Các quận huyện sẵn sàng

Quận Bình Tân những năm gần đây thuộc tốp các địa phương dẫn đầu TP về tỉ lệ giải ngân đạt và vượt chỉ tiêu. Năm 2024-2025, quận Bình Tân được giao 10.231 tỉ đồng với tổng 101 dự án đầu tư công. Kết quả 6 tháng đầu năm 2024, quận Bình Tân đã giải ngân hơn 2.267 tỉ đồng, đạt 70,42% vốn kế hoạch năm 2024, vượt cao chỉ tiêu TP giao.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, Chủ tịch UBND quận Bình Tân Nguyễn Minh Nhựt cho hay trong danh sách kiến nghị chuyển dự án về cho quận huyện thì có dự án cải tạo, mở rộng Bệnh viện quận Bình Tân và dự án đầu tư xây mới, nâng cấp, cải tạo và mua sắm trang thiết bị y tế cho trạm y tế tuyến xã trên địa bàn quận.

Đối với dự án Bệnh viện quận Bình Tân thì sẽ điều chỉnh quy hoạch, mở rộng bệnh viện vì bệnh viện hiện quá tải. Quận sẽ nhận các dự án này để giao cho Ban quản lý dự án quận thực hiện. "Tôi nghĩ các dự án này phù hợp với khả năng và quận sẽ thực hiện thuận lợi thôi...", ông Nhựt nói.

Còn một lãnh đạo quận 1 cho hay quận được Ban Dân dụng và Công nghiệp đề nghị nhận 3 dự án. Quan điểm của quận 1 là sẽ tiếp nhận và thực hiện các dự án trên vì chính các dự án này sẽ giúp bộ mặt đô thị của quận và nhu cầu của người dân được hưởng lợi, cải thiện.

Cơ chế phân cấp, ủy quyền dự án cho cấp huyện đã thông

Từ năm 2023 đến nay, TP.HCM đã ban hành nhiều quyết sách đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho UBND quận huyện để tăng tính chủ động, thúc đẩy tiến độ đầu tư công. Cụ thể:

Gần nhất vào ngày 13-8, UBND TP.HCM ban hành quyết định ủy quyền cho UBND các quận huyện phê duyệt, điều chỉnh đồ án quy hoạch tổng mặt bằng tỉ lệ 1/500; phê duyệt nhiệm vụ, phê duyệt và điều chỉnh đồ án quy hoạch chi tiết 1/500 (để phục vụ dự án đầu tư công) trên địa bàn TP. Thời hạn ủy quyền đến 31-12-2026.

Vào tháng 8-2023, UBND TP có quyết định ủy quyền cho UBND các quận, huyện và TP Thủ Đức được quyết định giá đất cụ thể và thành lập hội đồng thẩm định giá đất. Cơ chế ủy quyền này sẽ giúp địa phương rút ngắn thời gian phê duyệt đơn giá bồi thường từ 90 ngày xuống còn 45 ngày.

Tháng 4-2024, UBND TP.HCM tiếp tục ủy quyền cho UBND quận huyện điều chỉnh cục bộ quy hoạch phân khu 1/2.000 để phục vụ dự án đầu tư công, thời hạn ủy quyền đến hết năm 2026.

Trước khi điều chỉnh, địa phương phải rà soát và báo cáo bằng văn bản để UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương, sau đó Sở Quy hoạch - Kiến trúc có ý kiến chuyên môn.

Việc này giúp cấp huyện có thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/2.000 thay vì phải thực hiện thủ tục trải qua các bước khảo sát, đánh giá, trình chấp thuận chủ trương, lấy ý kiến cộng đồng cư dân và trình duyệt... như trước.

Tháng 5-2024, UBND TP.HCM lại ban hành quyết định số 23 sửa đổi một số điều của quyết định số 19/2021 của UBND TP về nhiệm vụ, quyền hạn thực hiện các chương trình, dự án đầu tư công ở TP.HCM.

Theo đó, quyết định 23 điều chỉnh theo hướng đối với các chương trình, dự án thuộc nhiều lĩnh vực và các dự án nhóm B, C sử dụng vốn đầu tư công ngân sách TP, Sở Kế hoạch - Đầu tư là cơ quan tham mưu chủ tịch UBND TP quyết định việc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư cho cơ quan chuyên môn hoặc UBND cấp huyện để lập hồ sơ, trình thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi.

Đầu tháng 7-2024, UBND TP.HCM tiếp tục ủy quyền cho quận huyện phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu đối với các đồ án lập, điều chỉnh quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng.

Phân cấp, ủy quyền là điều kiện tiên quyết

Việc các "siêu ban" quá tải không phải là câu chuyện mới tại TP.HCM vì cuối năm 2023 đã có ý kiến đề xuất cần lập thêm ban quản lý dự án giao thông trọng điểm để chia sẻ công việc với Ban Quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông hiện hữu.

"Siêu ban" này kể từ khi thành lập đến nay đã được giao quản lý hơn 160 dự án và giám sát 8 dự án PPP. Trong đó có 2 dự án quan trọng quốc gia, 10 dự án nhóm A và các dự án nhóm B, C.

Bình luận thêm về việc phân cấp, ủy quyền trong giải ngân đầu tư công, TS Phạm Viết Thuận, viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM, cho rằng cần nghiên cứu thành lập ban chỉ đạo dự án công do lãnh đạo UBND TP làm trưởng ban.

Ban này sẽ giữ vai trò chỉ đạo xuyên suốt từ các "siêu ban" dự án cho đến ban quản lý dự án khu vực quận huyện.

Tuy nhiên theo ông Thuận, giải pháp quan trọng vẫn là phân cấp ủy quyền mạnh đối với các dự án nhóm B, C cho các ban quản lý dự án khu vực quận huyện, TP Thủ Đức làm chủ đầu tư. Các "siêu ban" sẽ chỉ tập trung triển khai các dự án lớn, nhóm A trở lên.

"Việc phân cấp, ủy quyền là điều kiện tiên quyết để đi đến thành công. Thực tế cho thấy những năm qua, khi Chính phủ phân cấp ủy quyền cho địa phương chủ động triển khai các dự án cao tốc đã đạt được những kết quả nổi bật", ông Thuận nói.

Ông Thuận chia sẻ thêm cần nghiên cứu triển khai dự án theo hình thức tổng thầu EC (thiết kế - thi công) hay EPC (thiết kế - cung cấp thiết bị - xây lắp) để nhà thầu chủ lực làm thay cho Nhà nước.

Khi triển khai theo hình thức giao thầu này, tổng thầu sẽ chịu trách nhiệm toàn diện về dự án. Vì vậy cơ quan quản lý nhà nước sẽ giảm được nhân lực, giảm trách nhiệm để tập trung nghiên cứu các dự án khác có quy mô lớn, yêu cầu cao về kỹ thuật.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Hải Long, cố vấn pháp lý Công ty luật TNHH AGL, cho rằng TP.HCM cần tập trung vào việc phân cấp, ủy quyền cho cấp huyện trong thực hiện chương trình, dự án đầu tư công trên cơ sở vận dụng cơ chế từ nghị quyết 98 như TP đang làm.

Bên cạnh đó là cơ chế phối hợp, giao việc phù hợp để bảo đảm hiệu quả chung về tiến độ giải ngân, tiến độ dự án.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, một cán bộ đang quản lý một dự án lớn ở phía Nam cho hay mô hình các ban quản lý dự án của Bộ Giao thông vận tải thời gian qua triển khai rất hiệu quả, các địa phương cần nghiên cứu thêm.

Các dự án được điều phối linh hoạt, phù hợp với năng lực của các ban quản lý để đảm bảo triển khai đúng tiến độ.

Vì vậy, các dự án do bộ triển khai thời gian qua có tiến độ rất tốt dù công việc trải dài từ Bắc vào Nam. Năm qua, Bộ Giao thông vận tải đã giải ngân hơn 90.000 tỉ đồng. Có những ban quản lý dự án dù có hơn trăm cán bộ vẫn giải ngân hơn chục ngàn tỉ đồng.

"Việc phải phân cấp và đánh giá năng lực của từng siêu ban dự án là cần thiết. Tuy nhiên, dù mô hình nào đi chăng nữa, quan trọng nhất vẫn là con người. Trong đó, cán bộ quản lý dự án phải thật sự chuyên nghiệp, thiện chiến, nhiệt huyết và có trách nhiệm", vị này nói.