"95% start-up được đầu tư tại Thung lũng Silicon đều thất bại, 9/10 quỹ đầu tư mạo hiểm không thành công và chỉ có 1% nhà sáng lập nhận vốn có thể trở nên giàu có", ông Daniel dẫn chứng.

Những con số ấy chính là sự thật mà Thung lũng Silicon không bao giờ kể. Và đối với TP.HCM, khi xây dựng một mô hình trung tâm tài chính cho start-up bền vững, thì Thung lũng Silicon không còn là hình mẫu lý tưởng để Việt Nam hay bất kỳ nền kinh tế nào nên sao chép.

"Đi nhanh" có thể là con đường ngắn nhất dẫn start-up đến thất bại

Ông Daniel cho rằng cái bẫy lớn nhất của các trung tâm đổi mới sáng tạo hiện nay là chạy theo mô hình "đi nhanh, đốt tiền và chờ kỳ lân xuất hiện". Thực tế, sức ép tăng trưởng nhanh hơn năng lực nội tại khiến nhiều start-up không có thời gian đầu tư cho R&D, không kiểm soát được dòng tiền và cuối cùng đánh mất chính mình.

"Ở Silicon Valley, 'đi nhanh và sụp đổ' đã trở thành khẩu hiệu. Đó là lý do khiến quá nhiều start-up chết yểu", ông nhận định. 

Theo ông, các start-up tại những nền kinh tế mới nổi như Việt Nam thường có cơ hội sống sót cao hơn nếu không bị buộc phải chạy theo vòng gọi vốn liên tục. Không nhận vốn đôi khi giúp doanh nghiệp tự do đi đúng tốc độ thay vì bị kéo vào cuộc đua đốt tiền.

Ngoài ra, lĩnh vực robot hình người và AI đa năng đang trở thành một "bong bóng công nghệ" - tương tự bong bóng dotcom đầu những năm 2000 - và có thể "vỡ" trong vòng 2 năm tới.

Chìa khóa để TP.HCM trở thành trung tâm tài chính mạnh cho start-up nằm ở việc giải quyết các vấn đề nội tại của nền kinh tế, đặc biệt trong sản xuất, logistics, dịch vụ công và chuỗi cung ứng. Đây là những lĩnh vực tạo ra nhu cầu thật và thị trường thật, khác với các trào lưu công nghệ thời thượng nhưng không bền vững.

Vì vậy, TP.HCM nên ưu tiên đầu tư vào các công nghệ nền tảng như mô phỏng vật lý trong môi trường thực tế (physically realistic simulation), bản sao số (digital twins) và xây dựng tiêu chuẩn quốc tế cho robot và AI. Đây là những lĩnh vực đang quyết định thế hệ công nghiệp mới.

Cụ thể, ông Daniel đề xuất TP.HCM nên xây dựng quỹ đồng đầu tư R&D nhằm giúp star-tup vượt qua giai đoạn khó khăn nhất mà không phải tìm vốn quá sớm. Đây là mô hình nhiều trung tâm tài chính lớn trên thế giới đang áp dụng nhằm giảm rủi ro và tạo lực kéo ban đầu cho doanh nghiệp công nghệ.

Bộ phận xử lý nhanh sở hữu trí tuệ (IP fast-track desk) cũng sẽ hỗ trợ làm rút ngắn thời gian đăng ký bằng sáng chế, nhãn hiệu và các hình thức bảo hộ sở hữu trí tuệ. Đây là yếu tố sống còn đối với start-up deeptech (công nghệ sâu) - vốn cần bảo vệ tài sản trí tuệ trước khi có thể gọi vốn hoặc thương mại hóa.

"Thành phố cũng cần đóng vai trò là cầu nối quốc tế, kết nối start-up Việt Nam với các thị trường trọng điểm như Thung lũng Silicon, Boston, Singapore,... là cửa ngõ đưa doanh nghiệp ra thế giới", ông Daniel nhấn mạnh.

Nhà sáng lập là cốt lõi của một hệ sinh thái bền vững

Vị đồng sáng lập của trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới trong lĩnh vực robot cũng cho rằng nhiều quốc gia khi xây dựng trung tâm tài chính thường bắt đầu từ vốn, hạ tầng và chính sách ưu đãi. Nhưng với start-up, yếu tố quan trọng nhất lại là con người - cụ thể là nhà sáng lập. 

"Nguồn tài nguyên quý giá nhất của TP.HCM không phải vàng, đất đai hay dòng vốn, mà là những nhà sáng lập giỏi", ông Daniel khẳng định.

Để giảm rủi ro cho start-up ở giai đoạn đầu, TP.HCM cần xây dựng hệ sinh thái liên kết, nơi các doanh nghiệp có thể chia sẻ nguồn lực, kết nối khách hàng và nhận được sự hỗ trợ pháp lý, không gian làm việc hoặc tư vấn từ phía các tổ chức trung gian. 

Nếu mô hình Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM thực hiện được điều này, hệ sinh thái khởi nghiệp sẽ phát triển tự nhiên và bền vững hơn bất kỳ gói ưu đãi tài chính nào.

Thiết lập siêu cao tốc Fintech cho Trung tâm Tài chính quốc tế TP.HCM

TP.HCM đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong giai đoạn chuẩn bị cho Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC). Yêu cầu đặt ra không chỉ là hoàn thiện thể chế mà còn phải tạo ra môi trường dữ liệu, vốn, công nghệ... có thể lưu thông với tốc độ vượt trội.