Nhấn mạnh yêu cầu phát triển hạ tầng hệ thống chợ truyền thống, ông Linh cho biết hiện Bộ Công Thương đang xây dựng và trình Chính phủ các chính sách quan trọng liên quan tới kênh bán lẻ truyền thống, đặc biệt là việc sửa đổi nghị định 60/2024 của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ.

Nâng cấp, tái cơ cấu các chợ

* Mới đây, ông chia sẻ về việc có cơ chế nhằm tạo điều kiện thuận lợi để chuyển đổi, thúc đẩy 7.000 chợ truyền thống thành cửa hàng và trung tâm thương mại. Vậy kế hoạch này cụ thể như thế nào, tại sao lại cần phải chuyển đổi, thưa ông?

- Tính đến cuối năm 2024, cả nước có 8.248 chợ. Nếu phân theo địa bàn thì có 2.162 chợ thành thị và 5.743 chợ nông thôn. 

Nếu phân theo hạng chợ thì có 227 chợ hạng 1, 867 chợ hạng 2, 7.068 chợ hạng 3 và 86 chợ chưa phân hạng. Nếu phân theo tính chất xây dựng thì có 3.966 chợ kiên cố và 3.963 chợ bán kiên cố, chợ tạm.

Ở nhiều địa phương, các chợ xuống cấp hoặc trong tình trạng ế ẩm, vắng khách. Với thực trạng mạng lưới chợ hiện nay, chúng ta cần tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khai thác hiệu quả tài sản công, khuyến khích xã hội hóa, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, nâng cao vai trò chủ động, chịu trách nhiệm của địa phương.

Vì vậy, Bộ Công Thương đang phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ ngành có liên quan, UBND các tỉnh nghiên cứu rà soát, đánh giá tổng thể tài sản kết cấu hạ tầng chợ để xem xét hướng giải quyết, bao gồm việc tiếp tục đầu tư duy trì, cải tạo theo quy hoạch; nâng cấp hoặc có biện pháp xử lý theo quy định.

Việc thực hiện này nhằm đảm bảo nguyên tắc đúng thẩm quyền theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương; phù hợp với quy hoạch tỉnh, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội tỉnh, các quy hoạch khác có liên quan; đảm bảo các yếu tố chính trị, quốc phòng, an ninh; đảm bảo tính công khai, minh bạch; đảm bảo an sinh xã hội; phù hợp với quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Tôi khẳng định kế hoạch này không nhằm xóa bỏ chợ truyền thống mà tập trung vào việc nâng cấp, tái cơ cấu các chợ hiện tại để đáp ứng cho tình hình mới.

* Việc chuyển đổi cần nguồn lực rất lớn. Chưa kể thực tế có những chợ đã chuyển sang trung tâm thương mại nhưng ế ẩm, hiệu quả không cao?

- Bộ Công Thương xác định việc thực hiện được nâng cấp, tái cơ cấu các chợ phải kết hợp từ nhiều nguồn. Bên cạnh nguồn ngân sách nhà nước đối với những chợ tư nhân không mặn mà đầu tư (khu vực biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn), cần phải ưu tiên xã hội hóa và huy động vốn từ khu vực tư nhân theo hình thức khác như phương thức đối tác công tư.

Vì vậy, để thực hiện Bộ Công Thương đang phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ ngành có liên quan, UBND các tỉnh tiếp tục nghiên cứu rà soát để báo cáo Chính phủ xem xét sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến quản lý tài sản công, các vấn đề đang vướng mắc tại nghị định 60/2024 của Chính phủ về phát triển và quản lý chợ nhằm có sự điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.

Nâng cao năng lực cạnh tranh cho tiểu thương

* Chợ truyền thống đang đứng trước thách thức lớn và cạnh tranh gay gắt với các kênh bán lẻ khác. Với chương trình chuyển đổi như ông nói thì giải quyết vấn đề này thế nào?

- Việc nâng cao năng lực cạnh tranh của chợ truyền thống theo hướng chuyên nghiệp hóa hoạt động kinh doanh của tiểu thương là rất cần thiết, thay vì chỉ cố gắng theo đuổi một mục tiêu chuyển đổi thành mô hình hiện đại.

Hiện nay, ở Việt Nam, kênh bán hàng truyền thống vẫn chiếm tỉ trọng lớn (khoảng 70 - 75% thị phần). Việc chuyên nghiệp hóa sẽ giúp giải quyết được mục tiêu hiện đại hóa nhưng vẫn giữ được những giá trị về kinh tế, văn hóa, lịch sử, xã hội và du lịch của chợ truyền thống.

Xét về khía cạnh kinh tế, chi phí cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh cho hộ kinh doanh sẽ thấp hơn so với chi phí đầu tư xây dựng. Bên cạnh đó, nó có ý nghĩa cốt lõi là tạo ra sinh kế bền vững. Điều này đảm bảo hộ kinh doanh không chỉ tồn tại mà còn phát triển trong dài hạn, đặc biệt trước sự cạnh tranh từ kênh hiện đại và online.

Do đó, Bộ Công Thương cũng sẽ tập trung để nâng cao năng lực cạnh tranh cho hộ kinh doanh với các mục tiêu cụ thể. Đó là chuyên nghiệp hóa hoạt động kinh doanh (nguồn gốc hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm, phong cách phục vụ, sử dụng các phương thức thanh toán hiện đại).

Xây dựng các chương trình giúp hộ kinh doanh, tiểu thương tại chợ mở rộng đối tượng khách hàng theo hướng đa kênh, áp dụng công nghệ số (bán hàng trực tuyến qua các mạng xã hội, livestream, sàn giao dịch thương mại điện tử).

Cùng với đó là việc đầu tư nâng cấp, cải tạo khu vực chợ (hệ thống thoát nước, xử lý rác, chiếu sáng, phòng cháy chữa cháy) để tạo môi trường mua sắm sạch sẽ, an toàn và văn minh hơn, thu hút khách hàng quay trở lại.

* Ông có nhắc đến việc sửa đổi nghị định 60 về quản lý và phát triển chợ. Vậy những định hướng chính là gì để nâng cao năng lực cạnh tranh các chợ truyền thống, thực hiện chuyển đổi nhưng không làm mất đi bản sắc?

 - Trước tiên cần khẳng định rằng việc phát triển chợ truyền thống không phải là loại bỏ mà là hiện đại hóa và chuyên nghiệp hóa trên cơ sở phát huy lợi thế vốn có, giúp chợ truyền thống tồn tại song song và cạnh tranh hiệu quả với các kênh bán lẻ hiện đại và thương mại điện tử.

Quan điểm này đã được thể hiện rõ ràng tại quyết định số 2326 của Thủ tướng ngày 21-10-2025 phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường bán lẻ Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 mà Bộ Công Thương đã tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ thời gian gần đây.

Theo đó, quá trình sửa đổi, kiến nghị các chính sách, bộ sẽ tập trung vào việc phát triển kết hợp các loại hình kinh doanh bán lẻ hiện đại, loại hình đa kênh, thương mại điện tử với các loại hình bán lẻ truyền thống; đầu tư phát triển các khu thương mại - dịch vụ tổng hợp với chợ truyền thống là hạt nhân kết hợp với đường phố thương mại, vừa mang tính hiện đại vừa giữ được nét văn hóa kinh doanh truyền thống.

Giai đoạn từ nay đến năm 2030 phát triển đồng bộ hệ thống kết cấu hạ tầng thương mại bán lẻ, trước mắt cần kết hợp hài hòa, hợp lý giữa kết cấu hiện đại và truyền thống, phù hợp với tính chất và trình độ, quy mô, triển vọng phát triển của từng địa bàn, khu vực thị trường.

Phát huy vai trò của quản lý nhà nước đối với thị trường bán lẻ, theo đó tập trung hoàn thiện chính sách và nâng cao vai trò của quản lý nhà nước trong việc phát triển hệ thống phân phối bán lẻ, bao gồm thu hút các nguồn lực đầu tư, điều tiết mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia thị trường, đào tạo nguồn nhân lực, quản lý thị trường, quản lý đối với thương mại điện tử qua biên giới.

Chuyển đổi 7.000 chợ truyền thống thành cửa hàng, trung tâm thương mại, nên không?

Nhiều bạn đọc không đồng tình việc chuyển đổi 7.000 chợ truyền thống thành các cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại, song nhiều ý kiến cũng cho rằng cần "nâng cấp" các chợ để phù hợp với xu thế tiêu dùng mới.