Ông Donald Trump phát biểu trước truyền thông tại sân golf của mình ở Aberdeen, Scotland - Ảnh: Reuters

Theo kế hoạch, Đại hội Đảng Cộng hòa 2016 sẽ diễn ra từ ngày 18 đến 21-7 năm nay tại Quicken Loans Arena ở Cleveland, bang Ohio.

Đây sẽ là đại hội quan trọng của Đảng Cộng hòa, ngoài việc đưa ra cương lĩnh chính trị của đảng, các đại biểu sẽ bỏ phiếu đề cử ứng cử viên tranh cử tổng thống và phó tổng thống Mỹ trong cuộc tổng tuyển cử năm 2016.

Thông thường, được xuất hiện tại một đại hội cấp quốc gia như vậy là vinh dự có thể làm nên sự nghiệp của các chính trị gia. Tuy nhiên, năm nay không khí của Đại hội Đảng Cộng hòa lại hiu hắt, tẻ nhạt.

Bỏ đại hội, đi tắm biển

Báo Politico của Mỹ đã liên lạc với hơn 50 thống đốc, thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ của Đảng Cộng hòa để hỏi về kế hoạch tham dự cũng như phát biểu tại đại hội của họ. Kết quả là chỉ vài người trong số đó cho biết sẽ tới đại hội.

Còn phần lớn những người khác hoặc không có ý định tham dự, hoặc không muốn tham gia, hoặc sẽ không tới Cleveland và có người thậm chí còn không muốn trả lời câu hỏi này.

Dân biểu Trey Gowdy của bang Nam Carolina khẳng định: “Tôi sẽ không tham gia”.

Ông Gowdy chính là người chịu trách nhiệm bên phía Cộng hòa giám sát công tác điều tra của Hạ viện về cách giải quyết các vụ tấn công tại Benghazi của bà Hillary Clinton khi bà là ngoại trưởng. Ông Gowdy cho biết thay vì dự đại hội, ông sẽ đưa cả nhà đi tắm biển.

Dân biểu Mark Sanford, bang Nam Carolina, cựu thống đốc bang với hai nhiệm kỳ, cũng có quan điểm giống ông Gowdy: “Tôi cũng không tham dự. Nhưng hi vọng họ có một ngày thứ năm tốt lành”.

Những người cho biết sẽ không dự đại hội còn có thượng nghị sĩ bang New Hampshire Kelly Ayotte, dân biểu Carlos Curbelo bang Florida, thống đốc bang Illinois Bruce Rauner, thượng nghị sĩ bang Nam Carolina Lindsey Graham, thống đốc bang Nam Carolina Nikki Haley...

Trong khi đó, ngôi sao truyền hình thực tế kiêm nghị sĩ bang Wisconsin Sean Duffy tỏ ra chưa quyết định: “Tôi không biết. Tôi vẫn chưa nghĩ về việc đó”. Tình trạng các đảng viên Đảng Cộng hòa thờ ơ với đại hội ngày càng tăng, theo nhiều người, rốt cuộc cũng chỉ bởi một lý do: ai cũng muốn né tránh tỉ phú Trump, người sẽ trở thành đại diện tranh cử tổng thống của Đảng Cộng hòa năm nay.

Ngại phát biểu

Trong khi đó, ban vận động chiến dịch tranh cử của ông Trump vẫn hết sức kín tiếng về việc họ sẽ mời những ai lên phát biểu tại đại hội lần này và Ủy ban quốc gia Đảng Cộng hòa cũng vậy. Tuy nhiên, nhiều người trong số các chính trị gia thuộc diện “có máu mặt” nhất của Đảng Cộng hòa đều nói “thẳng toẹt” ra rằng họ không quan tâm tới việc này và ông Trump nên tìm kiếm người khác.

Cấp độ phản ứng của họ, từ ngắn gọn cho tới cụt lủn, hay nói cách khác, trong suốt một năm Đảng Cộng hòa rơi vào tình trạng mất đoàn kết, họ dường như đã quen với cách nói kiểu khiêu khích tranh luận như vậy.

Các nghị sĩ Hạ viện vẫn thường phải tranh giành với nhau thời cơ tạo được sự chú ý ở một sự kiện đảng cấp quốc gia, và đương nhiên háo hức nếu nhận được cơ hội này. Nhưng lần này, trước cơ hội xuất hiện trên bục phát biểu tại Cleveland, nhiều người đã nói: “Không, cảm ơn”.

Người phát ngôn của dân biểu New York Elise Stefanik, một “ngôi sao đang lên” và cũng là nữ nghị sĩ trẻ tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ, cho biết bà Stefanik “sẽ vẫn ở tại địa phương để đảm nhiệm công việc và không tham dự đại hội đảng”.

Thông báo từ văn phòng của dân biểu Oklahoma, ông Steve Russell, cựu trung tá từng tham gia bắt giữ nhà lãnh đạo Iraq Saddam Hussein, cho biết ông “không có ý định phát biểu tại đại hội”.

Còn với những chính trị gia không nói thẳng thì sao? Thượng nghị sĩ bang Ohio Rob Portman sẽ dự đại hội và chủ trì nhiều sự kiện tại Cleveland trong thời gian đó. Nhưng người phát ngôn của ông là Kevin Smith cho biết vẫn chưa có thông cáo nào cho biết ông Portman có định phát biểu hay không.

Trong khi đó thống đốc bang Ohio, ông John Kasich, cũng tuyên bố sẽ không ủng hộ cựu đối thủ của mình là tỉ phú Donald Trump và từ chối trả lời việc ông có phát biểu hay không.

Trong các kỳ đại hội đảng trước đây, những dịp này thường là cơ hội tỏa sáng của các thượng nghị sĩ đang lên. Tuy nhiên, năm nay mọi chuyện không diễn ra như vậy. Thượng nghị sĩ Ben Sasse của bang Nebraska tuyên bố không bỏ phiếu cho ông Trump và cũng sẽ không tới Cleveland.

Còn thượng nghị sĩ bang Florida, ông Marco Rubio cho biết nhiều khả năng ông không được mời phát biểu, nhưng nếu có được mời thì ông cũng sẽ không đại diện cho tiếng nói của ông Trump.

Ngay cả các lãnh đạo Đảng Cộng hòa như thượng nghị sĩ bang Mississippi Roger Wiker và dân biểu bang Oregon Greg Walden cũng không nói rõ họ có đăng đàn hay không.