Một người dân ở Donetsk vẫy cờ Nga trong lễ kỷ niệm 5 năm thành lập Cộng hòa nhân dân Donetsk tự xưng - Ảnh: REUTERS

Sắc lệnh còn chưa ráo mực của ông Putin mở ra cơ hội trở thành công dân Nga cho nhiều người dân đang sinh sống tại các khu vực ly khai miền đông Ukraine. Họ sẽ được nhận hộ chiếu Nga trong vòng ba tháng sau khi nộp đơn đăng ký.

Hãng thông tấn Tass của Nga dẫn lời Tổng thống Putin khẳng định đạo luật mới "đơn thuần là một vấn đề nhân đạo", nhấn mạnh tình hình chiến sự đã tước đoạt nhiều quyền dân sự của người dân miền đông Ukraine, bao gồm cả quyền đi lại.

"Chúng tôi không muốn tạo ra vấn đề cho giới lãnh đạo mới của Ukraine. Chúng tôi, bao gồm cả bản thân tôi, không có ý định khiêu khích bất kỳ ai", ông Putin nhấn mạnh.

Theo văn bản sắc lệnh do Kremlin công bố trên website, đạo luật đặt mục tiêu "bảo vệ quyền lợi" con người và hoàn toàn phù hợp với "các chuẩn mực của luật pháp quốc tế".

Sắc lệnh được ông Putin ký ngày 24-4, ba ngày sau cuộc bầu cử tổng thống Ukraine, được giới quan sát đánh giá như một phép thử đối với ông Volodymyr Zelenskiy, một diễn viên hài vừa đắc cử tổng thống.

Và ông Zelenskiy đã phản ứng bằng việc kêu gọi cộng đồng quốc tế "răn đe" Nga bằng các biện pháp trừng phạt. 

Trong lúc đó, Tổng thống sắp mãn nhiệm Petro Poroshenko cáo buộc Nga có thể cố gắng sáp nhập khu vực Donbass của Ukraine như đã làm với bán đảo Crimea.

Chiến sự bắt đầu nổ ra tại khu vực Donetsk và Luhansk ở miền đông Ukraine kể từ năm 2014 đến nay. Chính quyền Kiev và nhiều nước phương tây đã nhiều lần tố Nga hỗ trợ lực lượng ly khai miền đông Ukraine, một cáo buộc luôn bị Matxcơva phủ nhận.

Nhiều nước đã phản đối kế hoạch của Nga, theo Hãng tin Reuters. "Nga, thông qua hành động mang tính khiêu khích cao này, đang tăng cường tấn công vào chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine", Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh trong một tuyên bố.

"Thời điểm của việc công bố quyết định này, gần như ngay lập tức sau cuộc bầu cử Ukraine, cho thấy Nga đang muốn làm xáo trộn Ukraine và làm trầm trọng thêm cuộc xung đột", một người phát ngôn của Liên minh Châu Âu nhấn mạnh ngày 25-4.

Đáp lại các chỉ trích ngày 25-4, ông Putin cho rằng việc các nước phản ứng một cách tiêu cực trước hành động của Nga "thật sự là điều kỳ lạ".

Tổng thống Nga đã dẫn ra việc Ba Lan, Romania và Hungary có các chính sách trao quyền công dân cho những người thuộc các sắc tộc ở những nước này nhưng sống bên ngoài biên giới.

"Không lẽ người Nga ở Ukraine tệ hơn người Ba Lan, Romania và Hungary sao? Tôi chẳng thấy có điều gì bất thường ở đây cả!", ông Putin khẳng định.