Nội dung trên đang được Bộ Công an xây dựng trong dự thảo nghị quyết về bỏ thủ tục công chứng, xác định tình trạng hôn nhân trong các giao dịch mua bán đất, phương tiện giao thông với các trường hợp đã số hóa, làm sạch dữ liệu.

Sẽ bỏ công chứng, xác nhận độc thân khi mua bán nhà đất, xe

Dự thảo nghị quyết quy định khi giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, đăng ký sang tên quyền sở hữu phương tiện giao thông, người dân sẽ không cần công chứng hợp đồng, không cần xác nhận tình trạng hôn nhân hay xuất trình bản sao giấy tờ cá nhân.

Quy định áp dụng cho cả công dân, tổ chức, doanh nghiệp trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài có nhu cầu thực hiện giao dịch dân sự tại Việt Nam.

Theo dự thảo nghị quyết, dữ liệu điện tử được thu thập, xác thực từ các cơ sở dữ liệu quốc gia (dân cư, hộ tịch, đất đai, phương tiện) có giá trị pháp lý thay thế cho giấy tờ giấy.

Công dân không phải nộp lại giấy tờ đã có trong hệ thống dữ liệu số. Cán bộ giải quyết thủ tục có trách nhiệm tra cứu trên hệ thống.

Hợp đồng giao dịch điện tử được ký bằng chữ ký số hoặc tài khoản định danh mức 2, có giá trị pháp lý tương đương hợp đồng công chứng. Người dân vẫn có quyền tự nguyện yêu cầu công chứng, chứng thực nếu muốn.

Quy trình thực hiện giao dịch khi bỏ công chứng, xác nhận độc thân

Về quy trình chung thực hiện giao dịch, dự thảo nghị quyết quy định công dân đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc VNeID để kê khai thông tin hợp đồng.

Hệ thống tự động đối chiếu: Nhân thân (Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư), tình trạng hôn nhân (Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử), quyền sử dụng đất (Cơ sở dữ liệu đất đai), quyền sở hữu phương tiện (Cơ sở dữ liệu đăng ký phương tiện). Hợp đồng được lập, ký và lưu trữ trên nền tảng điện tử. Kết quả giải quyết trả trực tuyến hoặc trực tiếp theo lựa chọn của người dân.

Trường hợp dữ liệu chưa đồng bộ, cơ quan có thể yêu cầu bổ sung giấy tờ một lần, đồng thời hướng dẫn cập nhật dữ liệu để các giao dịch sau áp dụng quy trình rút gọn.

Với giao dịch chuyển nhượng, mua bán, tặng cho quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, Bộ Công an đề xuất 5 bước thực hiện, hoàn toàn trực tuyến như sau:

- Bên mua và bên bán đăng nhập vào Công dịch vụ công quốc gia để khai báo thông tin hợp đồng và yêu cầu đăng ký biến động đất đai.

- Xác thực danh tính qua VNeID mức 2 để hệ thống tự động đối chiếu và kiểm tra 3 loại thông tin: nhân thân người thực hiện giao dịch (từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư); tình trạng hôn nhân (từ Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử) và quyền sử dụng đất hợp pháp (từ Cơ sở dữ liệu đất đai).

- Hệ thống cung cấp mẫu hợp đồng điện tử có thể ký số hoặc in ra để công dân ký trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận.

- Cơ quan đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ.

- Sau khi hoàn tất đăng ký sang tên, kết quả được trả trực tuyến hoặc trực tiếp theo lựa chọn của người dân.

Với giao dịch mua bán, chuyển nhượng, cho tặng phương tiện giao thông, Bộ Công an đề xuất các bước thực hiện:

- Các bên giao dịch đăng nhập vào Cổng dịch vụ công quốc gia để thực hiện kê khai thông tin hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, tặng cho phương tiện giao thông.

- Xác thực điện tử thông qua VNelD mức độ 2 để hệ thống tự động đổi chiều và kiểm tra: Nhân thân người thực hiện giao dịch (từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư), thông tin đăng ký phương tiện và chủ sở hữu (từ Cơ sở dữ liệu về đăng lý, quản lý xe cơ giới, xe máy chuyên dùng), tình trạng hôn nhân nếu cần xác định tài sản chung (từ Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử).

- Hợp đồng mua bán, chuyển nhượng, tặng cho phương tiện giao thông ký kết trên Cổng dịch vụ công quốc gia được đính kèm khi chủ sở hữu thực hiện thủ tục cấp chứng nhận đăng ký xe, biển số xe.

- Cơ quan đăng ký phương tiện giao thông không yêu cầu hợp đồng công chứng, xác nhận tình trạng hôn nhân nếu đã có dữ liệu điện tử.

Minh bạch hóa thủ tục, chống tham nhũng vặt, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn giấy tờ thủ công

Tại dự thảo tờ trình nghị quyết, Bộ Công an cho biết nghị quyết được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính và chuyển đổi số quốc gia.

Song, thực tiễn cho thấy trong nhiều giao dịch dân sự quan trọng (đất đai, phương tiện), công dân vẫn phải xuất trình giấy tờ truyền thống, chưa tận dụng dữ liệu điện tử đã có.

Bên cạnh đó, người dân khi mua bán, chuyển nhượng đất đai, phương tiện phải thực hiện nhiều thủ tục rườm rà như công chứng hợp đồng, xin giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, nộp bản sao giấy tờ cá nhân.

Các thủ tục này gây tốn kém chi phí, kéo dài thời gian, phát sinh phiền hà (nguy cơ bị gây khó dễ, nhũng nhiễu, chồng chéo hồ sơ).

Trong khi đó, thông tin liên quan đã có sẵn trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hộ tịch, đất đai, phương tiện, nhưng chưa được khai thác triệt để.

Bộ Công an cho rằng việc ban hành nghị quyết là bước đột phá về thể chế, tạo hành lang pháp lý cho việc sử dụng dữ liệu điện tử trong giao dịch dân sự, cắt giảm mạnh thủ tục, chi phí, thời gian cho người dân, doanh nghiệp, nâng cao mức độ hài lòng và niềm tin vào Chính phủ.

Đồng thời, góp phần minh bạch hóa, phòng chống tham nhũng vặt, vì dữ liệu được xác thực, lưu trữ điện tử, hạn chế tiếp xúc trực tiếp. Đặt nền móng để tiến tới xóa bỏ hoàn toàn giấy tờ thủ công trong quản lý nhà nước, phù hợp xu thế quốc tế.

Thủ tướng: Tuyệt đối không được yêu cầu dân nộp, xuất trình giấy tờ đã tích hợp trên VNeID

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo cán bộ, công chức, viên chức tuyệt đối không được yêu cầu người dân nộp, xuất trình giấy tờ đã tích hợp trên VNeID hoặc trong cơ sở dữ liệu đã kết nối, chia sẻ khi thực hiện thủ tục hành chính.