
Từ vùng quê nhỏ, Minh Châu đã đặt chân đến hơn 40 quốc gia. Trong hình là Châu ở "Bridge between Continents" - Cây cầu nối giữa hai lục địa Á - Âu và Bắc Mỹ ở Iceland vào tháng 6-2025
Giữa những ngày gấp rút chuẩn bị bảo vệ luận án tiến sĩ tại Đức, Bùi Thị Minh Châu vẫn đi về như con thoi giữa các tỉnh miền Trung Việt Nam để cùng đối tác địa phương thực hiện dự án cải thiện cuộc sống cho phụ nữ.
20 năm trước Châu từng là cô bé tỉnh lẻ nghèo 'rớt mồng tơi', rụt rè bước vào giảng đường với gánh nặng mưu sinh. "Học bổng Tiếp sức đến trường và nhiều học bổng tôi được nhận sau đó đã chắp cánh cho tôi thực hiện ước mơ làm việc cho các dự án cộng đồng hướng đến phát triển bền vững, và đặt chân đến hơn 40 quốc gia trên thế giới", Châu nói.
Tuổi Trẻ có cuộc trò chuyện cùng Minh Châu.
Xuất phát điểm đầy tự ti, được học bổng Tiếp sức đến trường xoa dịu
* Chúng tôi vẫn còn nhớ Minh Châu ở ngưỡng cửa đại học. Bạn có thể chia sẻ thêm về hoàn cảnh ngày ấy?
- Mình lớn lên ở Ninh Thuận, một trong những tỉnh nghèo nhất nước thời điểm ấy. Ba bị bệnh dạ dày mãn tính, phải nghỉ hưu sớm. Mẹ thì buôn bán nhỏ ngoài chợ. Cuộc sống rất bấp bênh, những bữa cơm chỉ có cá lòng tong - loại người ta hay cho… heo ăn - trong mâm cơm mình mãi chưa quên.
Ngày vào TP.HCM học đại học, lúc đó mình tự ti lắm. Lớp có nhiều bạn từ các trường chuyên nổi tiếng như Lê Hồng Phong, Trần Đại Nghĩa, còn mình tỉnh lẻ, khả năng sử dụng tiếng Anh còn bập bõm. Thành phố rộng lớn, ồn ào khiến mình vừa háo hức, vừa hoang mang. Trong những ngày chông chênh đó, mình nhận được học bổng Tiếp sức đến trường của báo Tuổi Trẻ và được gặp nhiều anh chị phóng viên của báo động viên và giúp đỡ.

Minh Châu phát biểu tại Hội thảo khoa học về phát triển bền vững GRONEN tại Paris (Pháp) năm 2024
* Học bổng ngày ấy đã "tiếp sức" cho bạn như thế nào? Cơ duyên nào khiến bạn gắn bó với Tuổi Trẻ trong thời gian trên giảng đường?
- Học bổng Tiếp sức đến trường năm 2005 là ba triệu đồng. 20 năm trước, đây là số tiền rất lớn với mình và gia đình. Từ ba triệu đồng ban đầu này, mình đủ đóng học phí, trang trải ký túc xá, mua sắm sách vở trong những tháng đầu nhập học đại học.
Sau này mình tự chiêm nghiệm: học bổng không chỉ là hỗ trợ vật chất, mà quan trọng hơn, nó tiếp thêm niềm tin rằng mình không đơn độc, rằng xã hội sẵn sàng nâng đỡ những bạn trẻ khao khát vươn lên. Nó giúp mình thêm kiên định trên con đường đã chọn, tin tưởng vào quyết định của mình.
Cũng từ học bổng đó, mình bắt đầu gắn bó với Tuổi Trẻ. Lúc ấy thích viết lách, từng đoạt giải nhì trong kỳ thi Học sinh giỏi văn quốc gia, nên thỉnh thoảng cộng tác gửi bài, góc nhỏ cho báo. Một bài viết được đăng trên Tuổi Trẻ khi ấy đủ để trang trải sinh hoạt phí cả tháng vì mình sống rất tiết kiệm.
* Và lịch sử làm thêm thời đại học của bạn?
- Mình xác định có 3 nguồn để trang trải 'cho qua' thời đại học túng thiếu. Ngoài học bổng, mình tham gia các cuộc thi học thuật, kiến thức để có thêm phần thưởng. Mình viết báo cộng tác, rồi làm gia sư. Mỗi tháng chi tiêu khoảng 700.000 đồng, gói gọn trong tiền ký túc xá, ăn uống, học phí.
Khó khăn rất nhiều, nhưng nhờ vậy rèn được tính tự lập. Ba mình từng dặn: "Nếu con học giỏi, con sẽ thay đổi không những cuộc đời con mà những người xung quanh con". Lúc đó còn nhỏ chưa hiểu hết, bây giờ thì lời dặn này trở thành kim chỉ nam trong cuộc sống của mình.

Châu tham gia tập huấn về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn trong khuôn khổ dự án "Tạo điều kiện cho phụ nữ miền Trung Việt Nam cải thiện cuộc sống và bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên thông qua áp dụng kinh tế xanh và tuần hoàn" do Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam tài trợ
Công dân đa quốc tịch, "gieo" cơ hội cho quê hương
* Từ một sinh viên nghèo, Châu đã trở thành công dân đa quốc tịch, làm việc với nhiều tổ chức quốc tế, trong đó có nhiều dự án hướng về người nghèo và nông thôn. Có ý niệm nào trong việc chọn con đường này không?
- Thực ra nó bắt nguồn từ chính hoàn cảnh của mình vì đã được nhận rất nhiều sự giúp đỡ trong suốt hành trình đạt được ước mơ của mình. Mình muốn "pay it forward" - trả ơn bằng cách cống hiến cho xã hội.
Khi mới ra trường, mình làm cho một tổ chức phi chính phủ (NGO) 3 năm, chuyên hỗ trợ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn ở Việt Nam. Sau đó, được nhận học bổng toàn phần của Chính phủ Đức để học thạc sĩ ngành quản lý phát triển.
Từ đó đến nay mình luôn theo đuổi mảng phát triển bền vững trong nhiều lĩnh vực khác nhau: quản lý rủi ro thiên tai, y tế cộng đồng, hỗ trợ phụ nữ, thanh niên, doanh nghiệp xã hội, thúc đẩy hợp tác đa phương vì phát triển bền vững, rồi kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Mình tin giáo dục và phát triển bền vững là hai chìa khóa để thay đổi cuộc đời nhiều thế hệ.

Minh Châu tham gia phát biểu trong các hội thảo về phát triển bền vững tại Việt Nam (năm 2023-2024)
* Nhìn lại hành trình, Châu có lời khuyên nào đến các bạn tân sinh viên có hoàn cảnh giống như mình 20 năm trước.
- Đừng tự ti! Nếu các bạn luôn kiên định và nỗ lực, các bạn sẽ không đơn độc. Mình từ một cô bé tỉnh nghèo, nhờ học bổng và sự hỗ trợ của xã hội mà có cơ hội bước ra thế giới. Mình làm được thì các bạn trẻ khác cũng sẽ làm được.
Những yêu thương, học bổng hỗ trợ chúng ta đã được nhận chính là một trong những kết nối bền vững chúng ta với quê hương Việt Nam. Nên sau này khi đã định cư và làm việc ở Đức, thì mình vẫn giữ quốc tịch Việt Nam. Tài chính là một phần, ân tình của quê hương mới là điều sẽ mang theo đến suốt cuộc đời.
Mình tâm niệm rằng: xuất phát điểm không phải là yếu tố quyết định, bản lĩnh và nội lực mới là yếu tố quyết định thành công. Châm ngôn của mình là: "Even the sky is not the limit!" ("Ngay cả bầu trời cũng không phải là giới hạn, nếu ta đủ quyết tâm!).

Minh Châu là một trong 15 nghiên cứu sinh tiến sĩ trên thế giới được trao danh hiệu "Emerging Scholar" (tạm dịch "Học giả trẻ xuất sắc") và được nhận Giải thưởng của Nhà sáng lập tại Hội nghị thường niên của Society for Business Ethics tại Chicago (Mỹ) tháng 8-2024
Nhất quán với con đường đã chọn sẽ mang lại sự tin tưởng
Sau học bổng Tiếp sức đến trường, Châu nhận thêm nhiều học bổng khác trong suốt thời gian trên ghế giảng đường.
Sau khi đi làm, học bổng toàn phần của Chính phủ Đức đã giúp Châu có cơ hội sang châu Âu học thạc sĩ. Rồi tiếp nối là học bổng tiến sĩ, cũng toàn phần. Hiện nay Minh Châu cũng đang là Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành tổ chức phi lợi nhuận của Đức Visible Impact, quản lý dự án: "Tạo điều kiện cho phụ nữ miền Trung Việt Nam cải thiện cuộc sống và bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên thông qua áp dụng kinh tế xanh và tuần hoàn" do Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam tài trợ, Visible Impact phối hợp thực hiện với Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet) và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển xã hội (CSDR) trong giai đoạn 2025-2028.
Châu nhìn nhận điểm mạnh của mình chính là sự kiên định. "Từ lúc chọn ngành công tác xã hội đến nay hơn 20 năm tôi vẫn đi theo một hướng - phát triển bền vững. Người ta thấy sự nhất quán ấy, cộng thêm kinh nghiệm thực tiễn, nên họ tin tưởng trao cơ hội cho mình" - Châu nói.
1.000 học bổng Tiếp sức đến trường cho tân sinh viên
Học bổng Tiếp sức đến trường 2025 dự kiến trao 1.000 suất đến tân sinh viên khó khăn trên 34 tỉnh, thành phố với tổng kinh phí khoảng 20 tỉ đồng, chưa bao gồm chi phí tổ chức, quà lưu niệm, dụng cụ học tập…
Mỗi suất 15 triệu đồng dành cho tân sinh viên khó khăn.
Trong đó có 20 suất học bổng đặc biệt, với tổng trị giá 1 tỉ đồng (50 triệu đồng/suất/4 năm).
Ban tổ sẽ phối hợp địa phương xác minh thông tin, chọn hồ sơ đúng theo tiêu chuẩn, điều kiện của chương trình và sẽ phỏng vấn trực tuyến trong một số trường hợp đặc biệt.
Để đóng góp ủng hộ chương trình, doanh nghiệp, nhà hảo tâm vui lòng chuyển vào tài khoản báo Tuổi Trẻ:
113000006100 Ngân hàng Công Thương (VietinBank), chi nhánh 3 TP.HCM.
Nội dung: Ủng hộ "Tiếp sức đến trường" cho tân sinh viên hoặc ghi cụ thể tỉnh/thành, mà bạn đọc muốn hỗ trợ.
Bạn đọc, quý doanh nghiệp ở nước ngoài có thể chuyển khoản về báo Tuổi Trẻ:
Tài khoản USD 007.137.0195.845 Ngân hàng Ngoại thương TP.HCM;
Tài khoản EUR 007.114.0373.054 Ngân hàng Ngoại thương TP.HCM
với Swift code BFTVVNVX007.
Nội dung: Ủng hộ "Tiếp sức đến trường" cho tân sinh viên hoặc ghi cụ thể tỉnh/thành/nhân vật mà bạn đọc muốn hỗ trợ.
Hoặc bạn đọc có thể đến trực tiếp trụ sở báo Tuổi Trẻ (60A Hoàng Văn Thụ, phường Đức Nhuận, TP.HCM), các văn phòng đại diện báo Tuổi Trẻ trên cả nước.
Tiếp sức đến trường 2025: Thêm 1.000 suất học bổng cho tân sinh viên nghèo đến giảng đường - Thực hiện: QUANG NAM - MAI HUYỀN - TRINH TRÀ
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận