuyên trách về "hệ thống máy bay không người lái".

"Chỉ một năm trước, quân đội chúng tôi chưa được trang bị đầy đủ các loại máy bay không người lái (drone). Nhưng dần dần, các đơn vị Nga đã xoay chuyển được tình thế trên bầu trời. Chúng tôi đang phân công nhân viên vận hành, kỹ sư, kỹ thuật viên và các chuyên gia hỗ trợ khác cho các đơn vị này", ông Sergei Ishtuganov, phó chỉ huy lực lượng, nói với tờ báo Nga kp.ru.

Nhóm này không chỉ phát triển drone với công nghệ sợi quang, mà còn nghiên cứu các hệ thống robot và AI. Chỉ vài tháng sau khi thành lập, Rubicon đã đưa thế hệ drone mới khắp tiền tuyến, đảo ngược tình thế trước lực lượng Ukraine.

Khi lực lượng Ukraine tiến vào và chiếm một phần khu vực Kursk vào mùa hè năm ngoái, sự tham gia của Rubicon đã gần như cắt đứt hoàn toàn các tuyến đường tiếp tế của Ukraine. Kể từ đó, các đơn vị Rubicon đã có mặt ở nhiều nơi trên chiến trường, thường mang lại lợi thế cho quân đội Nga bằng cách tấn công các tuyến đường tiếp tế của Ukraine, cũng như các đơn vị điều khiển drone của đối phương.

Giới phân tích quân sự cho rằng sự đổi mới của Nga về drone hiện nay có lẽ đã vượt xa Ukraine. "Mọi sở chỉ huy (của Ukraine) hiện đều được chôn sâu dưới lòng đất để tránh bị máy bay không người lái Nga phát hiện và phá hủy. Ngày nay, chính những người lái drone mới là kiến trúc sư của chiến thắng, định hình chiến trường hiện đại", Đài CNN dẫn lời nhà phân tích Mick Ryan nói.

Ukraine truy lùng Rubicon

Lực lượng Ukraine đã giăng lưới trên các tuyến đường và đường mòn phía sau tiền tuyến để bẫy drone của Rubicon. Tuy nhiên chiến dịch này không mấy hiệu quả, do khu vực chiến sự rộng lớn trong khi số lượng drone của Nga vượt hơn số lượng của Ukraine.

Rubicon đã có những sáng kiến trong việc phát triển mạng lưới radar để bắn hạ drone của Ukraine. Đơn vị này cũng được cho là đã tham gia các vụ tấn công vào tàu hải quân của Ukraine thời gian qua.

Điều này khiến lực lượng an ninh Ukraine ráo riết tìm kiếm các căn cứ tiền phương của Rubicon. Theo Cơ quan Tình báo quốc phòng Ukraine, cuộc tấn công bằng máy bay không người lái vào một căn cứ của Nga tại Avdiivka đã phá hủy một trụ sở của Rubicon hồi đầu tháng này. 

"Chúng tôi phát hiện, tìm kiếm ăng ten, thiết bị đầu cuối liên lạc vệ tinh, hầm trú ẩn và tấn công chúng", chỉ huy đơn vị này nói.

Xung đột ở Ukraine đã trở thành một cuộc chiến giữa drone và tác chiến điện tử. "Sẽ sớm có hàng đàn drone tự động có thể áp đảo hệ thống phòng thủ của đối phương, những drone siêu nhỏ khó bị phát hiện hoặc ngăn chặn, và drone bắt chước chim chóc, côn trùng hoặc các loài động vật hoang dã khác", nhà phân tích quân sự Dara Massicot nhận định.

Cuộc chiến drone đang tiến hóa với tốc độ gần như hàng tuần trên chiến trường ở Ukraine. "Các chuyên gia thường nói rằng quân đội định hình chiến tranh. Nhưng chiến tranh cũng định hình quân đội", ông Massicot nói.

Drone và nỗi bất an tập thể của châu Âu

TTCT - Thời chiến tranh lạnh, kiểm soát rủi ro là bài học sinh tử của cả thế hệ chính trị gia và tướng lĩnh. Giờ đây, với cuộc chiến Ukraine sắp vào những bước ngoặt mới, trò chơi đung đưa bên miệng hố hủy diệt cũng đã khác.