Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những tác phẩm đặc biệt của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ.

Theo đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp - nhà sản xuất vở diễn, "Lưu Quang Vũ đã viết một vở kịch vừa bi vừa hài. Mượn cốt truyện dân gian để truyền tải những phản tư dân gian, đây cũng là vở diễn thành công bậc nhất của ông khi ra mắt dù bao nhiêu năm đã trôi qua".

Với sự hợp tác quốc tế lần này, đặc biệt là sự tham gia của đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama, phiên bản Hồn Trương Ba, da hàng thịt năm 2024 diễn từ tối 12 tới 14-1 tại Nhà hát kịch Hà Nội (42 Tràng Tiền, Hà Nội) mong muốn đưa di sản của Lưu Quang Vũ đi xa hơn.

* Đạo diễn Tsuyoshi Sugiyama được biết đến với việc dựng lại nhiều tác phẩm kinh điển của thế giới. Lần này, vì sao ông lại đồng ý dựng một tác phẩm sân khấu Việt Nam?

- Ba năm trước, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp rủ rê tôi dựng một tác phẩm nào đó. 

Lúc đó, tôi chưa quyết định có dựng một tác phẩm kịch của Việt Nam hay không. Thú thực, lúc đó tôi thích dựng một vở của nước ngoài như của Anh hoặc của Nga hơn.

Một năm trước, khi hiểu hơn về Lưu Quang Vũ, tôi mới quyết định thử dựng một tác phẩm nào đó. Khi ấy, may mắn tôi gặp Hồn Trương Ba, da hàng thịt.

* Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những tác phẩm thuộc hàng kinh điển của sân khấu Việt Nam, từng được nhiều thế hệ đạo diễn sân khấu Việt Nam dàn dựng. Là một người Nhật, ông có gì áp lực không?

- Ban đầu, tôi cảm thấy khá là áp lực. Lưu Quang Vũ là một tác gia lớn của Việt Nam.

Tôi là một người nước ngoài, chưa hiểu nhiều về văn hóa Việt Nam, lại không biết tiếng Việt, tôi sẽ làm thế nào? Liệu một người nước ngoài dựng một tác phẩm của người Việt, khán giả Việt Nam có yêu thích không?

Tuy nhiên, khi tiếp cận tác phẩm này, mọi lo lắng hay bất an đó đã bay biến đi hết.

* Lý do của sự bay biến đó?

- Đây là một tác phẩm có sức cuốn hút, không liên quan đến việc tôi là người Nhật hay người Việt. Nó cũng chẳng khác gì như khi tôi dựng vở của Shakespeare hay Moliere cả. Chúng đều có độ quyến rũ, hấp dẫn tương tự và đều là những di sản của sân khấu thế giới.

* Ông đánh giá như thế nào về di sản nghệ thuật của Lưu Quang Vũ?

- Vì giới hạn ngôn ngữ nên tôi cũng chưa tiếp cận được đầy đủ di sản đó. Nhưng chắc chắn, từ giờ trở đi, tôi sẽ tìm hiểu thêm. 

Tuy nhiên, thông qua một số ít tác phẩm mà tôi đã biết, tôi có thể cảm nhận được tác phẩm của ông diễn tả đời sống tâm hồn của con người Việt Nam.

Tôi cũng cảm nhận được tính triết lý cũng như lý tưởng của Lưu Quang Vũ. 

Đây là một tác giả có tinh thần mạnh mẽ, truyền cảm hứng cho tôi rất nhiều. Ông ấy không chỉ khắc họa vẻ đẹp trong tâm hồn con người mà còn đụng chạm đến những mặt tối, mặt trái của cuộc sống.

* Ai cũng nói tác phẩm của Lưu Quang Vũ có tính thời đại. Là một người Nhật, ông nghĩ gì về tính thời đại đó?

- Bối cảnh của những tác phẩm đó và hiện tại đương nhiên khác nhau nhiều, đặc biệt là phong cách sống. 

Thế nhưng, nó vẫn có sự gắn kết từ quá khứ tới hiện tại, tương lai.

Lưu Quang Vũ đã nhận ra trong đời sống, không chỉ có những điều tốt đẹp, bên cạnh đó còn có những thứ đáng sợ, xấu xa. Điều đó không chỉ có ở Việt Nam, mà có ở nhiều nơi trên thế giới.

Tôi đã từng nói với ê kíp của mình, có một chủ đề mà tôi muốn khắc họa trong tác phẩm lần này là sự lãng quên. 

Chúng ta quên cái gì, quên điều gì khiến mình hạnh phúc? Trong thời đại ngày càng nhanh chóng, thuận tiện, nhưng đầy rẫy những cuộc chiến tranh, xung đột, con người dễ dàng bỏ quên những điều tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng quan trọng với bản thân mỗi người. 

Chẳng hạn: Mối liên hệ giữa con người và con người, mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên xung quanh mình. 

Đây là tính toàn cầu của tác phẩm này mà ở bất cứ nơi nào, bất cứ thời đại nào cũng chia sẻ được.

* Cảm ơn đạo diễn.

'Xuyên không' với vở kịch ‘Sống mãi tuổi 17’ và Lưu Quang Vũ

TTO - “Tôi hành động có suy nghĩ, tôi hiểu việc tôi làm, tôi làm vì mục đích cách mạng. Tôi chưa đến tuổi trưởng thành thật, nhưng tôi đã đủ trí khôn để hiểu con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng..." - Sống mãi tuổi 17 của Lưu Quang Vũ.