Theo ông Võ Hải Sơn - phó cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra.

Bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn.

Bệnh lây qua muỗi đốt, đã lan sang Nam Á, châu Âu, châu Phi

Theo thông tin của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu vào năm 1952 tại Tanzania (thuộc khu vực Đông Phi). Ngày 22-7, WHO đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte. Các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của châu Phi, Nam Á, châu Âu.

Thông tin từ một số quốc gia ghi nhận bệnh Chikungunya gia tăng tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Singapore. Tại tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc bệnh Chikungunya trong nửa đầu năm 2025, đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Còn tại Singapore có báo cáo ghi nhận 17 trường hợp bệnh từ đầu năm đến ngày 2-8, nhiều hơn gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024.

Ông Sơn nhấn mạnh bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Hiện đang là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan vi rút nhanh chóng.

Đồng thời, sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác.

"Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh) đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư", ông Sơn cho hay.

Bộ Y tế đã chỉ đạo tăng cường kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu, sân bay quốc tế nhằm phát hiện sớm người nghi ngờ nhiễm bệnh hoặc mang véc tơ truyền bệnh. Công tác giám sát muỗi, diệt lăng quăng/bọ gậy, xử lý môi trường cũng được triển khai đồng bộ tại các khu vực cửa khẩu, biên giới.

Triệu chứng bệnh Chikungunya 

Theo ông Sơn, khi mắc bệnh Chikungunya, hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi và kéo dài từ 2 - 7 ngày nhưng cũng có thể kéo dài hàng tuần, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Các triệu chứng của Chikungunya xuất hiện từ 4 - 8 ngày (dao động từ 2 - 12 ngày) sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Bệnh đặc trưng bởi sốt cao, khởi phát đột ngột, thường kèm theo đau khớp dữ dội. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác bao gồm cứng khớp, viêm khớp, đau đầu, mệt mỏi và phát ban.

Các triệu chứng tương tự như đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue nhưng dấu hiệu đau và sưng khớp thường có biểu hiện rõ hơn, trong khi đó bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn.

Tuy nhiên, người dân không nên tự ý chẩn đoán, điều trị tại nhà; khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh phải đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời.

Để chủ động phòng, chống bệnh Chikungunya, Bộ Y tế khuyến cáo người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường về sức khỏe (như sốt, đau khớp, nổi ban…) cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn và điều trị kịp thời.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng/bọ gậy và xua muỗi, ngủ màn, phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch. Khi bị sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị. Không tự ý điều trị tại nhà.

Đối với người dân khi đi du lịch, công tác tại các vùng bệnh Chikungunya đang tăng cao, cần chủ động phòng ngừa tránh muỗi đốt. Chủ động theo dõi sức khỏe và thông báo cho cơ quan y tế khi có triệu chứng giống Chikungunya.

TP.HCM chưa phát hiện ca bệnh Chikungunya, tích cực giám sát và dự phòng

Hiện hệ thống giám sát tại TP.HCM chưa phát hiện ca bệnh Chikungunya nhưng nguy cơ tái xuất hiện của bệnh này là hoàn toàn có thể xảy ra.