Sáng 1-10, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến về 7 dự án luật, trong đó có Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

Người giám định tư pháp phải chịu trách nhiệm dân sự nếu có lỗi sơ suất, cẩu thả

Quan tâm đến quyền, nghĩa vụ của người giám định tư pháp, đại biểu Lê Thị Song An (Tây Ninh) đề nghị bỏ quy định người giám định tư pháp được "miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với nội dung chuyên môn trong kết luận giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định".

Thay vào đó, bà đề nghị bổ sung cơ chế trách nhiệm nghề nghiệp của người giám định tư pháp.

Người giám định tư pháp chỉ được miễn trừ trách nhiệm pháp lý đối với nội dung kết luận chuyên môn nếu chứng minh được đã thực hiện công việc một cách khách quan, vô tư, tuân thủ đúng quy trình, quy chuẩn chuyên môn và dựa trên các thông tin, tài liệu được cung cấp hợp lệ tại thời điểm giám định.

"Người giám định tư pháp phải chịu trách nhiệm dân sự theo quy định của pháp luật dân sự nếu có lỗi do sơ suất, cẩu thả hoặc thiếu năng lực chuyên môn một cách nghiêm trọng trong quá trình thực hiện giám định, gây ra thiệt hại cho cá nhân, tổ chức.

Họ cũng phải chịu trách nhiệm pháp lý khi cố ý làm sai lệch kết luận giám định", bà An phân tích.

Nêu lý do cho đề xuất này, bà nói quy định miễn trừ trách nhiệm pháp lý theo dự thảo đi ngược với xu hướng pháp lý tiến bộ của thế giới về việc thu hẹp tiến tới xóa bỏ quyền miễn trừ của các chuyên gia để tăng cường trách nhiệm giải trình.

Việc miễn trừ còn mang tính rủi ro pháp lý rất lớn, nhất là trong những vụ việc, vụ án nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm.

Ngoài ra sẽ tạo vùng an toàn cho những cá nhân yếu kém về chuyên môn, thiếu nghiêm túc trong bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá năng lực đội ngũ giám định viên.

"Việc yếu kém chuyên môn sẽ rất dễ bị lợi dụng, tác động để sai phạm do cá nhân giám định viên chứng kiến từ nền tảng chuyên môn", bà An lưu ý.

Tờ trình của Chính phủ đánh giá việc miễn trách nhiệm pháp lý để khuyến khích, tạo sự an tâm theo đại biểu lý do này "chưa đầy đủ về nguyên nhân". Bởi thực tế còn những nguyên nhân khác như thù lao chưa tương xứng, áp lực vô hình từ các chủ thể liên quan.

Bà Song An đề nghị cân nhắc bổ sung đối tượng giám định với các vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, với thời hạn giám định sẽ do Ban Chỉ đạo Trung ương quyết định.

Bà dẫn chứng một số vụ án xảy ra trong thời gian gần đây với tính chất phức tạp, quy mô rộng, liên quan đến nhiều tổ chức, cá nhân, như vụ án Vạn Thịnh Phát.

"Khối lượng công việc giám định trong vụ án Vạn Thịnh Phát cực kỳ lớn, gồm phân tích hàng nghìn bộ hồ sơ vay vốn khống, xác định dòng tiền qua một hệ sinh thái hàng nghìn doanh nghiệp, định giá khối lượng lớn tài sản đảm bảo để xác định thiệt hại lên đến hàng trăm nghìn tỉ đồng.

Với khối lượng này, thời hạn giám định tối đa 3 tháng theo dự luật là bất khả thi", bà dẫn chứng.

Sẽ quy định thời hạn giám định tư pháp linh hoạt hơn

Dự luật sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp theo hướng các bộ, ngành thực hiện bổ nhiệm, miễn nhiệm người làm việc tại bộ, ngành mình.

Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cho hay có thể hiểu giám định viên kỹ thuật hình sự công tác tại Bộ Quốc phòng, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao sẽ do người đứng đầu các cơ quan này bổ nhiệm, miễn nhiệm mà không phải là Bộ trưởng Bộ Công an - cơ quan quản lý chuyên ngành về hình sự.

Tương tự, giám định viên pháp y thuộc thẩm quyền quản lý của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an cũng sẽ do hai bộ này bổ nhiệm, miễn nhiệm mà không phải là Bộ Y tế - cơ quan quản lý chuyên ngành về y tế.

Do đó, ông đề nghị xem xét, giữ thẩm quyền bổ nhiệm giám định viên tư pháp như luật hiện hành.

Theo đó, quy định rõ Bộ trưởng Bộ Y tế bổ nhiệm giám định viên trong lĩnh vực pháp y và pháp y tâm thần; Bộ trưởng Bộ Công an bổ nhiệm giám định viên kỹ thuật hình sự; Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ bổ nhiệm giám định viên tư pháp hoạt động trong các lĩnh vực khác tại các cơ quan ở trung ương thuộc phạm vi quản lý.

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tiếp thu các góp ý của đại biểu.

Chẳng hạn, quy định về thời hạn giám định tư pháp sẽ theo hướng linh hoạt hơn, để rút ngắn với những trường hợp cần phải giám định trong những vụ việc quan trọng, mang tính cấp bách, khẩn cấp.

Đồng thời có thể kéo dài hơn trong các trường hợp vụ việc giám định rất phức tạp...

Viên chức 'chân trong, chân ngoài': Nếu không kiểm soát chặt chẽ dễ xung đột lợi ích

Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi đã bổ sung quy định cấm viên chức đăng tải, phát tán, phát ngôn thông tin sai lệch.